Flowering Garden, Vincent van Gogh, 1888
Του Νίκου Τσούλια
Ποιο είναι το φυλακτό που το έχουμε κρυμμένο στην καρδιά μας; Ποιο είναι το μόνιμο καταφύγιο της σκέψης μας που μας συνοδεύει σ’ όλη την πορεία της ζωής μας; Ποιο είναι το απάγκιο του εαυτού μας που μας προφυλάσσει στις τόσες και τόσες δυσκολίες μας; Ποιος είναι ο εσωτερικός μας ουρανός που φωτίζει διαρκώς το μεγάλο όνειρο του μέλλοντός μας και την πάντα κραταιά νοσταλγία για τους προσωπικούς χαμένους παραδείσους μας;
Φαντάζομαι ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που δεν έχει το δικό του μεγάλο μυστικό, που δεν έχει δημιουργήσει έναν απόλυτα ξεχωριστό και προσωπικό κόσμο, που η υποκειμενικότητά του δεν φιλοτεχνεί το πορτρέτο του αγνοώντας επιδεικτικά τις δεσμεύσεις της αντικειμενικότητας. Ο κρυφός πόθος άλλοτε θεριεύει και φουντώνει την έφεση για δημιουργία γεγονότων και γεγονότων και άλλοτε απλώνεται σαν κατάμαυρη σκιά και κατατρώει τις δυνάμεις μας και τον εαυτό μας. Το ανομολόγητο όνειρο τρέφει την επιθυμία μας για ζωή με ιερή έμπνευση, αποδιώχνει με απόλυτη γενναιοψυχία τις δυσκολίες και τις συννεφιές που τόσο εύκολα παρουσιάζονται από κάθε σημείο του ορίζοντα. Η πρώτη των πρώτων και μόνιμα άρρητη φιλοδοξία μας μάς φωτίζει διαρκώς το μέλλον και μας προσκαλεί στο παιχνίδι των αγώνων και των μεγάλων επιλογών.
Το τι έχουμε στην καρδιά μας (ή στην ψυχή μας) είναι ο αυθεντικός πίνακας του εαυτού μας, το δημιούργημα της ζωής μας, η πραγματική στάση της ζωής μας. Είναι η μοναδική μήτρα μας που εγγράφει και επανεγγράφει διαρκώς και αδιαλείπτως το παλίμψηστο των καθημερινών μας λόγων και πράξεων και παραμένει άγνωστη στην κοινή θέα. Είναι ο απέραντος κόσμος της φαντασίωσής μας που πλάθει τα δικά της έργα ζυμώνοντας τα μηνύματα των αισθήσεών μας με τα υλικά των ονείρων έχοντας ως πρότυπο και μοναδικό ήρωα του έργου τον εαυτό μας και μόνο.
Το τι έχουμε στην καρδιά μας δεν έχει για όλους τους ανθρώπους το ίδιο περιεχόμενο, δεν αποβλέπει προς την ίδια μεριά του σκηνικού της ζωής. Σε μεγάλο βαθμό αναπλάθεται ο φαινομενικός / πραγματικός κόσμος αλλά με άλλη ιεράρχηση και με άλλους χρωματισμούς: το πρόσωπο ανεκπλήρωτου έρωτα, μια δουλειά σε έναν μακροχρόνιο άνεργο, λίγο ψωμί και μια στέγη σ’ αυτούς που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα, παιδιά στον άκληρο, πλούτη και εξουσία στους ισχυρούς και σ’ όσους τους ζηλεύουν…, αλλά το μεγάλο χτυποκάρδι θα γίνεται για το μυστικό που ποτέ δεν φανερώνεται, για της ψυχής την μεγάλη της λαχτάρα που θα είναι το παντοτινό καταδικό μας διαμάντι και θα το κρατάμε σφιχτά στο χέρι μας.
Αν ξέραμε αυτούς τους μυστικότοπους των ανθρώπων, θα ερμηνεύαμε με τον καλύτερο τρόπο συμπεριφορές και πράξεις ανερμήνευτες και αδικαιολόγητες: γιατί ο πατέρας σκότωσε το παιδί του ή το αντίστροφο, γιατί μια βασανισμένη γυναίκα καταριέται τη μοίρα της, γιατί κάποιος είναι αγέλαστος για χρόνια και χρόνια, γιατί ο άλλος είναι μόνιμα ταξιδεμένος ή αγιάτρευτα βαρεμένος ή απίθανα ονειροπολημένος ή νύχτα – μέρα συννεφιασμένος… Κανένας μας δεν ξέρει τι κουβαλάει η ψυχή του ανθρώπου: τι σταυρό μαρτυρίου μιας αρρώστιας και τι φορτίο ενός μεγάλου κακού, τι όνειρα προδομένα ή οριστικά χαμένα, τι τολμηρές φαντασιώσεις που ανατρέπουν κανόνες και συμβάσεις, απαραβίαστους κώδικες και ιερές δεσμεύσεις.
Και όλος αυτός ο ευρύτερα άγνωστος κόσμος διατρέχεται από τον άξονα «καλού – κακού» ή «ευτυχίας – δυστυχίας» αλλά με μεγαλύτερες σκιές και με εντονότερους φωτισμούς. Εδώ δεν έχουν προσαρμοστεί οι εικόνες ούτε στον ορθολογισμό ούτε στη συμβατικότητα και στη ρουτίνα της ζωής. Είναι γιατί εδώ κρίνονται τα μεγάλα ζητήματα της ζωής, τα προσωπικά οράματα και οι μεγάλες ονειροπολήσεις, οι αβάσταχτοι καημοί και τα ανομολόγητα πάθη, οι χρόνιοι βαθιοί αναστεναγμοί και τα γοητευτικά σκιρτήματα της ιερής χαράς.
Η καρδιά μας κτυπάει στην παραμεθόριο του κατακτημένου μας κόσμου, εκεί που τα δεδομένα με τα ζητούμενα είναι ρευστά και ανακατωμένα, εκεί που τα όνειρα άλλοτε είναι μακριά στο βάθος του ορίζοντα και φευγαλέα και άλλοτε χειροπιαστά και βιωμένα, εκεί που η ζωή μας ξεχειλίζει και η θέλησή μας ταρακουνιέται για τα καλά από την ένταση των πραγμάτων, εκεί που βλέπουμε τον προσωπικό παράδεισο των φαντασιώσεών μας ή την κόλαση των φαντασμάτων μας πολύ κοντά και δεν ξέρουμε πώς να διαχειριστούμε τον εαυτό μας, εκεί που γευόμαστε απόλυτα τη ζωή μας με τα άνθη της και τα αγκάθια της. Εκεί που η ζωή μας είναι όμορφη σαν παραμύθι ή γκρίζα στη σκιά ενός εφιάλτη, και όλος μας ο αγώνας και η αγωνία μας είναι να τη φέρνουμε στο φωτεινό μέρος της πραγματικότητας.
Κάτω ἀπ᾿ τὰ ροῦχα μου δὲ χτυπᾶ πιὰ ἡ παιδική μου καρδιὰ
Λησμόνησα τὴν ἀγάπη πού ῾ναι μόνο ἀγάπη
Μερόνυχτα νὰ τριγυρνῶ χωρὶς νὰ σὲ βρίσκω μπροστά μου
Ὁρίζοντα λευκὲ τῆς ἀστραπὴς καὶ τοῦ ὄνειρου
Ἔνιωσα τὸ στῆθος μου νὰ σπάζει στὴ φυγή σουΨυχὴ τῆς ἀγάπης μου ἀλήτισσα
Λεπίδι τοῦ πόθου μου ἀδυσώπητο
Νικήτρα μονάχη τῆς σκέψης μου.Μανόλης Ἀναγνωστάκης – Ποιήματα
The Iris / Vincent van Gogh – 1889
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου