Ο «σιωπηλός» Πέτρος – Τι είναι η επιλεκτική αλαλία.
Ο Πέτρος μπήκε φέτος για πρώτη φορά στη «σχολική» τάξη. Πήγε στο νηπιαγωγείο. Είναι ένα ήσυχο και ντροπαλό παιδί. Την πρώτη ημέρα που ήρθε σε επαφή με τη δασκάλα δεν μιλούσε καθόλου. Στεκόταν δίπλα στη μητέρα του με ένα βλέμμα κενό, παγωμένο χωρίς να ανταποκρίνεται ούτε καν με κάποια κίνηση του κεφαλιού ή έκφραση του προσώπου σε ό, τι κι αν του έλεγε. Δεν πήρε ούτε την καραμέλα που του έδινε η δασκάλα.
Ο καλύτερός του φίλος, ο Διονύσης, που καθόταν δίπλα του και προσπαθούσε να τον κάνει να μιλήσει, πήρε την καραμέλα και του την έδωσε λίγο αργότερα. Η μητέρα του πληροφόρησε τη δασκάλα πως ο Πέτρος είναι τόσο ντροπαλός που δεν μιλάει σε κανέναν ξένο.
Στο σπίτι, η συμπεριφορά του είναι πολύ διαφορετική. Μιλάει με ένταση και συνέχεια, τραγουδάει, γελάει δυνατά. Το ίδιο κάνει και όταν βρίσκεται με έναν – δύο συγκεκριμένους φίλους του. Όταν όμως συναντήσει κάποιον ξένο ή κάποιον που δεν γνωρίζει καλά μεταμορφώνεται!
Επρόκειτο λοιπόν για ένα ντροπαλό και συνεσταλμένο παιδί. Ωστόσο, αν παρατηρούσε τη συμπεριφορά του τόσο προς τη δασκάλα του, όσο και προς τους συμμαθητές του, ίσως σκεφτόταν πως ο Πέτρος ξεπερνούσε τα όρια της ντροπαλότητας και της συστολής.
Το παιδί ένιωθε υπερβολικά άβολα όταν του μιλούσε κάποιος, ειδικά αν υπήρχαν και άλλα άτομα μπροστά, είτε μικροί είτε μεγάλοι. Έδειχνε σαν να μην ήθελε να βρίσκεται στο κέντρο της προσοχής. Δυσκολευόταν πολύ όταν έπρεπε να μιλήσει, ακόμα και να πει το όνομά του μέσα στην τάξη.
Όσον αφορά την κοινωνικοποίησή του είχε μερικούς φίλους, στους οποίους μιλούσε χωρίς κανένα δισταγμό. Φαινόταν μάλιστα ότι τους είχε μεγάλη ανάγκη, καθώς όταν έλειπαν δεν πλησίαζε, αλλά ούτε άφηνε και να τον πλησιάσει κανένα άλλο παιδί.
Γενικά προέβαλλε ένα «παγωμένο» προφίλ, είχε μια κενή έκφραση, απέφευγε τη βλεμματική επαφή και κάθε του κίνηση ήταν αμήχανη. Είχε μια τάση τελειομανίας. Υπήρχαν στιγμές που έκανε προσπάθειες να μιλήσει, έστω και ψιθυριστά. Ο φόβος όμως να μην κάνει κάποιο λάθος τον σταματούσε.
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό, που τράβηξε την προσοχή της δασκάλας ήταν το λεγόμενο «shut down». Ο Πέτρος έπαιζε με τους φίλους του σε τέτοια σημεία ώστε να μην φαίνεται. Πολλές φορές κάθονταν μέσα στην τάξη. Εκεί, ένιωθε ίσως ασφαλής και φερόταν φυσιολογικά χωρίς να ντρέπεται. Όταν όμως πλησίαζε κάποιος άλλος ή έμπαινε κάποιος στην τάξη, ο Πέτρος φαινόταν να «παγώνει» (shut down).
Η μητέρα του πίστευε πως η συστολή αυτή οφειλόταν στο γεγονός ότι έρχεται για πρώτη φορά στο περιβάλλον του σχολείου και περίμενε πως με τον καιρό θα το ξεπεράσει. Αυτό όμως δεν γινόταν. Αντίθετα, όσο περνούσε ο καιρός κι όσο ο Πέτρος «πιεζόταν» να μιλήσει είτε από τους φίλους του είτε από τη μητέρα του ή τη δασκάλα, τόσο πιο πολύ κλεινόταν στον εαυτό του.
Έτσι, αποφάσισε να τον πάει σε κάποιον ειδικό παιδίατρο – ψυχολόγο για να την ενημερώσει σχετικά με το τι πρέπει να κάνει. Ο Πέτρος διαγνώστηκε με επιλεκτική αλαλία.
Πρόκειται για μια αγχώδη διαταραχή, η οποία καθιστά το παιδί ανίκανο να μιλήσει (χωρίς να παρουσιάζει κάποια γλωσσική διαταραχή) σε καταστάσεις που του προκαλούν άγχος. Μια τέτοια κατάσταση μπορεί να είναι η σχολική τάξη ή ακόμα κι ένα πάρτι γενεθλίων. Σε χώρους δηλαδή όπου το παιδί έρχεται σε επαφή με πολύ και άγνωστο κόσμο. Πολλές φορές η επιλεκτική αλαλία μεταφράζεται ως ντροπαλότητα, γεγονός που επιδεινώνει την ήδη εσωστρεφή και αγχώδη συμπεριφορά του παιδιού.
Η αιτία που ο Πέτρος είχε εμφανίσει την αλαλία δεν είναι γνωστή. Το πιθανότερο είναι ότι «κληρονόμησε» την τάση να αγχώνεται υπέρμετρα από την μητέρα του, η οποία παραδέχτηκε ότι είναι αρκετά αγχώδης. Παράλληλα, το γεγονός ότι το παιδί είναι δίγλωσσο, καθώς ο πατέρας του κατάγεται από την Πορτογαλία, ίσως να διαδραματίζει κάποιο ρόλο. Πάντως, από τη βρεφική ακόμα ηλικία εμφάνιζε σημεία έντονου άγχους και παρουσίαζε προβλήματα στον ύπνο.
Αμέσως μετά τη διάγνωση, η συμπεριφορά της μητέρας του άλλαξε, με βάση τις οδηγίες των ειδικών. Αντιμετώπισε τη «σιωπηλή» συμπεριφορά του παιδιού της ως δυσκολία που πρέπει να θεραπευτεί δείχνοντας τον απαραίτητο σεβασμό. Δεν τον πίεζε πια να «βγάλει» με το ζόρι λέξεις, αλλά προσπάθησε να τον κάνει πιο κοινωνικό χωρίς να εστιάζει στην ομιλία.
Δεν έπρεπε να δοθεί έμφαση στο πώς θα κάνουν το παιδί να μιλήσει, γιατί κάτι τέτοιο θα του δημιουργούσε μεγαλύτερο άγχος. Αυτό που επιδιώχθηκε ήταν να μειωθεί το άγχος, να ενισχυθεί η αυτοεικόνα και η αυτοπεποίθησή του και να βελτιωθεί η επικοινωνία με τους συμμαθητές και τη δασκάλα του.
Στο σχολείο, χρησιμοποιήθηκαν διάφορα «κόλπα» ώστε η ομιλία να γίνει αυθόρμητα. Αρχικά, εντάχθηκε σε μια μικρή ομάδα 3 ατόμων, η οποία αποτελούνταν από τον ίδιο και τους δύο φίλους του. Σιγά σιγά, εντάσσονταν κι άλλα άτομα στην ομάδα, με τέτοιο τρόπο ώστε να νιώθει οικειότητα. Ένα παιχνίδι που φάνηκε να του αρέσει, καθώς τον έκανε να λέει έστω και χαμηλόφωνα μερικές λέξεις ήταν η λανθασμένη ονομασία των αντικειμένων. Οι φίλοι του και η δασκάλα του έδειχναν διάφορα αντικείμενα λέγοντας λάθος όνομα (για παράδειγμα, έδειχναν τη γόμα και έλεγαν ξύστρα). Έτσι, ο Πέτρος «αναγκαζόταν» να μιλήσει για τους διορθώσει.
Όσον αφορά τη δασκάλα του, ο Πέτρος αρχικά ενθαρρυνόταν να χρησιμοποιεί νεύματα ή ψιθύριζε στο αυτί της. Σιγά σιγά, συνήθισε να σηκώνει το χέρι για να μιλήσει. Η ένταση της φωνής του ήταν βέβαια χαμηλή, ωστόσο ήταν ικανοποιητική η προσπάθειά του να πάρει την πρωτοβουλία να σηκώσει το χέρι!
Για να νιώθει ακόμα πιο άνετα, η δασκάλα απέφευγε να τον κοιτά στα μάτια, όπως έκανε κι εκείνος. Και πράγματι, η φωνή του ήταν πιο δυνατή όταν ένιωθε πως δεν τον κοιτάζει κανείς.
Μέχρι το τέλος της χρονιάς, ο Πέτρος είχε συνηθίσει να μιλάει, τουλάχιστον μέσα στο χώρο του σχολείου. Εξακολουθούσε να δείχνει συστολή απέναντί σε ξένους, όμως όχι με την ίδια υπερβολή.
Η επιλεκτική αλαλία είναι μια – όχι και τόσο συχνή – αγχώδης διαταραχή. Είναι σημαντικό η διάγνωση να γίνει όσο το δυνατόν πιο νωρίς, ώστε να ξεκινήσει σε μικρή ηλικία η αντιμετώπιση. Αν δεν αντιμετωπιστεί η επιλεκτική αλαλία μπορεί να δημιουργήσει κι άλλες δυσκολίες. Η συμπεριφορά αυτή μπορεί να καταστεί αντανακλαστική αντίδραση με αποτέλεσμα το παιδί να εξοικειωθεί με μη λεκτικές αντιδράσεις, κάτι που μπορεί να σταθεί εμπόδιο στις μετέπειτα κοινωνικές του σχέσεις. Επίσης, πολύ συχνά συνοδεύεται από κοινωνική φοβία ή κοινωνικό άγχος.
Πηγή: fylada.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου