Η φυλλαδα.gr συνεχίζει να ασχολείται με το παιδί, την εκπαίδευσή και την οικογένειά του και ρώτησε την κα Βάσιλική Λυμπεροπούλου "η σχολική βία είναι σύνηθες φαινόμενο στα σχολεία μας με κακές συνέπειες για τα 'θυματα' μαθητές. Ποιοι κατά τη γνώμη σας είναι οι τρόποι αντιμετώπισής της από τους σχολικούς φορείς και από την οικογένεια;". Η εκπαιδευτικός μας μας έδωσε την απάντησή της σε αυτό το δύσκολο ερώτημα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και μας κάλυψε απόλυτα.
Της Βασιλικής Λυμπεροπούλου
Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί σημαντική αύξηση του ποσοστού των παιδιών που πέφτουν θύματα σχολικού εκφοβισμού. Το λεγόμενο «bullying» που δυστυχώς αποτελεί καθημερινότητα στα σχολεία των ΗΠΑ, αρχίζει να εμφανίζεται όλο και σε μεγαλύτερη έκταση και στην Ελλάδα. Σύμφωνα με έρευνες του Υπουργείου Παιδείας ένα στα δέκα παιδιά έχουν υποστεί κάποια μορφή σχολικής βίας στη χώρα μας. Πρόσφατα, μάλιστα, το Υπουργείο έστειλε εγκύκλιο στα σχολεία, στην οποία δίνονται οδηγίες για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Τι είναι σχολικός εκφοβισμός/ bullying;
Με την έννοια σχολικός εκφοβισμός/ bullying δηλώνονται όλες οι μορφές βίας που ασκούνται στο σχολείο: σωματική, λεκτική, συναισθηματική, σεξουαλική, ακόμα και η βία μέσω διαδικτύου. Το φαινόμενο αυτό χρήζει μελέτης τόσο ως προς τους θύτες, όσο και ως προς τα θύματα. Παρόλο που υπάρχει ένα γενικό προφίλ των παιδιών που γίνονται θύτες ή θύματα, δεν αποκλείεται μια ενδεχόμενη εναλλαγή ρόλων. Κυρίως το «θύμα», όταν του δοθεί η ευκαιρία, θα γίνει «θύτης» απέναντι σε πιο αδύναμους συμμαθητές.
Θύτες-Θύματα-Θεατές
Θύματα πέφτουν τα παιδιά που φαίνονται πιο ντροπαλά και με χαμηλή αυτοπεποίθηση. Ακόμη, παιδιά που παρουσιάζουν κάποια ιδιαιτερότητα ή είναι «διαφορετικά» σε σχέση με τα περισσότερα παιδιά (μαθητές με παχυσαρκία, με νοητικά προβλήματα, αλλοδαποί μαθητές κλπ).
Ως θύτες παρουσιάζονται συνήθως οι μαθητές που δείχνουν ανεξάρτητοι και γεμάτοι αυτοπεποίθηση. Είναι οι «αρχηγοί» της παρέας. Αν μελετήσουμε ωστόσο τη συμπεριφορά τους σε ψυχο-κοινωνικό επίπεδο, πρόκειται για παιδιά που έχουν ανάγκη προσοχής. Τα παιδιά αυτά είτε βιώνουν τη βία μέσα στην οικογένεια τους, είτε παραμελούνται από τους γονείς τους. Στην πρώτη περίπτωση αναπαράγουν τα βίαια πρότυπα της οικογένειας τους, ενώ στη δεύτερη προσπαθούν να τραβήξουν την προσοχή των άλλων έστω και αρνητικά.
Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η στάση των «θεατών». Πρόκειται για τους μαθητές που δε συμμετέχουν στη διαδικασία του εκφοβισμού, αλλά παρόλο που γνωρίζουν τι συμβαίνει παραμένουν παθητικοί. Δεν αντιδρούν συνήθως από φόβο, αλλά κάποιες φορές και από αδιαφορία. Πολλές φορές υποστηρίζουν το θύτη, θεωρώντας ότι θα νιώσουν πιο δυνατοί.
Παρακάτω παρατίθενται μαρτυρίες παιδιών, γονέων και εκπαιδευτικών σχετικά με τον σχολικό εκφοβισμό
«…Μου είπε ότι αν δεν την αφήσω να μου βάλει τρικλοποδιά, θα μου βγάλει τη μπλούζα μπροστά σε όλα τα αγόρια. Την άφησα γιατί αν της έλεγα όχι, θα μου έβγαζε την μπλούζα και θα έλεγε στα άλλα παιδιά να μη μου μιλάνε. Ευτυχώς, δεν με έριξε κάτω. Με κράτησε, γιατί συνεργάστηκα ... »
Μαθήτρια Στ’ Δημοτικού
«….Σε ένα διαγώνισμα δεν έγραψε καλά, αν και είχαμε διαβάσει καλά. Την άλλη μέρα δεν ήθελε να πάει σχολείο. Αφού την πιέσαμε αρκετά η δασκάλα της κι εγώ, μας εξομολογήθηκε ότι η διπλανή της ‘δεν την έχει πια φίλη’ γιατί την περνάει συνέχεια στους βαθμούς. Κι έτσι αποφάσισε να μην γράφει καλά στα διαγωνίσματα για να της μιλάει η φίλη της. Ευτυχώς που μας το είπε έγκαιρα…» Μητέρα μιας μαθήτριας Γ’ Δημοτικού
«….Γενικά από την αρχή ήταν μαζεμένο παιδί. Δεν είχε πολλούς φίλους. Όμως τον τελευταίο καιρό παρατήρησα μια διαφορά στη συμπεριφορά του. Μίλησα στους γονείς του, αλλά δεν είχαν καταλάβει κάτι. Τον ρωτούσαμε κάθε μέρα διακριτικά αλλά δεν έλεγε τίποτα. Τελικά, κατάλαβα τι συνέβαινε με ένα συμμαθητή του και το αντιμετωπίσαμε. Σημαντικό ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι οι γονείς και των δύο παιδιών φάνηκαν συνεργάσιμοι και ακολούθησαν τις συμβουλές των εκπαιδευτικών και των ειδικών….» Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σε σχολείο της Αττικής
Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην προσέγγιση του μαθητή όταν υπάρχουν υποψίες ότι προκαλεί ή δέχεται βία. Τα θύματα δεν αποκαλύπτουν συνήθως το «μαρτύριο» τους είτε επειδή ντρέπονται, είτε επειδή φοβούνται. Τόσο οι γονείς, όσο και οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να επαγρυπνούν ώστε να αντιληφθούν και να αντιμετωπίσουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα μια τέτοια κατάσταση.
Ποιες είναι οι συνέπειες
Οι συνέπειες του νέου για τη χώρα μας κοινωνικού προβλήματος είναι πολλές. Τα θύματα επηρεάζονται ψυχολογικά, εμφανίζουν άγχος και ανασφάλεια, ενώ τα περισσότερα παιδιά αρνούνται να πάνε στο σχολείο.
Όσον αφορά τους θύτες, αν τους επιτραπεί η συγκεκριμένη συμπεριφορά, είναι πολύ πιθανό να την υιοθετήσουν και στην ενήλικη ζωή τους
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να αντιμετωπιστεί αν συνδυαστούν οι δυνάμεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
• Βασικότερη παρουσιάζεται η στάση των γονιών, καθώς ο κύριος παράγοντας που επηρεάζει τη συμπεριφορά των παιδιών είναι η οικογένεια. Οι γονείς, λοιπόν, οφείλουν να:
είναι ενημερωμένοι σχετικά με το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού
παρατηρούν τη συμπεριφορά των παιδιών τους και να προβληματίζονται σε οποιαδήποτε αλλαγή, ακόμα κι αν δεν αφορά κάτι σχετικό με το σχολείο
συμβουλεύουν το παιδί τους σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του (κανείς δεν έχει το δικαίωμα να του συμπεριφέρεται άσχημα, αλλά ούτε το ίδιο έχει δικαίωμα να συμπεριφέρεται άσχημα τους άλλους)
εξηγούν στο παιδί τους ότι οφείλει να αντιδρά σε οτιδήποτε τον ενοχλεί, ακόμα κι αν αφορά κάποιον άλλο συμμαθητή του
είναι ανοιχτοί σε οποιαδήποτε ερώτηση τους θέσει το παιδί, έτσι ώστε να μην ντρέπεται να εκφράσει τους φόβους του
μην επικροτούν τη βία. Η βία δεν αποτελεί ένδειξη δύναμης, αλλά ούτε και δικαιολογία εκδίκησης. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι η επίθεση του γονιού στο παιδί-θύτη, δεν θα αποφέρει κανένα αποτέλεσμα
ενημερώσουν τον εκπαιδευτικό αν υποψιαστούν κάτι ή να απευθυνθούν στην κατάλληλη υπηρεσία ( π.χ. στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS ή στο Συνήγορο του Παιδιού)
• Πρωτεύοντα ρόλο διαδραματίζει επίσης το σχολείο. Η δράση των εκπαιδευτικών μπορεί να φανεί και προληπτική και «θεραπευτική». Ο εκπαιδευτικός οφείλει να:
παρακολουθεί τις σχέσεις και τη συμπεριφορά των μαθητών. Η χορήγηση ενός κοινωνιομετρικού τεστ (κοινωνιόγραμμα) αποκαλύπτει τους δημοφιλείς και τους περιθωριοποιημένους μαθητές αλλά και τις «κλίκες» που μπορεί να δημιουργηθούν στην τάξη
*τι είναι το κοινωνιόγραμμα;
Οι μαθητές απαντούν σε μια ομάδα ερωτήσεων σχετικά με τους συμμαθητές τους. Για παράδειγμα, ποιος θα ήθελαν να κάθεται δίπλα τους, ποιον δεν θα καλούσαν στο πάρτι τους κλπ
δημιουργεί ομαδικό κλίμα στην τάξη. Μπορεί να ενθαρρύνει τους μαθητές να συνεργάζονται, να βοηθούν ο ένας τον άλλο, να δημιουργούν ομάδες για τις εργασίες τους. Καλό είναι οι ομάδες να αλλάζουν συχνά και να είναι μικτές (αγόρια-κορίτσια, δυνατοί- αδύναμοι μαθητές)
οργανώνει δράσεις και project (εκδρομές, προβολή βίντεο, θεατρικό παιχνίδι) σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, με την αξία της φιλίας, με τις συνέπειες της βίας
αντιμετωπίζει αποτελεσματικά και διακριτικά κάθε περιστατικό που προκύπτει. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να συζητά με τους εμπλεκόμενους στο περιστατικό αλλά και με τους θεατές για να μάθει τι έγινε. Η συζήτηση όμως, πρέπει να γίνει αφού ηρεμήσουν οι μαθητές, ώστε να μην είναι θυμωμένοι ή φορτισμένοι ψυχολογικά. Δεν πρέπει να κατηγορεί, να ειρωνεύεται ή να απειλεί το θύτη. Η ερώτηση «γιατί το έκανες» δεν θα δώσει καμία ουσιαστική απάντηση
συζητά με το θύτη σχετικά με τη βία που ασκεί, χωρίς να απορρίπτει ή να υποτιμά το μαθητή.
ΚΑΤΑΚΡΙΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ, ΟΧΙ ΤΟ ΑΤΟΜΟ
επιβεβαιώνει το θύμα ότι δεν έχει τίποτα να φοβάται και ότι δεν είναι το ίδιο υπεύθυνο για αυτή τη συμπεριφορά
• Η πρόληψη αποτελεί την καλύτερη αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων, κάτι που θα επιτευχθεί με την άμεση αντίδραση του κράτους. Είναι λοιπόν απαραίτητο να:
οργανώνονται προγράμματα ενημέρωσης των γονιών και των μαθητών για την πρόληψη και τη διαχείριση τέτοιων γεγονότων
παρέχεται η κατάλληλη επιμόρφωση στους εκπαιδευτικούς, αλλά και σαφείς οδηγίες, ώστε να είναι ικανοί να αντιμετωπίσουν τη βία στο σχολείο
δημιουργηθούν οργανώσεις στελεχωμένες από ειδικούς ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, που να στηρίζουν και να συμβουλεύουν τόσο τα θύματα, όσο και τους θύτες
προστεθεί ένα μάθημα που να ενημερώνει και να ευαισθητοποιεί του μαθητές κι έτσι να γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν ως θύματα και ως θεατές
• Τέλος, οι ίδιοι οι μαθητές μπορούν να αποτρέψουν το σχολικό εκφοβισμό προβαίνοντας στις κατάλληλες ενέργειες. Μπορούμε να τους συμβουλέψουμε να:
μας μιλήσουν αμέσως μόλις συμβεί κάτι στους ίδιους ή σε κάποιον συμμαθητή τους
μένουν μακριά από αυτόν που πιστεύουν ότι δεν τους συμπαθεί
βρίσκονται πάντα κοντά σε κάποιον δάσκαλο ή σε κάποιον μεγαλύτερο
αντιμετωπίζουν κάθε κατάσταση με χιούμορ και αυτοπεποίθηση
βοηθούν πάντα το θύμα και να μην υποστηρίζουν το θύτη, ακόμα κι αν είναι φίλος τους
Η εξάλειψη του φαινομένου αυτού είναι αναγκαία, προτού γίνει μάστιγα, όπως σε άλλες χώρες. Ευχάριστο είναι το γεγονός ότι πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις καταφέρνουν με τις δράσεις τους να προβληματίσουν και να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο προωθώντας το σύνθημα «ΟΧΙ ΣΤΗ ΒΙΑ».
ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
http://www.0-18.gr/ (Συνήγορος του Παιδιού)
http://www.hamogelo.gr/37.1/Ethnikh-thlefonikh-grammh-gia-ta-poidia-SOS-1056 (Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS)
http://www.moh.gov.gr/articles/citizen/xrhsima-thlefwna-amp-dieythynseis/201-197-ethniko-kentro-ameshs-koinwnikhs-bohtheias (Εθνικό Κέντρο Άμεσης Κοινωνικής Βοήθειας)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ασημόπουλος Χ., Χατζηπέμος Θ. (2007). Η Βία μεταξύ των μαθητών στο σχολείο: Αποτελέσματα του διακρατικού προγράμματος για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού. Ένεκα λόγου. Δελτίο Επικοινωνίας της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου,19. Αθήνα
Κοσμόπουλος, Α. (2006). Σχεσιοδυναμική Παιδαγωγική του Προσώπου, ΑΘΗΝΑ: Γρηγόρης
Κοσμόπουλος, Α. (2007). Ψυχολογία και Οδηγητική της Παιδικής και Νεανικής Ηλικίας, ΑΘΗΝΑ: Γρηγόρης
Σούρας, Δ. (2007). Από τη βία στη βία, ΑΘΗΝΑ: Κάκτος
Φλουρής , Γ. (1989). Αυτοαντίληψη, σχολική επίδοση και επίδραση γονέων. ΑΘΗΝΑ: Γρηγόρης.
 |
| To bullying εμφανίζεται όλο και σε μεγαλύτερη έκταση στην Ελλάδα. |
Της Βασιλικής Λυμπεροπούλου
Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί σημαντική αύξηση του ποσοστού των παιδιών που πέφτουν θύματα σχολικού εκφοβισμού. Το λεγόμενο «bullying» που δυστυχώς αποτελεί καθημερινότητα στα σχολεία των ΗΠΑ, αρχίζει να εμφανίζεται όλο και σε μεγαλύτερη έκταση και στην Ελλάδα. Σύμφωνα με έρευνες του Υπουργείου Παιδείας ένα στα δέκα παιδιά έχουν υποστεί κάποια μορφή σχολικής βίας στη χώρα μας. Πρόσφατα, μάλιστα, το Υπουργείο έστειλε εγκύκλιο στα σχολεία, στην οποία δίνονται οδηγίες για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Τι είναι σχολικός εκφοβισμός/ bullying;
Με την έννοια σχολικός εκφοβισμός/ bullying δηλώνονται όλες οι μορφές βίας που ασκούνται στο σχολείο: σωματική, λεκτική, συναισθηματική, σεξουαλική, ακόμα και η βία μέσω διαδικτύου. Το φαινόμενο αυτό χρήζει μελέτης τόσο ως προς τους θύτες, όσο και ως προς τα θύματα. Παρόλο που υπάρχει ένα γενικό προφίλ των παιδιών που γίνονται θύτες ή θύματα, δεν αποκλείεται μια ενδεχόμενη εναλλαγή ρόλων. Κυρίως το «θύμα», όταν του δοθεί η ευκαιρία, θα γίνει «θύτης» απέναντι σε πιο αδύναμους συμμαθητές.
Θύτες-Θύματα-Θεατές
Θύματα πέφτουν τα παιδιά που φαίνονται πιο ντροπαλά και με χαμηλή αυτοπεποίθηση. Ακόμη, παιδιά που παρουσιάζουν κάποια ιδιαιτερότητα ή είναι «διαφορετικά» σε σχέση με τα περισσότερα παιδιά (μαθητές με παχυσαρκία, με νοητικά προβλήματα, αλλοδαποί μαθητές κλπ).
Ως θύτες παρουσιάζονται συνήθως οι μαθητές που δείχνουν ανεξάρτητοι και γεμάτοι αυτοπεποίθηση. Είναι οι «αρχηγοί» της παρέας. Αν μελετήσουμε ωστόσο τη συμπεριφορά τους σε ψυχο-κοινωνικό επίπεδο, πρόκειται για παιδιά που έχουν ανάγκη προσοχής. Τα παιδιά αυτά είτε βιώνουν τη βία μέσα στην οικογένεια τους, είτε παραμελούνται από τους γονείς τους. Στην πρώτη περίπτωση αναπαράγουν τα βίαια πρότυπα της οικογένειας τους, ενώ στη δεύτερη προσπαθούν να τραβήξουν την προσοχή των άλλων έστω και αρνητικά.
Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η στάση των «θεατών». Πρόκειται για τους μαθητές που δε συμμετέχουν στη διαδικασία του εκφοβισμού, αλλά παρόλο που γνωρίζουν τι συμβαίνει παραμένουν παθητικοί. Δεν αντιδρούν συνήθως από φόβο, αλλά κάποιες φορές και από αδιαφορία. Πολλές φορές υποστηρίζουν το θύτη, θεωρώντας ότι θα νιώσουν πιο δυνατοί.
Παρακάτω παρατίθενται μαρτυρίες παιδιών, γονέων και εκπαιδευτικών σχετικά με τον σχολικό εκφοβισμό
«…Μου είπε ότι αν δεν την αφήσω να μου βάλει τρικλοποδιά, θα μου βγάλει τη μπλούζα μπροστά σε όλα τα αγόρια. Την άφησα γιατί αν της έλεγα όχι, θα μου έβγαζε την μπλούζα και θα έλεγε στα άλλα παιδιά να μη μου μιλάνε. Ευτυχώς, δεν με έριξε κάτω. Με κράτησε, γιατί συνεργάστηκα ... »
Μαθήτρια Στ’ Δημοτικού
«….Σε ένα διαγώνισμα δεν έγραψε καλά, αν και είχαμε διαβάσει καλά. Την άλλη μέρα δεν ήθελε να πάει σχολείο. Αφού την πιέσαμε αρκετά η δασκάλα της κι εγώ, μας εξομολογήθηκε ότι η διπλανή της ‘δεν την έχει πια φίλη’ γιατί την περνάει συνέχεια στους βαθμούς. Κι έτσι αποφάσισε να μην γράφει καλά στα διαγωνίσματα για να της μιλάει η φίλη της. Ευτυχώς που μας το είπε έγκαιρα…» Μητέρα μιας μαθήτριας Γ’ Δημοτικού
«….Γενικά από την αρχή ήταν μαζεμένο παιδί. Δεν είχε πολλούς φίλους. Όμως τον τελευταίο καιρό παρατήρησα μια διαφορά στη συμπεριφορά του. Μίλησα στους γονείς του, αλλά δεν είχαν καταλάβει κάτι. Τον ρωτούσαμε κάθε μέρα διακριτικά αλλά δεν έλεγε τίποτα. Τελικά, κατάλαβα τι συνέβαινε με ένα συμμαθητή του και το αντιμετωπίσαμε. Σημαντικό ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι οι γονείς και των δύο παιδιών φάνηκαν συνεργάσιμοι και ακολούθησαν τις συμβουλές των εκπαιδευτικών και των ειδικών….» Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σε σχολείο της Αττικής
Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην προσέγγιση του μαθητή όταν υπάρχουν υποψίες ότι προκαλεί ή δέχεται βία. Τα θύματα δεν αποκαλύπτουν συνήθως το «μαρτύριο» τους είτε επειδή ντρέπονται, είτε επειδή φοβούνται. Τόσο οι γονείς, όσο και οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να επαγρυπνούν ώστε να αντιληφθούν και να αντιμετωπίσουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα μια τέτοια κατάσταση.
Ποιες είναι οι συνέπειες
Οι συνέπειες του νέου για τη χώρα μας κοινωνικού προβλήματος είναι πολλές. Τα θύματα επηρεάζονται ψυχολογικά, εμφανίζουν άγχος και ανασφάλεια, ενώ τα περισσότερα παιδιά αρνούνται να πάνε στο σχολείο.
Όσον αφορά τους θύτες, αν τους επιτραπεί η συγκεκριμένη συμπεριφορά, είναι πολύ πιθανό να την υιοθετήσουν και στην ενήλικη ζωή τους
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να αντιμετωπιστεί αν συνδυαστούν οι δυνάμεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
• Βασικότερη παρουσιάζεται η στάση των γονιών, καθώς ο κύριος παράγοντας που επηρεάζει τη συμπεριφορά των παιδιών είναι η οικογένεια. Οι γονείς, λοιπόν, οφείλουν να:
είναι ενημερωμένοι σχετικά με το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού
παρατηρούν τη συμπεριφορά των παιδιών τους και να προβληματίζονται σε οποιαδήποτε αλλαγή, ακόμα κι αν δεν αφορά κάτι σχετικό με το σχολείο
συμβουλεύουν το παιδί τους σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του (κανείς δεν έχει το δικαίωμα να του συμπεριφέρεται άσχημα, αλλά ούτε το ίδιο έχει δικαίωμα να συμπεριφέρεται άσχημα τους άλλους)
εξηγούν στο παιδί τους ότι οφείλει να αντιδρά σε οτιδήποτε τον ενοχλεί, ακόμα κι αν αφορά κάποιον άλλο συμμαθητή του
είναι ανοιχτοί σε οποιαδήποτε ερώτηση τους θέσει το παιδί, έτσι ώστε να μην ντρέπεται να εκφράσει τους φόβους του
μην επικροτούν τη βία. Η βία δεν αποτελεί ένδειξη δύναμης, αλλά ούτε και δικαιολογία εκδίκησης. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι η επίθεση του γονιού στο παιδί-θύτη, δεν θα αποφέρει κανένα αποτέλεσμα
ενημερώσουν τον εκπαιδευτικό αν υποψιαστούν κάτι ή να απευθυνθούν στην κατάλληλη υπηρεσία ( π.χ. στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS ή στο Συνήγορο του Παιδιού)
• Πρωτεύοντα ρόλο διαδραματίζει επίσης το σχολείο. Η δράση των εκπαιδευτικών μπορεί να φανεί και προληπτική και «θεραπευτική». Ο εκπαιδευτικός οφείλει να:
παρακολουθεί τις σχέσεις και τη συμπεριφορά των μαθητών. Η χορήγηση ενός κοινωνιομετρικού τεστ (κοινωνιόγραμμα) αποκαλύπτει τους δημοφιλείς και τους περιθωριοποιημένους μαθητές αλλά και τις «κλίκες» που μπορεί να δημιουργηθούν στην τάξη
*τι είναι το κοινωνιόγραμμα;
Οι μαθητές απαντούν σε μια ομάδα ερωτήσεων σχετικά με τους συμμαθητές τους. Για παράδειγμα, ποιος θα ήθελαν να κάθεται δίπλα τους, ποιον δεν θα καλούσαν στο πάρτι τους κλπ
δημιουργεί ομαδικό κλίμα στην τάξη. Μπορεί να ενθαρρύνει τους μαθητές να συνεργάζονται, να βοηθούν ο ένας τον άλλο, να δημιουργούν ομάδες για τις εργασίες τους. Καλό είναι οι ομάδες να αλλάζουν συχνά και να είναι μικτές (αγόρια-κορίτσια, δυνατοί- αδύναμοι μαθητές)
οργανώνει δράσεις και project (εκδρομές, προβολή βίντεο, θεατρικό παιχνίδι) σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, με την αξία της φιλίας, με τις συνέπειες της βίας
αντιμετωπίζει αποτελεσματικά και διακριτικά κάθε περιστατικό που προκύπτει. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να συζητά με τους εμπλεκόμενους στο περιστατικό αλλά και με τους θεατές για να μάθει τι έγινε. Η συζήτηση όμως, πρέπει να γίνει αφού ηρεμήσουν οι μαθητές, ώστε να μην είναι θυμωμένοι ή φορτισμένοι ψυχολογικά. Δεν πρέπει να κατηγορεί, να ειρωνεύεται ή να απειλεί το θύτη. Η ερώτηση «γιατί το έκανες» δεν θα δώσει καμία ουσιαστική απάντηση
συζητά με το θύτη σχετικά με τη βία που ασκεί, χωρίς να απορρίπτει ή να υποτιμά το μαθητή.
ΚΑΤΑΚΡΙΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ, ΟΧΙ ΤΟ ΑΤΟΜΟ
επιβεβαιώνει το θύμα ότι δεν έχει τίποτα να φοβάται και ότι δεν είναι το ίδιο υπεύθυνο για αυτή τη συμπεριφορά
• Η πρόληψη αποτελεί την καλύτερη αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων, κάτι που θα επιτευχθεί με την άμεση αντίδραση του κράτους. Είναι λοιπόν απαραίτητο να:
οργανώνονται προγράμματα ενημέρωσης των γονιών και των μαθητών για την πρόληψη και τη διαχείριση τέτοιων γεγονότων
παρέχεται η κατάλληλη επιμόρφωση στους εκπαιδευτικούς, αλλά και σαφείς οδηγίες, ώστε να είναι ικανοί να αντιμετωπίσουν τη βία στο σχολείο
δημιουργηθούν οργανώσεις στελεχωμένες από ειδικούς ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, που να στηρίζουν και να συμβουλεύουν τόσο τα θύματα, όσο και τους θύτες
προστεθεί ένα μάθημα που να ενημερώνει και να ευαισθητοποιεί του μαθητές κι έτσι να γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν ως θύματα και ως θεατές
• Τέλος, οι ίδιοι οι μαθητές μπορούν να αποτρέψουν το σχολικό εκφοβισμό προβαίνοντας στις κατάλληλες ενέργειες. Μπορούμε να τους συμβουλέψουμε να:
μας μιλήσουν αμέσως μόλις συμβεί κάτι στους ίδιους ή σε κάποιον συμμαθητή τους
μένουν μακριά από αυτόν που πιστεύουν ότι δεν τους συμπαθεί
βρίσκονται πάντα κοντά σε κάποιον δάσκαλο ή σε κάποιον μεγαλύτερο
αντιμετωπίζουν κάθε κατάσταση με χιούμορ και αυτοπεποίθηση
βοηθούν πάντα το θύμα και να μην υποστηρίζουν το θύτη, ακόμα κι αν είναι φίλος τους
Η εξάλειψη του φαινομένου αυτού είναι αναγκαία, προτού γίνει μάστιγα, όπως σε άλλες χώρες. Ευχάριστο είναι το γεγονός ότι πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις καταφέρνουν με τις δράσεις τους να προβληματίσουν και να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο προωθώντας το σύνθημα «ΟΧΙ ΣΤΗ ΒΙΑ».
ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
http://www.0-18.gr/ (Συνήγορος του Παιδιού)
http://www.hamogelo.gr/37.1/Ethnikh-thlefonikh-grammh-gia-ta-poidia-SOS-1056 (Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS)
http://www.moh.gov.gr/articles/citizen/xrhsima-thlefwna-amp-dieythynseis/201-197-ethniko-kentro-ameshs-koinwnikhs-bohtheias (Εθνικό Κέντρο Άμεσης Κοινωνικής Βοήθειας)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ασημόπουλος Χ., Χατζηπέμος Θ. (2007). Η Βία μεταξύ των μαθητών στο σχολείο: Αποτελέσματα του διακρατικού προγράμματος για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού. Ένεκα λόγου. Δελτίο Επικοινωνίας της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου,19. Αθήνα
Κοσμόπουλος, Α. (2006). Σχεσιοδυναμική Παιδαγωγική του Προσώπου, ΑΘΗΝΑ: Γρηγόρης
Κοσμόπουλος, Α. (2007). Ψυχολογία και Οδηγητική της Παιδικής και Νεανικής Ηλικίας, ΑΘΗΝΑ: Γρηγόρης
Σούρας, Δ. (2007). Από τη βία στη βία, ΑΘΗΝΑ: Κάκτος
Φλουρής , Γ. (1989). Αυτοαντίληψη, σχολική επίδοση και επίδραση γονέων. ΑΘΗΝΑ: Γρηγόρης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου