Ανησυχία – Αρνητικές Σκέψεις και πως να αποδεσμευτείτε




5
Η ανησυχία έχει γίνει πλέον ένα με την καθημερινότητα μας. Με όλα αυτά που ακούγονται καθημερινά είναι πολύ δύσκολο να διατηρήσουμε μια αισιόδοξη στάση και να πούμε πως όλα θα πάνε καλά. Δύσκολο όχι όμως ακατόρθωτο. Γιατί ακόμα κι αν συνεχίσουμε να φορτώνουμε το μυαλό μας με όλη την ανησυχία του κόσμου, ακόμα κι αν σκεφτόμαστε διαρκώς όλα τα πιθανά αρνητικά σενάρια που θα μπορούσαν να προκύψουν, τι κερδίζουμε; Η αρνητικότητα σπάνια είναι κινητήριος δύναμη για δράση, αντίθετα τις περισσότερες φορές μας παραλύει και μας αφήνει παγιδευμένους στην ίδια κατάσταση από την οποία προσπαθούμε να ξεφύγουμε.
Γιατί είναι τόσο δύσκολο να σταματήσετε να ανησυχείτε
Ίσως να σκέφτεστε ότι θα σταματήσετε να ανησυχείτε όταν τα σημαντικά προβλήματα στη ζωή σας λυθούν και τα πράγματα θα μπουν σε μία σειρά. Μέχρι τότε, ίσως να νομίζετε ότι είναι πολύ δύσκολο να σταματήσετε ν’ ανησυχείτε. Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές οι άνθρωποι έχουν ανάμεικτα συναισθήματα για την ανησυχία που βιώνουν. Από τη μία ενοχλούνται που σκέφτονται αρνητικά και που δεν μπορούν να κοιμηθούν το βράδυ αλλά από την άλλη θεωρούν ότι αυτή η ανησυχία δεν είναι δίχως νόημα. Ίσως για παράδειγμα να σκέφτεστε ότι η ανησυχία σας θα σας βοηθήσει να βρείτε μια λύση, ότι θα σας προετοιμάσει για κάθε ενδεχόμενο ή ότι θα σας βοηθήσει να καταλάβετε την κατάσταση καλύτερα.
Ίσως να πιστεύετε ότι δεν γίνετε να σταματήσετε ν’ ανησυχείτε και να είστε ήρεμοι γιατί αυτό θα ήταν ανεύθυνο. Εάν έχετε κάποια από τις παραπάνω πεποιθήσεις, μάλλον βρίσκετε όφελος στην ανησυχία σας και γι’ αυτό σας είναι δύσκολο να την αποβάλλετε. Επίσης, εάν ενοχλείστε υπερβολικά από το γεγονός ότι ανησυχείτε και σκέφτεστε ότι η ανησυχία σας θα βλάψει τη σωματική και ψυχική σας υγεία ή ότι θα χάσετε τον έλεγχο, τότε ίσως παγιδεύετε τον εαυτό σας σε ένα φαύλο κύκλο όπου ανησυχείτε για την ίδια σας την ανησυχία.
Πώς μπορείτε να αποδεσμευτείτε από τη διαρκή ανησυχία
Πρώτα απ ’ όλα αναλογιστείτε εάν το πρόβλημα που σας απασχολεί είναι πραγματικό ή υποθετικό. Εάν για παράδειγμα έχετε μόλις χάσει τη δουλειά σας και ανησυχείτε ότι δεν θα μπορέσετε να βρείτε κάποια άλλη σε σύντομο χρονικό διάστημα λόγω της ανεργίας που υπάρχει, αυτό είναι ένα πραγματικό πρόβλημα. Εάν εργάζεστε σε μια επιχείρηση και ανησυχείτε ότι μπορεί να απολυθείτε λόγω της οικονομικής κρίσης, αυτό είναι ένα υποθετικό πρόβλημα, από την άποψη ότι δεν έχει συμβεί ακόμα.
Ύστερα σκεφτείτε, εάν το πρόβλημα σας είναι υποθετικό, πόσο πιθανό ή ρεαλιστικό είναι να συμβεί; Τι συγκεκριμένες ενδείξεις έχετε ότι θα συμβεί; Τι συγκεκριμένες ενδείξεις έχετε ότι δε θα συμβεί;
Μπορείτε να κάνετε κάτι για λύσετε το πραγματικό πρόβλημα ή να προετοιμαστείτε;
Εάν το πρόβλημα σας είναι επιλύσιμο, προσπαθείτε να σκεφτείτε όλες τις πιθανές λύσεις. Η καλύτερη λέξη για τη διαδικασία που θα σας βοηθήσει είναι η αγγλική « brainstorming»,κάντε δηλαδή μία λίστα με ο,τιδήποτε σας έρθει στο μυαλό αρχικά χωρίς να λογοκρίνετε τις ιδέες σας. Αφού «μαζέψετε» πολλές διαφορετικές ιδέες, κρατήστε εκείνες που σας φαίνονται καταλληλότερες και φτιάξτε ένα πλάνο αντιμετώπισης του προβλήματος σας. Η διαδικασία αυτή θα σας βοηθήσετε να μειώσετε την ανησυχία που αισθάνεστε.
Τώρα εάν το πρόβλημα σας είναι ανεπίλυτο, αποδεχτείτε τα συναισθήματα που μπορεί να έχετε γύρω από αυτό το πρόβλημα και προσπαθείτε να προχωρήσετε. Δεν είναι δυνατόν να υπάρχει πάντα μια απάντηση σε όλα και ακόμα κι αν υπάρχει, πολύ συχνά ίσως να μην έρθει τη στιγμή που επιθυμούμε. Θυμηθείτε ότι το να εγκαταλείψετε την ανησυχία σας για κάτι , δε σημαίνει ότι παραιτείστε, απλά ότι αποδέχεστε την κατάσταση και προχωράτε.
Προκειμένου να αντιμετωπίσετε την ανησυχία, είναι σημαντικό να θυμάστε πώς για κάποια πράγματα στη ζωή, δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι αγχώδεις άνθρωποι καθώς και εκείνοι που ν’ ανησυχούν διαρκώς βρίσκουν εξαιρετικά δύσκολο ν’ ανεχτούν την αβεβαιότητα. Θέλουν να ξέρουν συνέχεια τι πρόκειται να συμβεί έτσι ώστε να αισθάνονται έτοιμοι να το αντιμετωπίσουν. Βέβαια, στην πραγματικότητα, η ανησυχία δεν κάνει το μέλλον προβλέψιμο και ίσως να υπάρχει και λόγος που το μέλλον δεν είναι προβλέψιμο. Έχετε ποτέ αναρωτηθεί, εάν αυτή η αβεβαιότητα έχει πλεονεκτήματα εκτός από μειονεκτήματα; Ποιά νομίζετε ότι είναι;
Εντοπίστε ποιά λάθη κάνετε όταν σκέπτεστε. Τα παρακάτω χαρακτηρίζονται και ως «γνωσιακές παραμορφώσεις» και μπορεί να συντελούν στην ενίσχυση του άγχους και της ανησυχίας σας.
Η Υπεργενίκευση: Κρίνοντας από μια μεμονωμένη δυσάρεστη εμπειρία, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι το ίδιο θα ισχύει και στο μέλλον. Για παράδειγμα « αφού με απέλυσαν από τη δουλειά μου, δεν είμαι καλός σε αυτό που κάνω και δε θα με προσλάβει ποτέ κανείς».
Όλα ή τίποτα (διχοτομική σκέψη): Δεν υπάρχει μέση κατάσταση, όλα είναι άσπρο ή μαύρο. Για παράδειγμα: «Εάν δεν περάσω το μάθημα, είμαι μια αποτυχία»
Επιλεκτική αφαίρεση: Απομονώνουμε μια αρνητική λεπτομέρεια και φιλτράρουμε τα θετικά. Επικεντρωνόμαστε δηλαδή σ’ ενα μεμονωμένο πράγμα που πήγε στραβά και ξεχνάμε τα υπόλοιπα που πήγαν καλά.
Ελαχιστοποίηση και μεγιστοποίηση: Υπερτιμούμε το θετικό και υποτιμούμε το αρνητικό. Για παράδειγμα, « Πέρασα με την πρώτη στις εξετάσεις για δίπλωμα οδήγησης αλλά ήμουν απλά τυχερός».
Αυθαίρετη σκέψη: Βγάζουμε συμπεράσματα χωρίς να υπάρχει αντικειμενική βάση. Π.χ «Δε μου χαμογέλασε, άρα δε με συμπαθεί».
Πρέπει/Δεν πρέπει: Βάζουμε στον εαυτό μας αυστηρούς κανόνες και πρέπει και αντικατηγορούμαστε όταν δεν πράττουμε σύμφωνα με αυτούς. Όταν εντοπίσετε αυτά τα λάθη, προσπαθήστε να σκεφτείτε μια ισορροπημένη, ρεαλιστική εναλλακτική και θα παρατηρήσετε πως το άγχος και η ανησυχία μειώνονται.