Η γνωστική – συναισθηματική – κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού μέσα από το παιχνίδι

 

Γράφτηκε από τον/την Καλλιοπη Λαμπρου

Η γνωστική ανάπτυξη του παιδιού μέσα από το παιχνίδι

Το παιχνίδι συμβάλει στην γνωστική ανάπτυξη του παιδιού. Το παιδί “αναπτύσσεται” νοητικά και “αναπτύσσει” τη γνωστική αφομοίωση μέσα από την επαφή, το χειρισμό, την εξερευνητική συμπεριφορά που προκύπτουν από διάφορα παιχνίδια. Η ώρα του παιχνιδιού για τα περισσότερα παιδιά είναι η καλύτερη ώρα της ημέρας. Τα παιδιά είναι σε θέση να θυμηθούν καλύτερα, να συγκεντρωθούν καλύτερα και να μάθουν να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους καλύτερα παίζοντας, παρά σε οποιεσδήποτε άλλες συνθήκες. Παράλληλα, παίζοντας αποκτούν πλήθος δεξιοτήτων, τις οποίες αφού τις έχουν εξασκήσει στο παιχνίδι, είναι έτοιμα να τις εφαρμόσουν και σε άλλες καταστάσεις. Οι αισθήσεις τις όσφρησης,, της αφής, της γεύσης και η αίσθηση της κίνησης μέσα στο χώρο είναι και αυτές δυνατοί τρόποι μάθησης. Η γνωστική ανάπτυξη του παιδιού μπορεί να βοηθήσει μέσω του παιχνιδιού μόνο όταν το παιχνίδι χρησιμοποιεί όλες του τις αισθήσεις, ενώ παράλληλα βοηθάει το παιδί να εξασκήσει την προσοχή του και την αυτοσυγκέντρωσή του. Ακόμη, βοηθά να εξασκήσει τη λογική του, τη μνήμη του και την παρατηρητικότητά του για έναν αποτελεσματικό προσανατολισμό. Αντίθετα, κάποιες φορές μπορεί να χαθεί από το παιχνίδι η ουσία (η ψυχαγωγική αποστολή), μέσα από την προσπάθεια το παιχνίδι να είναι νοητικό, ωφέλιμο ή και να διαρκέσει περισσότερη ώρα από εκείνη που μπορεί να συγκεντρωθεί το παιδί και έτσι να χάσει το ενδιαφέρον του.

Η συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού μέσα από το παιχνίδι

Το παιχνίδι συμβάλει, επίσης, στην συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Ο βασικός και πρωταρχικός λόγος είναι ότι συμβάλει στη μείωση του άγχους που επιτυγχάνεται μέσα από το παιχνίδι, καθώς το παιδί μαθαίνει να χειρίζεται καταστάσεις που του προκαλούν στρες και να αποκτά τον απαραίτητο αυτοέλεγχο. Στο παιχνίδι το παιδί μαθαίνει τις ικανότητές του, μαθαίνει αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Αντιλαμβάνεται ποιά συμπεριφορά είναι αποδεκτή ή μη από τους συνομήλικούς του. Το παιχνίδι περιορίζει την ένταση που νιώθει όταν πρέπει να ολοκληρώσει κάτι ή να μάθει κάτι. Τα παιδιά εκφράζουν και επεξεργάζονται συναισθηματικά γεγονότα της ημέρας μέσα από τα ελεύθερα παιχνίδια τους. Δηλαδή αναπαριστάνουν μέσα από το παιχνίδι τους μία κατάσταση που τους προκάλεσε φόβο στην πραγματικότητα, με σκοπό να την ελέγξουν μέσα στο παιχνίδι. Η συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, μπορεί να το βοηθήσει όταν το παιχνίδι του δίνει ευκαιρίες εκτόνωσης της εσωτερικής έντασης, του δίνει ευκαιρίες να εξασκηθεί στον αυτοέλεγχο και να ξεπεράσει τους φόβους του και τέλος, ενθαρρύνει το παιδί να ελευθερώνει τη φαντασία και να καλλιεργεί την υπομονή του.

Η κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού μέσα από το παιχνίδι

Το παιχνίδι είναι μία κοινωνική δραστηριότητα των παιδιών ιδιαίτερα ευχάριστη, η οποία τα βοηθάει και στην κοινωνική τους ανάπτυξη, δηλαδή στην ικανότητά τους να συμβιώνουν με άλλα παιδιά γνωρίζοντας ποια είναι τα όριά τους. Για να συμβεί κάτι τέτοιο χρειάζεται η επαφή με συνομήλικα παιδιά και ιδιαίτερα τις ελεύθερες ώρες όπου τα παιδιά επιλέγουν το παιχνίδι. Τις ώρες του παιχνιδιού μία μεγάλη γκάμα κοινωνικών ικανοτήτων μπορούν να εξασκηθούν και να διδαχθούν. Τέτοιες κοινωνικές ικανότητες είναι η συνεργασία, το μοίρασμα, η επίλυση συγκρούσεων και η λεκτική επικοινωνία. Μέσα από το παιχνίδι μπορούν να αναπτύξουν σεβασμό προς τους κανόνες, να αποκτήσουν αυτό πειθαρχία και να εκτιμήσουν διαφορετικές συμπεριφορές και πεποιθήσεις άλλων παιδιών. Ένα παιχνίδι είναι ωφέλιμο όταν έχει θετικό αποτέλεσμα στην κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού, όταν δηλαδή καλλιεργεί την συνεργασία και την αλληλεγγύη. Ακόμη βοηθάει το παιδί να θυσιάζει το προσωπικό συμφέρον για το συμφέρον του συνόλου (της ομάδας). Επιπλέον, μαθαίνει να καλλιεργεί την συμμετοχή και όχι απαραίτητα την νίκη και μαθαίνει να καλλιεργεί την συνοχή των ομάδων. Παιχνίδια τα οποία πρέπει να αποφεύγονται είναι τα παιχνίδια με έντονο και φανατισμένο ανταγωνισμό, απομόνωση παιχτών και παιχνίδια που αυξάνουν την επιθετική τάση στα παιδιά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Βιννικοτ Ντ., (2009). Το παιδί, το παιχνίδι και η πραγματικότητα. Αθήνα: Καστανιώτη. Βονιάδου Στ., (1995). Παρατηρώντας και καταγράφοντας την συμπεριφορά των παιδιών. Αθήνα: Gutenberg.

Robert S. Feldman, (2011). Εξελικτική Ψυχολογία. Αθήνα: Gudenberg.

Πηγή: http://www.your-psychology.gr/index.php/2013-05-21-01-06-39/editorai-002