27 Νοεμβρίου, 2013
Άννα Δ. Παππάδασκάλα, συγγραφέας
Πολλοί δάσκαλοι επιθυμούν γρήγορες στρατηγικές που να μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν την επόμενη κιόλας μέρα.
Δυστυχώς οι περισσότερες από αυτές είναι ακριβώς ίδιες με τις προηγούμενες.
Μερικές φορές αυτό που κάνει μία στρατηγική αποτελεσματική ή όχι, είναι το πώς ο δάσκαλος «στήνει» τη δραστηριότητα.
Άλλες πάλι φορές η αποτελεσματικότητα είναι καθαρή συγκυρία. Εν ολίγοις, δεν είναι καθαρά πάντα θέμα στρατηγικής.
Τα παρακάτω μπορεί να μας βοηθήσουν λίγο.
1. Πολλά και γρήγορα γιατί δεν προλαβαίνουμε να τελειώσουμε την ύλη, σημαίνει, στην περίπτωσή μας, ότι δεν θα αφομοιωθούν όλες οι πληροφορίες, ούτε θα μπορούν να ανακληθούν στη μνήμη των μαθητών μας, αν τις διδάξουμε γρήγορα.
Αντʼ αυτού ας «τεμαχίσουμε» την ύλη σε μικρότερα κομμάτια και ας την προσφέρουμε συνδυαστικά σε πολλά πεδία στα παιδιά, στα πλαίσια μίας διεπιστημονικής προσέγγισης. Ας δώσουμε χρόνο για επεξεργασία και ας διευθετήσουμε έτσι το χρόνο με τους μαθητές μας, ώστε να μπορούν να αντιδράσουν σωστά.
Τα βιβλία μας και το υπόλοιπο διδακτικό μας υλικό για να έχουν πρακτική αξία θα πρέπει να είναι στοχοκεντρικά. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να έχουμε πραγμάτωση του στόχου μας εργαζόμενοι με τους μαθητές μας σε συγκεκριμένες εργασίες-ασκήσεις.
2. Όλα τα μυαλά δεν είναι ίδια, μιας και οι διαφορές εδράζονται στα γονίδια και στις εμπειρίες, και επί πλέον η αλληλεπίδραση ανάμεσα στα δύο επιτείνει την μοναδικότητα του κάθε μυαλού. Αυτή όμως η μοναδικότητα κάνει αξιοσέβαστο το κάθε μυαλό.
Έτσι, χρησιμοποιούμε ποικιλία διδακτικών μέσων. Χρησιμοποιούμε οπτικά και ηχητικά μέσα, DVD, σχεδιαγράμματα κλπ. Δραματοποιούμε τη διδασκαλία μας με κινήσεις και εκφράσεις και τέλος χρησιμοποιούμε το διάλογο με τους μαθητές μας.
3. Τα περισσότερα πράγματα μπορούν να γίνουν κατανοητά ασκώντας μια σχετική πίεση. Ελευθερία στην τάξη μας, αλλά όχι αναρχία. Ας πάρουμε την πίεση ως υγιή ανησυχία. Ας χρησιμοποιήσουμε ως μέσον τη συνεχή λογοδοσία. Ας δώσουμε χρόνο για την επίλυση των ασκήσεων – προβληματισμών που ξεπηδούν μέσα από την καθημερινότητα της τάξης. Μέσα από τον προβληματισμό μιας στιγμής μπορεί να μας δοθεί ευκαιρία να διδάξουμε χρησιμοποιώντας τη λογική επίλυσης.
Ας τεθούν κανόνες λειτουργίας της τάξης που όμως πρέπει να τηρούνται την κάθε στιγμή.
Μετά από κάθε μαθησιακή ενότητα μπορούμε να ζητήσουμε από τους μαθητές μας να συνθέσουν ένα ερωτηματολόγιο σχετικό με ό,τι διδάχτηκαν. Στη συνέχεια επιλέγουμε τις δέκα καλύτερες ερωτήσεις και τις συζητούμε στην τάξη.
Άλλη πρακτική είναι να αναθέσουμε στις ομάδες της τάξης να ασκήσουν κάποια «πίεση» στις άλλες ομάδες, θέτοντας χρονικά περιθώρια για τις απαντήσεις.
Με αυτό τον τρόπο προσθέτουμε ενδιαφέρον και ανησυχία στους μαθητές μας.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μάθηση είναι καλύτερη όταν έχει και έναν συναισθηματικό μανδύα. Μετά τη διαδικασία οργανώνουμε μια μικρή γιορτή, για επιβράβευση.
4. Η ανάπτυξη της αναλυτικής σκέψης χτίζει μαθησιακές δεξιότητες. Τις χτίζει, και μάλιστα σε πραγματικό χρόνο. Χρησιμοποιούμε τη διαδικασία του δημοσιογράφου-ερευνητή. Η μάθηση μετά από έρευνα είναι η καλύτερη μάθηση.
Δίνουμε στους μαθητές μας εναρκτήρια ερεθίσματα, όπως τι πρέπει να ψάξω σήμερα, τι θα ενδιέφερε εμένα αλλά, κυρίως, τι θα ενδιέφερε τους συμμαθητές μου. Ή, τι έμαθα σήμερα, και με ποιόν τρόπο θα το μάθαινα καλύτερα.
Δεν πρέπει να ανησυχούμε ή να απογοητευόμαστε. Έως ότου να φτιάξουμε τα μαθησιακά πρωτόκολλα της τάξης μας, θα μαθαίνουν με τυχαίο και ακατάστατο τρόπο, που όμως, πολύ γρήγορα θα αποκρυσταλλωθεί σε ένα παραγωγικό και αποδεκτό από όλους πρότυπο.
Μια καλή στρατηγική είναι τα παιδιά να γράψουν το δικό τους ημερολόγιο για την κάθε τους ημέρα στο σχολείο, εκφράζοντας παράλληλα και τα συναισθήματά τους.
5. Μάθηση κάθε στιγμή. Διευθετούμε το χρόνο μας για να παραχθεί ουσιαστικό αποτέλεσμα. Εκμεταλλευόμαστε τις επισκέψεις σε χώρους μαθησιακού ενδιαφέροντος, όπως είναι τα μουσεία, και αξιοποιούμε τους περιπάτους για την παθητική επεξεργασία των γνώσεων των μαθητών.
Ακόμη και η ώρα της ψυχαγωγίας μπορεί να μετατραπεί σε διασκεδαστική μάθηση. Όλα είναι μάθηση…
6. Ο εγκέφαλός μας έχει την ικανότητα να απομνημονεύει, αλλά η καλύτερη μάθηση έρχεται μέσα από τις δοκιμές και τα λάθη μας.
Για να κάνουμε τους μαθητές μας πιο παραγωγικούς, ας τους δώσουμε πρωτοβουλίες, ας τους εμφυσήσουμε την έννοια της άμιλλας και της συνεχούς οικοδόμησης.
Και πάντοτε να θυμόμαστε ότι ο εγκέφαλος σπάνια μαθαίνει κάτι, με την πρώτη φορά.
Η γνώση για να γίνει κτήμα, βίωμα και προσωπική εμπειρία, θέλει χρόνο, αλληλοδιδασκαλία, και αποδοχή του λάθους.
Δυστυχώς οι περισσότερες από αυτές είναι ακριβώς ίδιες με τις προηγούμενες.
Μερικές φορές αυτό που κάνει μία στρατηγική αποτελεσματική ή όχι, είναι το πώς ο δάσκαλος «στήνει» τη δραστηριότητα.
Άλλες πάλι φορές η αποτελεσματικότητα είναι καθαρή συγκυρία. Εν ολίγοις, δεν είναι καθαρά πάντα θέμα στρατηγικής.
Τα παρακάτω μπορεί να μας βοηθήσουν λίγο.
1. Πολλά και γρήγορα γιατί δεν προλαβαίνουμε να τελειώσουμε την ύλη, σημαίνει, στην περίπτωσή μας, ότι δεν θα αφομοιωθούν όλες οι πληροφορίες, ούτε θα μπορούν να ανακληθούν στη μνήμη των μαθητών μας, αν τις διδάξουμε γρήγορα.
Αντʼ αυτού ας «τεμαχίσουμε» την ύλη σε μικρότερα κομμάτια και ας την προσφέρουμε συνδυαστικά σε πολλά πεδία στα παιδιά, στα πλαίσια μίας διεπιστημονικής προσέγγισης. Ας δώσουμε χρόνο για επεξεργασία και ας διευθετήσουμε έτσι το χρόνο με τους μαθητές μας, ώστε να μπορούν να αντιδράσουν σωστά.
Τα βιβλία μας και το υπόλοιπο διδακτικό μας υλικό για να έχουν πρακτική αξία θα πρέπει να είναι στοχοκεντρικά. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να έχουμε πραγμάτωση του στόχου μας εργαζόμενοι με τους μαθητές μας σε συγκεκριμένες εργασίες-ασκήσεις.
2. Όλα τα μυαλά δεν είναι ίδια, μιας και οι διαφορές εδράζονται στα γονίδια και στις εμπειρίες, και επί πλέον η αλληλεπίδραση ανάμεσα στα δύο επιτείνει την μοναδικότητα του κάθε μυαλού. Αυτή όμως η μοναδικότητα κάνει αξιοσέβαστο το κάθε μυαλό.
Έτσι, χρησιμοποιούμε ποικιλία διδακτικών μέσων. Χρησιμοποιούμε οπτικά και ηχητικά μέσα, DVD, σχεδιαγράμματα κλπ. Δραματοποιούμε τη διδασκαλία μας με κινήσεις και εκφράσεις και τέλος χρησιμοποιούμε το διάλογο με τους μαθητές μας.
3. Τα περισσότερα πράγματα μπορούν να γίνουν κατανοητά ασκώντας μια σχετική πίεση. Ελευθερία στην τάξη μας, αλλά όχι αναρχία. Ας πάρουμε την πίεση ως υγιή ανησυχία. Ας χρησιμοποιήσουμε ως μέσον τη συνεχή λογοδοσία. Ας δώσουμε χρόνο για την επίλυση των ασκήσεων – προβληματισμών που ξεπηδούν μέσα από την καθημερινότητα της τάξης. Μέσα από τον προβληματισμό μιας στιγμής μπορεί να μας δοθεί ευκαιρία να διδάξουμε χρησιμοποιώντας τη λογική επίλυσης.
Ας τεθούν κανόνες λειτουργίας της τάξης που όμως πρέπει να τηρούνται την κάθε στιγμή.
Μετά από κάθε μαθησιακή ενότητα μπορούμε να ζητήσουμε από τους μαθητές μας να συνθέσουν ένα ερωτηματολόγιο σχετικό με ό,τι διδάχτηκαν. Στη συνέχεια επιλέγουμε τις δέκα καλύτερες ερωτήσεις και τις συζητούμε στην τάξη.
Άλλη πρακτική είναι να αναθέσουμε στις ομάδες της τάξης να ασκήσουν κάποια «πίεση» στις άλλες ομάδες, θέτοντας χρονικά περιθώρια για τις απαντήσεις.
Με αυτό τον τρόπο προσθέτουμε ενδιαφέρον και ανησυχία στους μαθητές μας.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μάθηση είναι καλύτερη όταν έχει και έναν συναισθηματικό μανδύα. Μετά τη διαδικασία οργανώνουμε μια μικρή γιορτή, για επιβράβευση.
4. Η ανάπτυξη της αναλυτικής σκέψης χτίζει μαθησιακές δεξιότητες. Τις χτίζει, και μάλιστα σε πραγματικό χρόνο. Χρησιμοποιούμε τη διαδικασία του δημοσιογράφου-ερευνητή. Η μάθηση μετά από έρευνα είναι η καλύτερη μάθηση.
Δίνουμε στους μαθητές μας εναρκτήρια ερεθίσματα, όπως τι πρέπει να ψάξω σήμερα, τι θα ενδιέφερε εμένα αλλά, κυρίως, τι θα ενδιέφερε τους συμμαθητές μου. Ή, τι έμαθα σήμερα, και με ποιόν τρόπο θα το μάθαινα καλύτερα.
Δεν πρέπει να ανησυχούμε ή να απογοητευόμαστε. Έως ότου να φτιάξουμε τα μαθησιακά πρωτόκολλα της τάξης μας, θα μαθαίνουν με τυχαίο και ακατάστατο τρόπο, που όμως, πολύ γρήγορα θα αποκρυσταλλωθεί σε ένα παραγωγικό και αποδεκτό από όλους πρότυπο.
Μια καλή στρατηγική είναι τα παιδιά να γράψουν το δικό τους ημερολόγιο για την κάθε τους ημέρα στο σχολείο, εκφράζοντας παράλληλα και τα συναισθήματά τους.
5. Μάθηση κάθε στιγμή. Διευθετούμε το χρόνο μας για να παραχθεί ουσιαστικό αποτέλεσμα. Εκμεταλλευόμαστε τις επισκέψεις σε χώρους μαθησιακού ενδιαφέροντος, όπως είναι τα μουσεία, και αξιοποιούμε τους περιπάτους για την παθητική επεξεργασία των γνώσεων των μαθητών.
Ακόμη και η ώρα της ψυχαγωγίας μπορεί να μετατραπεί σε διασκεδαστική μάθηση. Όλα είναι μάθηση…
6. Ο εγκέφαλός μας έχει την ικανότητα να απομνημονεύει, αλλά η καλύτερη μάθηση έρχεται μέσα από τις δοκιμές και τα λάθη μας.
Για να κάνουμε τους μαθητές μας πιο παραγωγικούς, ας τους δώσουμε πρωτοβουλίες, ας τους εμφυσήσουμε την έννοια της άμιλλας και της συνεχούς οικοδόμησης.
Και πάντοτε να θυμόμαστε ότι ο εγκέφαλος σπάνια μαθαίνει κάτι, με την πρώτη φορά.
Η γνώση για να γίνει κτήμα, βίωμα και προσωπική εμπειρία, θέλει χρόνο, αλληλοδιδασκαλία, και αποδοχή του λάθους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου