Ανάγνωση: δυσκολίες και αντιμετώπιση

Η μάθηση της ανάγνωσης απαιτεί πολλές δεξιότητες και είναι μια σύνθετη διαδικασία που ξεκινά από το προαναγνωστικό στάδιο στα παιδιάπροσχολικής ηλικίας μέχρι και το προχωρημένο στάδιο ανάγνωσης στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού.

Μεγάλη σημασία έχει το προαναγωστικό στάδιο στην προσχολική ηλικία. Το παιδί τότε πρέπει να μπορεί να:

- Επαναλάβει με δικά του λόγια μια ιστορία ή ένα παραμύθι που άκουσε

- Κατανοεί πολλές λέξεις- τουλάχιστον αυτές που υπάρχουν σε παιδικές ιστορίες

- Βρίσκει τα όμοια γράμματα

- Βρίσκει τις όμοιες λέξεις

- Βρίσκει λέξεις από όποιο γράμμα του ζητηθεί π.χ. βρες λέξεις από "α" αλεπού, άλογο κλπ

- Βρίσκει μια λέξη που ακούει συλλαβιστά

- Βρίσκει λέξεις που ομοιοκαταληκτούν

Με την έναρξη της Α' Δημοτικού μέχρι και τα μισά της Β΄δημοτικού, το παιδί μαθαίνει να διαβάζει

- Μαθαίνει τα γράμματα και τα αναγνωρίζει χωρίς δισταγμό

- Αναγνωρίζει με άνεση τις συλλαβές

- Διαβάζει χωρίς δισταγμό λέξεις

- Μαθαίνει τα δίψηφα και τρίψηφα

- Διαβάζει μικρές προτάσεις

- Φτιάχνει προτάσεις με συγκεκριμένες λέξεις

- Διαβάζει μικρά κείμενα

- Αφηγείται με δικά του λόγια το νόημα του κειμένου που διάβασε

Υπάρχουν πολλά παιδιά που δυσκολεύονται στην ανάγνωση και συνήθως παρουσιάζουν:

- Δυσκολίες στην οπτική ή ακουστική αναγνώριση κάποιων γραμμάτων ή συμπλεγμάτων

- Διστακτική ανάγνωση συλλαβών και λέξεων- το κλασσικό κόμπιασμα

-Αργό ρυθμό- το παιδί συχνά πρέπει να αναλύει κάθε συλλαβή σε γράμματα ή τις λέξεις σε συλλαβές πριν διαβάσει!

- Δεν δίνουν σημασία στα σημεία στίξης

- Το διάβασμα είναι μουντό και αργό- δεν χρωματίζουν τη φωνή τους

- Χάνουν τη σειρά που διαβάζουν

- Αντικαθιστούν συλλαβές ή λέξεις με άλλες που μοιάζουν

- Δεν κατανοούν αυτά που διαβάζουν - διαβάζουν δηλαδή...σαν ρομπότ!

- Αντιστρέφουν συλλαβές ή γράμματα

Η ανάγνωση είναι το πρώτο πράγμα που δείχνει την ύπαρξη κάποιας μαθησιακής δυσκολίας και πρέπει άμεσα να αντιμετωπίζεται. Δυστυχώς βλέπω παιδιά που ακόμα και σε μεγάλες τάξεις του δημοτικού, έχουν δυσκολίες στην ανάγνωση. Αυτό τους έχει προκαλέσει απέχθεια για το διάβασμα, μεγάλες δυσκολίες στα δευτερεύοντα μαθήματα αφού δεν μπορούν να τα κατανοήσουν όταν διαβάζουν μόνα τους, ελλιπές λεξιλόγιο, χαμηλή αυτοπεποίθηση.

Πως διδάσκεται η ανάγνωση (στο σχολείο και στο σπίτι)

- Ξεκινάμε πάντα από την εκμάθηση των γραμμάτων. Αν ένα παιδί δεν έχει μάθει όλα τα γράμματα δεν θα μπορεί και να διαβάσει! Άρα λοιπόν βεβαιωνόμαστε ότι γνωρίζει καλά τα γράμματα, τόσο οπτικά όσο και ακουστικά. Αν το παιδί συγχέει γράμματα ή δεν γνωρίζει κάποια, τότε τα διδάσκουμε αναλυτικά.

- Το παιδί πρέπει να μπορεί να διαβάζει και να γράφει χωρίς δισταγμό όλες τις συλλαβές

Κάνουμε ασκήσεις με τον πίνακα της ανάγνωσης

- Δίνουμε στο παιδί απλές λέξεις για ανάγνωση - Ξεκινάμε από δισύλλαβες και σταδιακά ανεβάζουμε το βαθμό δυσκολίας. (έλα, πάμε, μάτι,γάτα, άλογο, χελώνα, παράθυρο κλπ)

- Βεβαιωνόμαστε ότι γνωρίζει τα δίψηφα φωνήεντα (αι, οι, ου, ει, ια, αυ, ευ) - αν συγχέει ή δεν γνωρίζει κάποια, τα διδάσκουμε αναλυτικά

- Δίνουμε στο παιδί λέξεις με δίψηφα φωνήεντα, στην αρχή και μέσα στη λέξη (εικόνα, παίζω, τοίχος, αυτός, ποια, είκοσι κλπ)

- Βεβαιωνόμαστε ότι γνωρίζει τα δίψηφα σύμφωνα - αν συγχέει ή δεν γνωρίζει κάποια, τα διδάσκουμε αναλυτικά

- Δίνουμε στο παιδί λέξεις με δίψηφα σύμφωνα, στην αρχή και μέσα στη λέξη (τσάντα, καρέκλα, βροχή, απόσταση κλπ)

-Δίνουμε στο παιδί να διαβάσει μικρές προτάσεις

- Δίνουμε στο παιδί να διαβάσει μικρό κείμενο. Ζητάμε να μας πει με δικά του λόγια τι λέει το κείμενο ή του κάνουμε σχετικές ερωτήσεις

- Για να μάθει να χρωματίζει τη φωνή του, διαβάζουμε καταρχήν εμείς χρωματίζοντας έντονα τη φωνή μας. Βοηθούν πολύ τα κείμενα με διαλόγους ή με ρόλους ώστε να αλλάζουμε και ανάλογα τη φωνή μας.

Όταν οι δυσκολίες είναι έντονες, απαιτείται πρόγραμμα παρέμβασης ειδικής αγωγής. Τα παιδιά με δυσαναγνωσία ή δυσλεξία, χρειάζονται διαφορετικό πρόγραμμα διδασκαλίας της ανάγνωσης, με συγκεκριμένους στόχους και βήματα και ποικιλία παιδαγωγικού υλικούκαι ασκήσεων.Συμβουλευτικά θα πω ότι δεν πρέπει να αφήνετε να περνά καιρός ενώ βλέπετε ότι το παιδί σας δυσκολεύεται στην ανάγνωση. Ζητήστε άμεσα βοήθεια ώστε να μειωθεί ο χρόνος παρέμβασης και να μην υπάρχουν οι αρνητικές επιπτώσεις της δυσκολίας στο παιδί.

Διαβάστε ακόμα περισσότερες συμβουλές και ασκήσεις για τη Δυσαναγνωσία, πατώντας εδώ.

Σοφία Τσιντσικλόγλου

Ειδική Παιδαγωγός

sofiatsin@gmail.com

paidagwgos.blogspot.gr

http://www.ipaideia.gr/