Τύποι Γονέων

• 

· Αυτοκρατορικοί

· Αυταρχικοί

· Δημοκρατικοί με κύρος

· Ισότιμοι

·Επιτρεπτικοί, υποχωρητικοί, ανεκτικοί.

Οι δημοκρατικοί γονείς θεωρούν βασικές και την αυτοεκτίμηση και την πειθαρχία. Ενθαρρύνουν την ανταλλαγή σκέψεων και ασκούν το κύρος των "αρχών", με αναζητήσεις και απαγορεύσεις, δίνοντας και τις απαραίτητες εξηγήσεις γι’ αυτές τις αρχές.

Είναι πολύ σημαντικό για τους εφήβους, που είναι πολύ κοντά στη γνωστική και κοινωνική ωρίμανση, να δεχτούν τη νομιμότητα της "εξουσίας", με την έννοια ότι υπάρχουν κάποιοι κανόνες και κάποιες αρχές που πρέπει να σέβονται και που αυτό δεν τους εμποδίζει να ωριμάσουν. Όταν αυτή η εξουσία βασίζεται πάνω σε ένα ενδιαφέρον για τους νέους, τότε αυτοί την δέχονται. Αντίθετα, αν είναι μια εξουσία δεσποτική και παράλογη που βασίζεται στην επιθυμία του ενήλικα να κυριαρχήσει στους νέους, τότε απορρίπτεται και δημιουργεί αισθήματα οργής ή και κατάθλιψης.

Οι δημοκρατικοί γονείς καταλαβαίνουν ότι το παιδί τους πρέπει μόνο του να αντιμετωπίσει τη ζωή και να τα καταφέρει. Όταν το παιδί τους εξηγεί αυτό που θέλει να κάνει, άλλες φορές συμφωνούν και άλλες το πληροφορούν για τις συνέπειες που μπορεί να έχει αν κάνει λάθος και το συμβουλεύουν. Άλλες φορές του λένε όχι, αλλά του εξηγούν το λόγο και αυτό κάνει το παιδί να δέχεται πιο εύκολα την άποψή τους.

Οι αυταρχικοί γονείς που εύκολα γίνονται αυτοκρατορικοί, δεν αισθάνονται την υποχρέωση να καθοδηγήσουν το παιδί και απαιτούν πλήρη υπακοή. Πολλές φορές φέρονται έτσι, απλά γιατί νιώθουν θυμό και απόρριψη όταν δίνουν εξηγήσεις ή γιατί πιστεύουν ότι μ’ αυτό τον τρόπο αυξάνουν το σεβασμό για την εξουσία τους. Όμως, μ’ αυτό τον τρόπο, αυξάνουν την αντίθεση του παιδιού και του προκαλούν μια βαθιά πίκρα.

Οι έφηβοι των αυταρχικών γονέων δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, δεν μπορούν να σκεφτούν και να δράσουν μόνοι τους, ακριβώς γιατί δεν τους δόθηκαν οι ευκαιρίες να δοκιμάσουν τις ιδέες τους, να αναλάβουν ευθύνες και γιατί οι σκέψεις τους δεν υπολογίστηκαν αρκετά. Αυτοί οι έφηβοι είναι λιγότερο περίεργοι, δημιουργικοί και ανεξάρτητοι. Στο σχολείο ή στη ζωή, πίστεψαν ότι δεν τους αγαπούν ή ότι τους έδιωχναν και ότι οι γονείς τους είχαν άδικες και παράλογες απαιτήσεις απ’ αυτούς.

Οι ισότιμοι κι οι επιτρεπτικοί, ανεκτικοί γονείς, με το να επιτρέπουν μια ψεύτική και υπερβολική ισότητα, δεν δίνουν τη βοήθεια που χρειάζεται το παιδί τους. Μερικοί αφήνουν τα παιδιά τους να τα βγάζουν πέρα μόνα τους, είτε γιατί δεν εμπλέκονται συναισθηματικά στις καταστάσεις των παιδιών είτε γιατί δεν θέλουν να ασχολούνται μ’ αυτά είτε γιατί έχουν μια λανθασμένη αντίληψη για την υπευθυνότητα του γονέα.

Πολλοί έφηβοι που παίρνουν ναρκωτικά ή παρεκκλίνουν με άλλον τρόπο, έχουν γονείς που υποστηρίζουν ότι πιστεύουν στο άτομο, στις ατομικές δυνατότητες και στην ισότητα στην οικογένεια, αλλά στην πραγματικότητα αποφεύγουν να αναλάβουν οι ίδιοι τις ευθύνες των παιδιών τους. Έτσι αφήνουν τα παιδιά τους να παρασύρονται, χωρίς να τους προσφέρουν μοντέλα ενήλικων συμπεριφορών.

Όταν οι έφηβοι αντιδρούν σε παραδοσιακούς γονείς και θέλουν γονείς φιλικούς και με κατανόηση, εννοούν ότι θέλουν γονείς με ενήλικη συμπεριφορά.

Σαν συμπέρασμα, μόνο μια αγωγή δημοκρατική και με κύρος, που συνοδεύεται από τις εξηγήσεις για τους κανόνες και τις προσδοκίες, μπορεί να εξασφαλίσει μια υπεύθυνη ανεξαρτησία. Μόνο μια τέτοια εκπαίδευση προσφέρει την ευκαιρία για αυτονομία, κάτω από την καθοδήγηση των γονιών που ενδιαφέρονται για τα παιδιά τους και επικοινωνούν μαζί τους ασκώντας παράλληλα τον κατάλληλο έλεγχο. Μόνο μια δημοκρατική εκπαίδευση βασισμένη στην αγάπη και το σεβασμό για το παιδί βοηθά μια θετική ταύτιση με τους γονείς και προσφέρει μια λογική ανεξαρτησία, δηλαδή μια αυτονομία στο εσωτερικό μιας δημοκρατικής δομής.

Παναγιώτα Δ. Κυπραίου, Ψυχοθεραπεύτρια – Συντονίστρια Σχολών Γονέων,www.psychotherapeia.net.gr