Στρατηγικές για την ενίσχυση της συναισθηματικής σας νοημοσύνης

Έχετε νιώσει ποτέ να σας κατακλύζουν τα συναισθήματά σας σε βαθμό που να είπατε ή να κάνατε κάτι για το οποίο γρήγορα μετανιώσατε; (Λογικά κανείς δεν μπορεί να το αρνηθεί αυτό). Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι από εμάς θα μπορούσαμε να ωφεληθούμε μαθαίνοντας να χειριζόμαστε τα συναισθήματά μας πιο εποικοδομητικά. Υπάρχουν σοβαροί λόγοι που η συναισθηματική νοημοσύνη (EQ) είναι μια έννοια που αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη δημοτικότητα στη σύγχρονη Ψυχολογία. Εκτός από το ότι συνδέεται με τη δημιουργία πιο ικανοποιητικών σχέσεων, αυξάνει την απόδοση στην εργασία αλλά και την ικανότητα διαχείρισης του στρες.
Έτσι, αν θέλετε να αναπτύξετε βαθύτερες σχέσεις με τους φίλους, τους συναδέλφους ή αλλά σημαντικά πρόσωπα για σας, μία από τις πρώτες προτεραιότητές σας θα πρέπει να είναι η καλλιέργεια της συναισθηματικής νοημοσύνης σας (EQ). Τι ακριβώς είναι όμως η EQ και πώς μπορείτε να την καλλιεργήσετε;
Με λίγα λόγια, η EQ είναι η ικανότητα να αναγνωρίζετε και να ρυθμίζετε τα δικά σας συναισθήματα, ενώ ταυτόχρονα κατανοείτε τους άλλους και είστε ευαισθητοποιημένοι στις αντιδράσεις τους. Η EQ σας δίνει τη δυνατότητα να διαχειρίζεστε τις σχέσεις σας πιο αποτελεσματικά ακόμα και όταν προκύπτουν συγκρούσεις.
Το καλό είναι ότι η EQ μπορεί να εξελιχτεί με την πρακτική. Οι παρακάτω 9 συμβουλές θα σας καθοδηγήσουν στην αύξηση της συναισθηματικής νοημοσύνης σας και την ενίσχυση των διαπροσωπικών σας σχέσεων!
1. Να έχετε αυτογνωσία
Η βάση της EQ είναι η αυτογνωσία, αφού η βαθιά κατανόηση του εαυτού σας προσφέρει πιο ακριβή αντίληψη του τρόπου που αντιμετωπίζετε τους άλλους. Για να αυξήσετε την αυτογνωσία σας, κάντε μια προσπάθεια να αναλογιστείτε τις δυνάμεις σας, τις ευκαιρίες για εξέλιξη, τις αφορμές που σας οδηγούν στη δράση, τις αξίες σας κτλ, έτσι ώστε να γνωρίζετε καλά τι σας κάνει να λειτουργείτε σωστά. Καλό είναι να το επαναλαμβάνετε αυτό τακτικά!
2. Να είστε ανοιχτοί στα σχόλια και την κριτική
Οι συναισθηματικά ευφυείς άνθρωποι είναι δεκτικοί στο να ακούν και να εξετάζουν τις απόψεις των άλλων. Είτε συμφωνείτε είτε όχι με τις αντιλήψεις τους, λάβετε υπόψη τα σχόλιά τους. Αυτό θα σας βοηθήσει να προφυλαχθείτε από επικίνδυνα σημεία και να αναγνωρίσετε αν η συμπεριφορά σας θα έχει τα αποτελέσματα που επιθυμείτε. Αν αυτό δεν συμβαίνει, μπορείτε είτε να προσαρμόσετε τις ενέργειές σας είτε να ζητήσετε συγγνώμη (ή να επιλέξετε να μην κάνετε τίποτα από τα 2). Σε κάθε περίπτωση όμως, προστατεύετε τον εαυτό σας από την απόρριψη και αυξάνετε την EQ σας.
3. Προσδιορίστε τα συναισθήματά σας σε διάφορες χρονικές στιγμές κατά τη διάρκεια της ημέρας
Αυτό θα σας χρησιμεύσει ιδιαίτερα όταν βιώνετε έντονα συναισθήματα. Αν ένας συνάδελφος κάνει ένα πραγματικά προκλητικό σχόλιο, σκεφτείτε τι ακριβώς αισθάνεστε. Έτσι, όχι μόνο θα αναπτύξετε το λεξιλόγιο των συναισθημάτων σας, αλλά θα αποφύγετε την αντίδραση και θα ενεργοποιήσετε τα τμήματα του εγκεφάλου σας που σχετίζονται με την επίλυση των προβλημάτων. Με αυτόν τον τρόπο, θα κατανοήσετε καλύτερα τα συναισθήματά σας και θα τα χρησιμοποιήσετε προς όφελός σας όταν κάνετε επιλογές σχετικά με το πώς να αλληλεπιδράτε με τους άλλους ανθρώπους.
4. Προσπαθήστε να έχετε επίγνωση σε όλους τους τομείς της ζωής σας
Ο Jon Kabat-Zinn, πρωτοπόρος στον τομέα της επίγνωσης, δίνει τον εξής απλό ορισμό: «επίγνωση σημαίνει δίνω προσοχή στον σκοπό…και χωρίς επικριτική διάθεση στην εμπειρία όπως εκτυλίσσεται κάθε στιγμή». Μαθαίνοντας να παρατηρείτε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας χωρίς να τα επικρίνετε, θα αυξήσετε την επίγνωσή σας γι’ αυτά με μεγαλύτερη σαφήνεια αντί να μπερδεύεστε με διάφορες εικασίες. Με άλλα λόγια, η επίγνωση μειώνει τις πιθανότητες να κατακλυστείτε από αρνητικά συναισθήματα.
5. Αναπνεύστε πραγματικά βαθιά
Τα συναισθήματα τα βιώνουμε και σωματικά. Έτσι, όταν έχουμε άγχος, το σώμα μας αντιδρά σαν να βρισκόμασταν αντιμέτωποι με μια πραγματική φυσική απειλή. Η αντίδραση είναι χημική: τα αιμοφόρα αγγεία συστέλλονται, η αναπνοή μας γίνεται πιο ρηχή και ο καρδιακός παλμός αυξάνεται.
Αν όμως καταφέρουμε να μειώσουμε την αντίδραση του οργανισμού μας στο στρες, η συναισθηματική συνιστώσα μετριάζεται. Καταπνίξτε το σωματικό άγχος εν τη γενέσει του και θα διαπιστώσετε ότι το συναισθηματικό στρες θα μειωθεί αναλόγως. Όταν αισθάνεστε ένταση, αναπνεύστε αργά και βαθιά και συγκεντρωθείτε στο να αφήνετε τη ροή του αέρα να περνά μέσα και έξω από την κοιλιακή σας χώρα. Μετά από λίγα λεπτά, κατά πάσα πιθανότητα θα έχετε την αίσθηση ότι υπάρχει περισσότερος χώρος στο μυαλό και την καρδιά σας, μια αναμφισβήτητα καλύτερη κατάσταση προκειμένου να έχετε εποικοδομητική αλληλεπίδραση με τους άλλους ανθρώπους.
6. Αμφισβητήστε τις πεποιθήσεις σας, ακόμα κι αν τις αποδέχεστε
Αναγνωρίστε ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για να δείτε την κάθε δεδομένη κατάσταση. Έτσι, αντί να υποκύψετε σε μια σπασμωδική αρνητική αντίδραση εξαιτίας των πράξεων κάποιου άλλου, ηρεμήστε και εξετάστε αν υπάρχουν κι άλλοι τρόποι για να ερμηνεύσετε την κατάσταση. Βέβαια, ο θυμός είναι ένα ασφυκτικό συναίσθημα, κι έτσι συχνά συνδεόμαστε πεισματικά με το τι πιστεύουμε όσον αφορά μια δεδομένη κατάσταση. Αν μπορείτε πάντως, τουλάχιστον προσπαθήστε να εξασκηθείτε. Ακόμα κι αν δεν αλλάξετε τη γνώμη σας σχετικά με το τι συνέβη, ο επιπλέον χρόνος που θα διαθέσετε για να το σκεφτείτε μπορεί να σας χαλαρώσει αρκετά έτσι ώστε να επιλέξετε μια πιο εποικοδομητική αντίδραση.
7. Χαρείτε τα θετικά συναισθήματά σας (και παρακολουθήστε τα να επανεμφανίζονται ως αποτέλεσμα)
Οι άνθρωποι που βιώνουν περισσότερα θετικά συναισθήματα απολαμβάνουν καλύτερες σχέσεις και είναι πιο ανθεκτικοί στην αντιμετώπιση των αρνητικών γεγονότων. Γι’ αυτό φροντίστε να κάνετε πράγματα που σας ευχαριστούν. Αν και υπάρχουν πολλές επιλογές για διάφορες δραστηριότητες, ορισμένες συμπεριφορές που βασίζονται σε έρευνες περιλαμβάνουν την ευγνωμοσύνη, τις πράξεις καλοσύνης, τη βίωση και ανάμνηση θετικών εμπειριών.
8. Δείξτε κατανόηση
Οι συναισθηματικά ευφυείς άνθρωποι έχουν την ικανότητα να βάζουν τον εαυτό τους στη θέση των άλλων. Έτσι, εξετάστε τις καταστάσεις με την οπτική των άλλων προκειμένου να τους κατανοήσετε καλύτερα. Αυτή η αυξημένη γνώση θα σας δώσει τη δυνατότητα να συνδεθείτε μαζί τους πιο αποτελεσματικά και μπορεί να μάθετε περισσότερα ακόμη και για τον εαυτό σας.
9. Όταν συγκρούεστε με κάποιον, δώστε προτεραιότητα στο να ακούτε όσα σας λέει
Είστε επιρρεπής στο να αντιδράτε πολύ άσχημα όταν διαφωνείτε ή μήπως προτιμάτε να κρύβετε το κεφάλι σας στην άμμο; Χειριστείτε μια σύγκρουση πιο αποτελεσματικά με το να την αντιμετωπίζετε ευθέως με τρόπο δυναμικό αλλά και με σεβασμό και χωρίς να βρίσκεστε σε άμυνα. Αν είστε επιεικείς με το άλλο πρόσωπο, θα αφήσετε χώρο για να εξετάσετε και τις δικές σας σκέψεις και συναισθήματα. Το να ακούτε τον άλλο μπορεί ακόμα να είναι μια δυναμική πράξη, αφού βοηθά στο να χαλαρώσει η τεταμένη ατμόσφαιρα.