Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Κωνσταντίνα Καστελιώτη, συνεργάτης του Δικτύου Psy-Counsellors, υπό την επιμέλεια της Ψυχολόγου, MSc, Υποψήφιας Διδάκτωρος Ψυχολογίας Ευγενίας Σαρηγιαννίδη
Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού αποτελεί ένα από τα κεντρικά ζητήματα που απασχολούν γονείς, μαθητές, εκπαιδευτικούς αλλά και ευρύτερα το κοινωνικό σύνολο τα τελευταία χρόνια. Συνήθως, οι προσπάθειες αντιμετώπισης τού εν λόγω φαινομένου εστιάζονται στην ανακούφιση των θυμάτων, τόσο στο να τα ενθαρρύνουν να ζητήσουν υποστήριξη όσο και να ξεπεράσουν τις συνέπειες που έχει ο εκφοβισμός στη μετέπειτα ζωή τους.
Μια εξίσου σημαντική παράμετρος του σχολικού εκφοβισμού είναι ωστόσο και οι δράστες ή θύτες. Τι γνωρίζουμε άραγε για τα παιδιά και τους εφήβους οι οποίοι μεμονωμένα ή σε ομάδες εκφοβίζουν; Είναι πιθανό οι ίδιοι οι δράστες να είναι ταυτόχρονα ή να ήταν παλαιότερα θύματα εκφοβισμού; Μια ψύχραιμη ματιά θα μας επιτρέψει να μελετήσουμε το φαινόμενο λαμβάνοντας υπόψην όλα τα διαθέσιμα δεδομένα, μακριά από υπεραπλουστευτικές θεωρήσεις που «δαιμονοποιούν» τους δράστες αποδίδοντας την συμπεριφορά τους σε προβληματικά ατομικά τους χαρακτηριστικά.
Αρκετά διαφωτιστικά είναι τα ευρήματα μιας έρευνας που διεξήχθη σε 6 ευρωπαϊκές χώρες (10/2011-05/2012) , μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Καμπάνιας κατά του Σχολικού Εκφοβισμού. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Όσον αφορά τους δράστες εκφοβισμού στην Ελλάδα, διαπιστώθηκε ότι οι περισσότεροι ήταν αγόρια όπως άλλωστε και τα θύματά τους. Ιδιαίτερα σημαντικοί αναδείχθηκαν παράγοντες που σχετίζονταν με την κοινωνική κατάσταση και το οικογενειακό περιβάλλον των δραστών. Πιο συγκεκριμένα, φάνηκε ότι το ποσοστό των εφήβων που εκφόβιζαν ήταν υψηλότερο όταν:
- κανένας από τους δύο γονείς δεν εργαζόταν
- υπήρχαν οικογενειακά προβλήματα, ιδίως προβλήματα με το νόμο
- υπήρχε πρόβλημα αλκοολισμού
- η σχέση του εφήβου με τους γονείς ήταν άσχημη
- η σχέση των γονιών μεταξύ τους ήταν κακή
- η επίλυση των ενδοοικογενειακών διαφορών γινόταν δια της βίας
- η σχέση του εφήβου με τους συμμαθητές ήταν άσχημη
- η σχολική επίδοσή του ήταν πολύ άσχημη
- η σχέση με τους καθηγητές ήταν πολύ κακή.
Αξίζει να επισημανθεί ότι σχεδόν οι μισοί δράστες ανέφεραν ότι είχαν υπάρξει θύματα εκφοβισμού.
Αυτό που διαφαίνεται ξεκάθαρα στην παραπάνω έρευνα είναι η σύνδεση του οικογενειακού περιβάλλοντος με το σχολείο, ό,τι δηλαδή βιώνει ο έφηβος στην οικογένεια του έχει άμεση σχέση με την συμπεριφορά του στο σχολείο. Γι αυτό και η συνεργασία γονέων- εκπαιδευτικών είναι θεμελιώδους σημασίας για την αποτελεσματικότητα παρεμβάσεων που στοχεύουν όχι μόνο στα θύματα αλλά και στους δράστες.
Οι καλές σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας ή η βελτίωση των υπαρχουσών προβληματικών σχέσεων αποδεικνύεται ένας εξαιρετικός προστατευτικός παράγοντας τόσο για τους δράστες όσο και για τα θύματα εκφοβισμού.
Ακόμα, η ενημέρωση σχετικά με το φαινόμενο δεν μπορεί να είναι πλήρης αν δεν περιλαμβάνει και συζήτηση σχετικά με τα ανδρικά πρότυπα που υιοθετούν οι έφηβοι. Θα είναι πολύ βοηθητικό να διευκρινίσουμε ποιος λειτουργεί ως πρότυπο για τον έφηβο που διαμορφώνει την ταυτότητά του και τι είδους συμπεριφορά προβάλλει. Θα πρέπει να εξηγηθούν στον έφηβο οι συνέπειες που προκύπτουν στην πραγματική ζωή από μια βίαιη ή επιθετική συμπεριφορά, συνέπειες τόσο για ίδιο όσο και για τους άλλους.
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι ο εκφοβισμός που εκδηλώνεται στο σχολείο δεν δημιουργείται πάντα στο σχολείο ούτε σταματά εκεί. Όμως, το σχολικό περιβάλλον ως καθημερινό πλαίσιο, μας δίνει τη δυνατότητα να εφαρμόσουμε συστηματικές παρεμβάσεις και να παρακολουθούμε την εξέλιξή τους, κάνοντας όπου και όποτε χρειάζεται αλλαγές ή διορθώσεις ώστε να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο αποτελεσματικές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου