Γράφει στο efiveia.gr ο Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος Αθανάσιος Ζήλος
Ο ανθρώπινος οργανισμός υφίσταται μια συνεχή διαδικασία ψυχοσωματικών και κοινωνικών αλλαγών καθ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Η γέννηση, η παιδική ηλικία, η εφηβεία με την ενηλικίωση και η τρίτη ηλικία αποτελούν διακριτά χρονικά διαστήματα με συγκεκριμένα σωματικά χαρακτηριστικά.
Η εφηβεία, η μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενήλικο ζωή, αποτελεί, ίσως, το κρισιμότερο στάδιο της παραπάνω εξελικτικής διαδικασίας, γιατί το παιδί αναπτύσσεται τόσο σωματικά όσο και ψυχοκοινωνικά.
Η σωματική ανάπτυξη του εφήβου μπορεί να διαχωριστεί στην αύξηση του ύψους του σώματος και στην επίταση της λειτουργίας των γονάδων (ωοθηκών και όρχεων), με την εμφάνιση των δευτερευόντων χαρακτηριστικών του κάθε φύλου (μαστοί, τρίχωση εφηβαίου, διαφορά στον τόνο της φωνής κλπ).
Κατά τη διάρκεια της εφηβείας τα αγόρια ψηλώνουν κατά μέσο όρο 28 cm, με το μεγαλύτερο ρυθμό αύξησης, περίπου 10 cm/έτος, να εμφανίζεται περίπου στην ηλικία των 13-14 ετών. Τα κορίτσια ψηλώνουν κατά μέσο όρο 25 cm, με το μεγαλύτερο ρυθμό αύξησης, περίπου 8 cm/έτος, να εμφανίζεται περίπου στην ηλικία των 11-12 ετών. Θα πρέπει, βέβαια, να γνωρίζουμε ότι από τη στιγμή της εμφάνισης έμμηνου ρύσεως, η δυνατότητα αύξησης του ύψους της έφηβης περιορίζεται σημαντικά, με τις περισσότερες μελέτες να μιλάνε για αύξηση 1 έως 7 cm, με συνηθέστερα τα 2 έως 3 cm. Η αύξηση του ύψους δεν είναι συμμετρική, με τα άκρα των εφήβων να μεγαλώνουν με μεγαλύτερη ένταση σε σχέση με τον κορμό, ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια της εφηβείας. Ταυτόχρονα γίνονται αντιληπτές και οι πρώτες διαφορές στο σωματότυπο των δύο φύλων, με την εμφάνιση ευρύτερων ώμων και ισχυρότερου σκελετού στα αγόρια και μεγαλύτερης λεκάνης με συνοδό εναπόθεση λίπους στα νέα κορίτσια.
Τα παραπάνω γεγονότα, τα οποία συνδέονται με τη μεταβολή του ύψους του εφήβου, καθορίζονται από τη δράση κυρίως της αυξητικής ορμόνης και της σωματομεδίνης (Growth Ηormone και Insulin Like Growth Factor I) και σε μικρότερο βαθμό από άλλα ορμονικά μόρια. H ωρίμανση των γεννητικών οργάνων και η εμφάνιση των δευτερευόντων χαρακτηριστικών του φύλου ρυθμίζονται από τις φυλετικές ορμόνες, τα οιστρογόνα στα κορίτσια και την τεστοστερόνη στα αγόρια.
Στα κορίτσια η αύξηση του μεγέθους του στήθους και η εμφάνιση της τρίχωσης του εφηβαίου, με την κατά Tanner ταξινόμησή τους, είναι το πρώτα σημάδια που παρατηρούν οι γονείς. Αποτελούν διακριτά γεγονότα, γιατί βρίσκονται υπό των έλεγχο διαφορετικών ορμονών, εξελίσσονται, όμως, ταυτόχρονα από την ηλικία των 9-11 ετών, αν και υπάρχει μεγάλη μεταβλητότητα στην παραπάνω ηλικία ανάλογα με το οικογενειακό ιστορικό, τη φυλή του ατόμου, το βάρος του κ.λ.π. Η εμφάνιση έμμηνου ρύσεως παρατηρείται όταν το κορίτσι εισέλθει στο στάδιο 4 κατά Tanner, με την πλειονότητα των κοριτσιών να έχουν παρουσιάσει περίοδο μέχρι την ηλικία των 14.5 ετών. Βέβαια, στην αρχή, ένας μεγάλος αριθμός κύκλων αντιπροσωπεύει ανωορρηκτικούς κύκλους οι οποίοι ομαλοποιούνται μετά την πάροδο 2 έως 5 ετών.
Η αύξηση του μεγέθους των όρχεων σηματοδοτεί την έναρξη της ενήβωσης και καθυστερεί κατά 6 μήνες σε σχέση με την ηλικία μεγέθυνσης των μαστών στα κορίτσια. Ταυτόχρονα παρατηρείται αύξηση του μεγέθους του πέους και εμφάνιση τρίχωσης στο εφήβαιο. Τα παραπάνω γεγονότα ξεκινούν στην ηλικία των 11.5 ετών και βρίσκονται κάτω από τον έλεγχο της τεστοστερόνης των όρχεων.
Τέλος, η λειτουργικότητα του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος πρωτοεκδηλώνεται με την εμφάνιση σπερματοζωαρίων στα ούρα (σπερματουρία) στην ηλικία των 13 ετών, αν και η ομαλοποίηση του αριθμού και των χαρακτηριστικών των σπερματοζωαρίων στο σπέρμα μπορεί να χρειαστεί διάστημα 3-4 ετών. Στα 13 έως τα 14 έτη παρατηρείται και η πρώτη συνειδητή εκσπερμάτιση.
Οι παραπάνω μεταβολές τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια, σε συνδυασμό με τα αντίστοιχα ψυχολογικά σκαλοπάτια που σταδιακά ανεβαίνει ο έφηβος, σηματοδοτούν τη μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενήλικο ζωή και τη μετατροπή του ατόμου από πλήρως εξαρτημένο σε μια δυνάμει αυτόνομη και ανεξάρτητη οντότητα με δημιουργικές δυνατότητες αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον και τους γύρω του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου