Η κρίση ταυτότητας του εφήβου συμπίπτει συχνά με την κρίση προσωπικότητας των γονέων. Οι γονείς του εφήβου βρίσκονται συνήθως στη μέση ή ώριμη ηλικία. Πιθανόν να έχουν στη ζωή τους συσσωρευμένες αποτυχίες και απογοητεύσεις, διάψευση των προσδοκιών τους στην ιδιωτική και επαγγελματική τους ζωή, που τους γεμίζει με ερωτήματα για το τι έχουν επιτύχει, για το πώς πέρασε η ζωή τους, για το τι έχουν καταλάβει από τη ζωή, για το τι τους μένει από δω και πέρα κ.λ.π.
Αυτή η κρίση των γονέων συμπίπτει με την κρίση του εφήβου παιδιού τους και δημιουργεί σε μεγάλο ποσοστό τις μεγαλύτερες συγκρούσεις μεταξύ γονέων και εφήβων.
Μπροστά στη μοναξιά που βιώνουν με τη συναισθηματική και φυσική "αναχώρηση" των παιδιών τους, οι γονείς πανικοβάλλονται και συχνά εναντιώνονται (ασυνείδητα) στην τάση ανεξαρτητοποίησης των παιδιών τους, προσπαθώντας με κάθε τρόπο να τα κρατήσουν κοντά τους. Αυτό μπορεί να είναι καθοριστικό για τον έφηβο. Μπορεί να καθυστερήσει η ωρίμανσή του ή να παραμείνει εξαρτημένος ακόμα και μετά την εφηβεία.
Ο νέος, παρότι έχει ανάγκη να απομακρυνθεί από το σπίτι και τους γονείς, ταυτόχρονα έχει και την ανάγκη να εξαρτηθεί απ’ αυτούς. Η ελευθερία που κυνηγά, παράλληλα τον τρομάζει γιατί τον φέρνει μπροστά σε ευθύνες. Μπροστά στη νέα κατάσταση που καλείται να αντιμετωπίσει γοητεύεται αλλά παράλληλα αποζητά και την ασφάλεια που του δίνει κάτι σταθερό και σίγουρο όπως είναι το σπίτι του και οι γονείς του.
Αυτές οι συγκρούσεις μεταξύ της ανάγκης για ανεξαρτησία και της εξάρτησής του, τον οδηγούν συχνά σε αλλοπρόσαλλες συμπεριφορές που φέρνουν σε αδιέξοδο τους γονείς, οι οποίοι αντιμετωπίζουν ένα παιδί που άλλες φορές συμπεριφέρεται σαν ώριμος άνθρωπος και άλλες σαν ανεύθυνο παιδί.
Μέσα στην ανάγκη ανεξαρτητοποίησής τους, οι έφηβοι, συχνά κρατούν μια απορριπτική στάση απέναντι στους γονείς τους, αντιδρώντας έτσι στην εξουσία τους. Σιγά σιγά τους απομυθοποιούν, τους κατεβάζουν από το βάθρο που τους είχαν και αρχίζουν να μην τους παραδέχονται, να μην τους θαυμάζουν και να μην τους εκτιμούν όπως πριν. Συχνά τους ειρωνεύονται. Οποιοδήποτε ελάττωμα έχουν οι γονείς, σωματικό ή όχι, αρχίζει να τους ενοχλεί και βγαίνει στην επιφάνεια με τη μορφή ειρωνείας.
Οι έφηβοι επίσης έχουν επαναστατική στάση απέναντι στους γονείς. Οι γονείς δεν είναι προετοιμασμένοι, γι’ αυτό συχνά κρατούν κι αυτοί μια στάση απέναντι στο παιδί τους τέτοια που καταπιέζει ακόμα περισσότερο την προσωπικότητά του και το κάνει ακόμα πιο επιθετικό, επαναστατικό, σαδιστικό.
Πολλές φορές οι γονείς, μπροστά στη συμπεριφορά του παιδιού τους και στη δοκιμασία που περνούν οι ίδιοι με την προσωπική τους κρίση, βγάζουν όλα τα απωθημένα της συζυγικής τους ζωής, όλες τις εμπειρίες του έγγαμου βίου τους και διαπληκτίζονται έντονα. Αυτό αποδιοργανώνει τελείως τον έφηβο.
Υπάρχει τρόπος συμφιλίωσης των εφήβων με τους γονείς τους;
Ναι, υπάρχει ένας τρόπος για να μας ακούσει ο έφηβος ώστε να αποφύγουμε το πείσμα, την επανάσταση, την εξέγερση.
Η φωνή της προσταγής δεν γίνεται πια αποδεκτή. Προκαλεί την άρνηση. Τώρα χρειάζεται μια φωνή με σταθερότητα, γεμάτη εμπιστοσύνη, συμβουλή, χωρίς θυμό, χωρίς εριστικότητα, χωρίς ταπείνωση.
Ακόμα κι αν στα μάτια των εφήβων, οι γονείς τους δεν είναι οι ιδανικοί γονείς που υπήρξαν μέχρι χθες, οι γονείς πρέπει να κατανοήσουν ότι χρειάζεται να προσπαθήσουν για να προσαρμόσουν εκ νέου τις σχέσεις που οι νέοι ζητούν απ’ αυτούς.
Ο έφηβος έχει μεγάλη ανάγκη να έχει γονείς προσεκτικούς και διαθέσιμους.
Έχει ανάγκη από ένα σταθερό πλαίσιο κι ένα σωστά δομημένο περιβάλλον που να του παρέχει ασφάλεια, σταθερά πρότυπα και αξίες.
Παναγιώτα Δ. Κυπραίου, Ψυχοθεραπεύτρια – Συντονίστρια Σχολών Γονέων,www.psychotherapeia.net.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου