Ως ενήλικες πιστεύουμε ότι ο κόσμος των παιδιών είναι ευτυχισμένος και ανέμελος. Άλλωστε, τα παιδιά ούτε εργάζονται ούτε έχουν να πληρώσουν λογαριασμούς, άρα τι θα μπορούσε να τα αγχώνει; Πολλά! Ακόμα και τα πολύ μικρά παιδιά έχουν ανησυχίες και αισθάνονται άγχος.
Πηγές άγχους
Το άγχος προκύπτει από τις απαιτήσεις που μας επιβάλλονται και την ικανότητά μας να ανταποκριθούμε σε αυτές τις απαιτήσεις. Συνήθως, αυτές οι απαιτήσεις έρχονται από κάποια εξωτερική πηγή, όπως η οικογένεια, η δουλειά, οι φίλοι ή το σχολείο. Αλλά μπορούμε να τις δημιουργήσουμε και μόνοι μας, συγκρίνοντας αυτό που νομίζουμε ότι πρέπει να κάνουμε με αυτό που πραγματικά κάνουμε.
Άρα το άγχος μπορεί να επηρεάσει τον καθένα που νιώθει που νιώθει πιεσμένος - ακόμα και τα παιδιά. Για τα παιδάκια που πρώτη φορά πάνε στο σχολείο, ο αποχωρισμός από τους γονείς μπορεί να προκαλέσει άγχος. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, η πίεση για καλούς βαθμούς και την ένταξη σε κοινωνικές ομάδες δημιουργεί άγχος.
Πολλά παιδιά έχουν τόσα μαθήματα και δραστηριότητες που δεν προλαβαίνουν να παίξουν δημιουργικά ή να χαλαρώσουν μετά το σχολείο. Τα παιδιά που παραπονιούνται για τις δραστηριότητές τους ή που αρνιούνται να συμμετέχουν σε αυτές ίσως είναι υπερβολικά φορτωμένα. Αν παραπονιούνται, συζητήστε τα υπέρ και τα κατά της διακοπής μιας δραστηριότητας. Αν η διακοπή δεν είναι δυνατή, συζητήστε και βρείτε τρόπους, ώστε το παιδί να διαχειριστεί το χρόνο και τις υποχρεώσεις του και να μειώσει το άγχος.
Το άγχος των παιδιών μπορεί να ενταθεί με πράγματα και γεγονότα που δεν αφορούν άμεσα τη δική τους ζωή. Μπορεί ένα παιδί να ακούσει τους γονείς του να συζητούν για εργασιακές ή οικονομικές δυσκολίες, για κάποιον συγγενή να είναι άρρωστος ή για τα προβλήματα στη σχέση τους. Οι γονείς πρέπει να είναι προσεχτικοί πώς συζητούν τέτοια θέματα όταν είναι παρόν το παιδί, γιατί θα αντιληφθεί τις ανησυχίες τους και θα αγχωθεί και το ίδιο.
Επίσης, η τηλεόραση και οι ειδήσεις μπορούν να προκαλέσουν άγχος στα παιδιά. Τα παιδιά που βλέπουν σκηνές φυσικών καταστροφών, πολέμου ή τρομοκρατίας μπορεί να ανησυχήσουν για τη δική τους ασφάλεια και αυτή των αγαπημένων τους προσώπων. Μιλήστε στα παιδιά γι αυτά που ακούν και βλέπουν και ελέγξτε τι βλέπουν στην τηλεόραση, για να μπορείτε να τα βοηθήσετε να καταλάβουν τι συμβαίνει.
Επιπλέον, υπάρχουν παράγοντες που περιπλέουν τα πράγματα, όπως ασθένειες, θάνατος, ή διαζύγιο. Όταν αυτά προστίθενται στις καθημερινές πιέσεις που δέχεται ένα παιδί, το άγχος αυξάνεται. Ακόμα και το πιο φιλικό διαζύγιο μπορεί να είναι δύσκολη εμπειρία για ένα παιδί, γιατί το βασικό σύστημα ασφάλειας - η οικογένειά του - αλλάζει. Οι γονείς που χωρίζουν δεν θα πρέπει ποτέ να βάλουν τα παιδιά να διαλέξουν στρατόπεδα ή να τα εκθέτουν σε αρνητικά σχόλια για τον άλλο γονιό.
Τέλος, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πράγματα που για εμάς είναι ασήμαντα μπορούν να προκαλέσουν πολύ άγχος στα παιδιά. Δώστε στο παιδί να καταλάβει ότι κατανοείτε το άγχος του και μην απορρίπτετε τα συναισθήματά του ως ανόητα.
Συμπτώματα
Αν και δεν είναι πάντα εύκολο να αναγνωρίσουμε πότε ένα παιδί είναι αγχωμένο, βραχυπρόθεσμες αλλαγές στη συμπεριφορά - όπως κυκλοθυμία, αντιδραστικότητα, αλλαγές στον ύπνο, βραδινή ενούρηση - μπορεί να αποτελέσουν ενδείξεις. Κάποια παιδιά εκδηλώνουν και σωματικά συμπτώματα, όπως στομαχόπονους και πονοκεφάλους. Άλλα δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν ή να ολοκληρώσουν τη μελέτη τους. Τέλος, κάποια παιδιά απομονώνονται και προτιμούν να είναι μόνα.
Τα πιο μικρά παιδιά μπορεί να αποκτήσουν συνήθειες όπως να βάζουν το δάχτυλο στο στόμα, να παίζουν με τα μαλλιά τους ή να πειράζουν τη μύτη τους. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να αρχίσουν να λένε ψέματα, να είναι επιθετικά απέναντι σε άλλα παιδιά ή επιδεικτικά να αγνοούν τους ενήλικες, τους κανόνες και τα όρια. Επίσης, ένα αγχωμένο παιδί ίσως έχει εφιάλτες, δυσκολεύεται να αποχωριστεί τους γονείς του, αντιδρά υπερβολικά για μικροπράγματα και σταματά να ενδιαφέρεται για το σχολείο.
Μειώνουμε το άγχος
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν το άγχος; Η ξεκούραση και η καλή διατροφή ενισχύουν τις ικανότητες αντιμετώπισης, όπως και η σωστή γονική συμπεριφορά. Βρίσκουμε λίγο χρόνο για τα παιδιά. Είμαστε διαθέσιμοι είτε θέλουν να μιλήσουν είτε απλώς θέλουν να είναι στο ίδιο δωμάτιο. Δεν τα πιέζουμε να μιλήσουν, ακόμα κι αν ξέρουμε ότι κάτι τα απασχολεί. Πολλές φορές τα παιδιά νιώθουν καλύτερα όταν περνάμε χρόνο μαζί τους κάνοντας κάτι διασκεδαστικό.
Ακόμα και όταν τα παιδιά μεγαλώνουν, ο χρόνος με τους γονείς ειναι σημαντικός. Είναι πολύ δύσκολο για κάποιους να γυρίσουν κουρασμένοι από τη δουλειά και να καθίσουν στο πάτωμα να παίξουν ή να μιλήσουν με το παιδί. Αλλά η εκδήλωση ενδιαφέροντος από τη μεριά τους δείχνει ότι το παιδί είναι σημαντικό γι αυτούς.
Βοηθάμε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν το άγχος μιλώντας μαζί τους για το τι μπορεί να το προκαλεί. Μαζί μπορούμε να βρούμε λύσεις, όπως τη μείωση των εξωσχολικών δραστηριοτήτων, την αύξηση του χρόνου με τους γονείς, την ενασχόληση με τη γυμναστική ή το γράψιμο ημερολογίου.
Μπορούμε ακόμα να βοηθήσουμε προετοιμάζοντας τα παιδιά για γεγονότα ή καταστάσεις που ξέρουμε ότι θα συμβούν. Για παράδειγμα, ενημερώνουμε το παιδί για το ραντεβού με το γιατρό και εξηγούμε τι θα συμβεί. Φέρνουμε τις πληροφορίες στα μέτρα του παιδιού - τα πιο μικρά παιδιά δεν χρειάζονται πολλή προετοιμασίες ή πολλές λεπτομέρειες.
Θυμηθείτε ότι ως ένα σημείο το άγχος είναι φυσιολογικό. Δίνουμε στα παιδιά να καταλάβουν ότι δεν είναι κακό να θυμώνουν, να φοβούνται ή να ανησυχούν και ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν αυτά τα συναισθήματα. Είναι σημαντικό να τα καθησυχάζουμε και να τους θυμίζουμε ότι είμαστε σίγουροι ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση.
Όταν το παιδί δεν θέλει να μιλήσει γι αυτά που το αγχώνουν, μοιραστείτε μαζί του το δικός σας άγχος, πάντα λαμβάνοντας υπ' όψιν την ηλικία του παιδιού. Αυτό δείχνει ότι θέλετε να μιλήσετε για δύσκολα θέματα και ότι είστε διαθέσιμοι για συζήτηση όταν το θελήσει το παιδί. Αν το παιδί παρουσιάζει συμπτώματα που σας ανησυχούν, είναι καλό να συμβουλευτείτε έναν ειδικό.
Τα βιβλία και τα παραμύθια μπορούν επίσης να μας βοηθήσουν να δείξουμε στα παιδιά πώς να επικοινωνούν το άγχος και τους φόβους τους και να βρούμε λύσεις. Μερικές προτάσεις:
- Μια δύσκολη μετακόμιση (Ανθούλα Αθανασιάδου)
- Η μετακόμιση (Αμάντα Μιχαλοπούλου)
- Η ντροπαλούλα (Ειρήνη Καμαράτου-Γιαλλούση)
- Ο Φοίβος πετάει την πιπίλα (Εκδόσεις Κεντικελένη)
- Ο Φοίβος φοβάται το σκοτάδι (Εκδόσεις Κεντικελένη)
- Ο Καγιού στο γιατρό (Εκδόσεις Μίλητος)
- Όταν γεννήθηκε η Άννα (Μαριέτα Βανχάλεβιν)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου