Πώς μπορούν οι δάσκαλοι, να βοηθήσουν το παιδί στο διαζύγιο

Από: Singleparent.gr 7 Μαρτίου 2014 

Παρ’ όλο που τα παιδιά των οποίων οι γονείς έχουν χωρίσει, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αντιμετωπίσουν προβλήματα όπως επιθετικότητα, κατάθλιψη, χαμηλή αυτοπεποίθηση και μειωμένη σχολική απόδοση, τα περισσότερα παιδιά προσαρμόζονται στο διαζύγιο με επιτυχία. Ωστόσο, η διαδικασία προσαρμογής είναι στρεσογόνος και απαιτεί χρόνο. Είναι συνηθισμένο τα παιδιά που έχουν άγχος για 1-2 χρόνια μετά το διαζύγιο των γονιών τους.

Το σχολείο του παιδιού σε αυτή τη φάση, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο και να το βοηθήσει να προσαρμοστεί θετικά στο διαζύγιο των γονιών του. Ο παρακάτω οδηγός προτείνει σε σχολεία, βρεφονηπιακούς σταθμούς και κέντρα φύλαξης πώς να υποστηρίξουν τα παιδιά μέσα σε αυτή τη δύσκολη μεταβατική περίοδο της οικογένειάς τους. Η συνεργασία σχολείου και οικογένειας μπορεί να συμβάλλει στην υγιή ανάπτυξη του παιδιού παρά τις νέες συνθήκες της ζωής του.

Καταρχάς υπάρχουν 4 στοιχεία-κλειδιά της επιτυχημένης σχέσης μεταξύ σχολείου και οικογένειας και αυτά είναι, η προσέγγιση, η συμπεριφορά, το κλίμα και η δράση. Αυτές οι 4 κατηγορίες, οργανώνουν και δίνουν ιδέες για το πώς μπορεί το σχολείο να υποστηρίξει τα παιδιά σε μια μεταβατική περίοδο της οικογένειας.

Προσέγγιση
Η προσέγγιση είναι το πλαίσιο που χρησιμοποιείται προκειμένου το σχολείο να δουλέψει με την οικογένεια. Η προσέγγιση περιλαμβάνει την αμοιβαία επικοινωνία, την αναγνώριση των οικογενειακών δεσμών και την αμοιβαία επίλυση του προβλήματος. Είναι σημαντικό οι γονείς να ενημερώνουν το σχολείο του παιδιού για οποιαδήποτε αλλαγή προκύψει στο οικογενειακό περιβάλλον και από την άλλη, εξίσου σημαντικό είναι και οι δάσκαλοι να ενημερώνουν τους γονείς για τις σχολικές δραστηριότητες του παιδιού. Σε περίπτωση που οι γονείς χωρίζουν ή ξαναπαντρεύονται είναι λογικό να εστιάζουν στο συγκεκριμένο γεγονός, επομένως ο δάσκαλος σε αυτή τη περίπτωση, πρέπει να πάρει πιο ενεργή πρωτοβουλία.

Επίσης, το να αναγνωρίζεται η δυναμική κάθε οικογένειας είναι πολύ σημαντικό κομμάτι για μια επιτυχημένη συνεργασία γονιών-δασκάλων. Μερικές δυναμικές που έχουν οι μονογονεϊκές ή οι μικτές οικογένειες είναι:

• Ευελιξία.
• Τα παιδιά μαθαίνουν να προσαρμόζονται στις αλλαγές και να ζούν σε περιβάλλοντα με διαφορετικούς κανόνες και προσδοκίες.
• Πολλαπλά πρότυπα και ευρύ οικογενειακό δίκτυο
• Τα παιδιά που ζούν σε μικτές οικογένειες, έχουν μερικά πρότυπα στη ζωή τους και ένα τεράστιο οικογενειακό δίκτυο που αποτελείται από παππούδες του ενός γονέα, του άλλου, του πατριού ή της μητριάς, θείους και θείες από όλες τις πλευρές κλπ.
• Μεγαλύτερη ωριμότητα και ανεξαρτησία
• Τα παιδιά που ζούν σε μονογονεϊκές οικογένειες μπορεί να φέρουν μεγαλύτερη ευθύνη ως προς τις δουλειές του σπιτιού και αυξημένο το αίσθημα αυτονομίας και ανεξαρτησίας στη καθημερινότητά τους.

Διαπραγματευτικές ικανότητες
Όταν οι γονείς χωρίζουν και είναι σε θέση να διαπραγματευτούν με παραγωγικό τρόπο, τα παιδιά μαθαίνουν από το παράδειγμα των γονιών τους.

Γονείς που αγαπούν
Τα περισσότερα παιδιά χωρισμένων γονιών έχουν τουλάχιστον έναν ή και τους δύο γονείς που τα αγαπούν και τα στηρίζουν. Το γεγονός δηλαδή ότι το ζευγάρι παίρνει διαζύγιο, δεν σημαίνει πως παύει να αγαπάει και να φροντίζει το παιδί.

Σύμφωνα με τα παραπάνω ,και όταν προκύπτει κάποιο πρόβλημα, η λύση καλό είναι να δίνεται κατόπιν συνεργασίας των γονιών με τους δασκάλους, καθώς κάθε πλευρά, βλέπει τα παιδιά από τη δική του οπτική και το δικό του ρόλο.

Συμπεριφορά
Η συμπεριφορά κάθε πλευράς, μπορεί να ευνοήσει ή να περιορίσει μια συνεργασία. Το να βλέπουν οι δάσκαλοι την εμπλοκή των γονιών ως φυσιολογική και όχι ως παρέμβαση στο εκπαιδευτικό τους έργο ή ως επιθυμία των γονιών για έλεγχο, βοηθάει την ανάπτυξη και ευημερία αυτής της συνεργασίας. Αυτό σημαίνει πως όλοι οι γονείς έχουν δικαίωμα να εμπλέκονται, φυσικά ως ένα βαθμό. Προφανώς υπάρχουν και εκείνοι που εμπλέκονται υπερβολικά ή καθόλου αλλά ειδικά όσοι βιώνουν μια μεταβατική περίοδο , όπως είναι το διαζύγιο ή ένας δεύτερος γάμος, συνήθως εμπλέκονται λιγότερο και αυτό αποτελεί εξίσου πρόβλημα.

Η συμπεριφορά είναι κάτι που προέρχεται από τις εμπειρίες κάθε ανθρώπου, σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο, στη παιδική ηλικία και στην ενήλικη ζωή του. Για παράδειγμα, αν οι γονείς ενός δασκάλου είναι χωρισμένοι ή ο ίδιος ο δάσκαλος έχει βιώσει το διαζύγιο, τότε αυτές οι εμπειρίες μπορεί να «χρωματίζουν» τη συμπεριφορά του, προς τους διαζευγμένους γονείς των μαθητών του. Είναι λοιπόν σημαντικό για δασκάλους και γονείς, να γνωρίζουν από πού προέρχονται οι συμπεριφορές τους, από ποιες εμπειρίες και βιώματα ενώ η έρευνα επάνω σε θέματα οικογένειας και διαζυγίου, μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των συμπεριφορών άρα και της γενικότερης συνεργασίας.

Επιπλέον, είναι χρήσιμο οι δάσκαλοι να γνωρίζουν τις συμπεριφορές των γονιών απέναντι στα παιδιά, χωρίς να θεωρηθεί ότι το σχολείο παρεμβαίνει υπερβολικά στα σπίτια αυτών των μαθητών, παραβαίνοντας τα εσκαμμένα. Για παράδειγμα υπάρχουν γονείς που χαίρονται όταν βλέπουν ενδιαφέρον από τη πλευρά του σχολείου σχετικά με την ανατροφή των παιδιών τους και υπάρχουν και άλλοι που παρεξηγούνται. Οι συμπεριφορές των γονιών, συνήθως επηρεάζονται από τις εμπειρίες που είχαν από το σχολείο όταν ήταν εκείνοι, παιδιά. Όσοι γονείς, έχουν θετικά βιώματα από τα σχολικά τους χρόνια, είθισται να είναι πιο ανοιχτοί στην εμπλοκή των δασκάλων. Επιπλέον, η παρέμβαση των γονιών στο εκπαιδευτικό έργο είναι μεγαλύτερη όταν οι γονείς, αντιλαμβάνονται το σχολικό περιβάλλον του παιδιού ως κάτι ζεστό αλλά δομημένο με ξεκάθαρα όρια και πρόγραμμα.

Κλίμα
Ένα βασικό κομμάτι της στήριξης των δασκάλων προς τους διαζευγμένους γονείς, είναι η δημιουργία κατάλληλου κλίματος που αποδέχεται όλα τα είδη οικογένειας και ενθαρρύνει την εμπλοκή όλων των ενηλίκων αυτών των οικογενειών, στη ζωή των παιδιών. Η επικοινωνία είναι που δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις για ένα καλό κλίμα μεταξύ σχολικού περιβάλλοντος και γονιών. Με τον όρο «επικοινωνία» στη συγκεκριμένη περίπτωση, εννοούμε την επικοινωνία των δασκάλων και με τους δύο γονείς. Συνήθως, η μητέρα είναι αυτή που έρχεται σε επαφή με όλους τους ενήλικους που εμπλέκονται στη ζωή του παιδιού-δασκάλους, μπέιμπι σίτερ κλπ.-και για κάποιο λόγο, όταν παίρνει διαζύγιο, όλοι οι ενήλικοι θεωρούν πως η επικοινωνία τους σε ό,τι αφορά το παιδί, θα πρέπει να συνεχίζει να γίνεται μόνο μαζί της. Ωστόσο και οι δύο γονείς θα πρέπει να έχουν την ίδια πρόσβαση στο σχολείο εκτός αν συντρέχει σοβαρός λόγος που έχει επικυρωθεί νομικά και απαγορεύει την εμπλοκή του ενός εκ των δύο γονιών.

Ένα άλλο σημαντικό κομμάτι για τη δημιουργία αυτού του κλίματος, είναι η ενεργή συμμετοχή των γονιών που δεν έχουν την επιμέλεια, στις σχολικές δραστηριότητες των παιδιών. Συνήθως ο γονιός που έχει την επιμέλεια εξαιρεί από αυτές τον άλλο γονιό κάτι που-εκτός του ότι είναι άδικο- δεν προωθεί τη καλή συνεργασία των δασκάλων και με τους δύο γονείς.

Επιπλέον, οι δάσκαλοι στα πλαίσια της διατήρησης αυτού του καλού κλίματος, θα πρέπει να σέβονται τη διαφορετικότητα κάθε οικογένειας, λεκτικά και πρακτικά. Λέξεις όπως «διαλυμένα σπίτια» ή «ο κανονικός γονιός» είναι προσβλητικές και καλό είναι να έχουν πάντοτε υπόψιν και τους δύο γονείς όταν για παράδειγμα, πρέπει να τους καλέσουν σε κάποια σχολική γιορτή ή για να τους ενημερώσουν για τη πρόοδο των παιδιών. Επίσης, αν δύο γονείς δεν έχουν καλές ή καθόλου σχέσεις μεταξύ τους, ίσως θα πρέπει να τους ενημερώσετε χωριστά για τη πορεία των παιδιών στο σχολείο. Σε κάθε περίπτωση, για να είναι γνωστές οι σχέσεις μεταξύ των γονιών αλλά και οι γενικότερες συνθήκες μέσα στην οικογένεια, πρέπει οι εκπαιδευτικοί να είναι ανοιχτοί και εγκάρδιοι στην επικοινωνία τους, με τους γονείς.

Δράση
Το σχολικό περιβάλλον είναι σε πλεονεκτική θέση να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια στα παιδιά που βιώνουν διάφορα μεταβατικά στάδια μέσα στο σπίτι τους, ακριβώς επειδή προσεγγίζουν καθημερινά πολλές οικογένειες όλων των ειδών. Οι δάσκαλοι μπορούν να βοηθήσουν και να στηρίξουν τα παιδιά που βιώνουν το διαζύγιο των γονιών τους, μέσα από διάφορες ιστορίες, μες από τα βιβλία και από το παιχνίδι. Επίσης οι δάσκαλοι μπορούν να προσφέρουν ενημέρωση στους διαζευγμένους γονείς των μαθητών τους, σε θέματα που αφορούν τα εξής:

• Στάδια ανάπτυξης του παιδιού.
• Κοινή ανατροφή του παιδιού (co-parenting).
• Μονογονεϊκή οικογένεια.
• Η αντίδραση του παιδιού στα μεταβατικά στάδια μιας οικογένειας (διαζύγιο, δεύτερος γάμος, απόκτηση παιδιού από τον καινούριο γάμο κλπ.).
• Δημιουργία νέων παραδόσεων και διατήρηση των παλιών.
• Ενθάρρυνση των γονιών να παρακολουθούν την εξέλιξη και τη σχολική πρόοδο των παιδιών.

Η μειωμένη σχολική απόδοση είναι συνδεδεμένη με το διαζύγιο των γονιών, χωρίς φυσικά αυτό να ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις. Οι εκπαιδευτικοί καλό είναι να ενημερώνουν τακτικά τους γονείς για τη πρόοδο των παιδιών αλλά και για το πώς μπορούν να τα βοηθήσουν να πετύχουν στα μαθήματά τους και φυσικά να μην ξεχνούν να στέλνουν ενημερωτικά σημειώματα και στους δύο γονείς. Επιπλέον, μπορούν να ενθαρρύνουν τους γονείς να κάνουν με τα παιδιά διάφορες εκπαιδευτικές δραστηριότητες στο σπίτι, που ενισχύουν τη σχολική πρόοδο, παίζοντας -για παράδειγμα- παιχνίδια με αριθμούς και λέξεις ή πηγαίνοντας τα παιδιά σε μουσεία ή δημοτικές βιβλιοθήκες.

Κάτι ακόμη που μπορούν να κάνουν οι δάσκαλοι είναι να φέρουν τους γονείς όλων των παιδιών, σε επαφή μεταξύ τους. Ένας τρόπος που μπορεί να οδηγήσει σε μια τέτοια δικτύωση είναι η εθελοντική συμμετοχή των γονιών σε κάποια σχολική γιορτή ή δραστηριότητα. Ή ένας-δύο γονείς που συμμετέχουν πιο ενεργά στο σχολείο των παιδιών να προσπαθήσουν να «συμπαρασύρουν» και τους άλλους γονείς, πάντα με προτροπή των δασκάλων. Οι άνθρωποι με κοινές εμπειρίες και βιώματα, όταν έρχονται κοντά, μπορούν να κάνουν θαύματα!

Οι δάσκαλοι λοιπόν, μπορούν να στηρίξουν τα παιδιά διαζευγμένων γονιών με τους εξής τρόπους:

• Ενθαρρύνοντας τη κατανόηση των διαφορετικών τύπων οικογένειας.
• Βοηθώντας τα παιδιά να επικοινωνούν μέσα στις οικογένειές τους.
• Αυξάνοντας την αυτοπεποίθησή τους.
• Βοηθώντας τα παιδιά να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
• Υποστηρίζοντας τις θετικές σχέσεις παιδιών-γονιών.

Οι παραπάνω τρόποι φυσικά δεν ενδείκνυνται μόνο για τα παιδιά των οποίων οι γονείς έχουν χωρίσει, αλλά για όλα τα παιδιά. Τέλος, αν την ημέρα της Μητέρας ή του Πατέρα, υπάρχουν παιδιά που αισθάνονται ότι εξαιρούνται ή νιώθουν άβολα, οι δάσκαλοι μπορούν να προσαρμόσουν τη συγκεκριμένη δραστηριότητα ώστε να μπορούν να συμμετέχουν όλα τα παιδιά, φτιάχνοντας για παράδειγμα μια κάρτα για κάποιο άλλο ενήλικο μέλος της οικογένειάς τους, εξίσου αγαπητό.

Πολλά παιδιά σήμερα, βιώνουν το διαζύγιο των γονιών τους και ζούν μέσα σε μικτές οικογένειες. Το σχολικό περιβάλλον, μπορεί και πρέπει να υποστηρίζει αυτά τα παιδιά και να τα βοηθά με τρόπους και δραστηριότητες, που αποδέχονται τη διαφορετικότητα και στηρίζουν γονείς και παιδιά, από οποιοδήποτε τύπο οικογένειας και αν προέρχονται.

Πηγή: http://extension.missouri.edu/

- See more at: http://singleparent.gr/diazygio/pos-mporoyn-oi-daskaloi-na-voithisoyn-to-paidi-sto-diazygio/#sthash.0N1I6vpj.dpuf