Αγχος Θανάτου και Ψυχοθεραπεία

Τι είμαστε τελικά; Θύματα του φόβου του θανάτου μας ή θύματα της ζωής μας; Δημοσίευση 11/03/2014 01:50 μμ Το άγχος του θανάτου, που βιώνεται ως σύμπτωμα στις Αγχώδεις Διαταραχές, μπορεί να είναι τα ίδια μας τα συναισθήματα και οι σκέψεις καθώς και το πόσο περιοριστικά, πιεστικά, στάσιμα τα βιώνουμε. Aλλωστε η στασιμότητα, ο εγκλωβισμός, το συναισθηματικό κενό, η υπαρξιακή αποξένωση και η ελλιπής ψυχική ενεργητικότητα πόσο θυμίζουν σαν έννοιες το θάνατο. Δεν είναι η θέαση του μέλλοντος ή η απουσία του που πληγώνει αλλά πώς αυτή η πληγή θα φροντιστεί στο εδώ και τώρα για να μη δημιουργηθούν σχέσεις εξάρτησης και απαίτησης που αφήνουν την αίσθηση των ανεκπλήρωτων συναισθηματικών αναγκών. Είτε πρόκειται για σχέσεις ζωής ή θανάτου η διαφορά φαίνεται να είναι απειροελάχιστη, όταν το σημαντικότερο δεδομένο είναι η αναζήτηση της ανακούφισης, στη θαλπωρή μιας πλήρους ζωής ή ενός ελκυστικού θανάτου στον αντίποδα μιας απεχθούς ζωής. Πόσο μοιάζουν στον τρόπο που τα βιώνουμε; Και πόσο κανείς θέλει να ζήσει μια τέτοια ζωή; Και τι είναι αυτό που πραγματικά φοβάται; Το ταξίδι προς την ανυπαρξία ή την ίδια την ανυπαρξία; Σε αυτό το ταξίδι έχει συνοδοιπόρους; Πόσο δύσκολο είναι ένα μοναχικό ταξίδι και πόσο εύκολα προκαθορίζει ή/και προδικάζει τον προορισμό; Πως μπορεί κανείς να απαλύνει το άγχος του τέλους; Τι είμαστε τελικά; Θύματα του φόβου του θανάτου μας ή θύματα της ζωής μας; Κάθε όποτε ερχόμαστε αντιμέτωποι με το αβέβαιο και εν προκειμένω με το αβέβαιο μπροστά στο θάνατο οι σκέψεις και τα συναισθήματα έρχονται μαζί και μας συγχύζουν. Το άγχος του θανάτου ή ο επικείμενος θάνατος ενός ασθενή που είναι σε ψυχοθεραπεία κινητοποιούν ή ακινητοποιούν το θεραπευτή σε μια αλληλουχία πράξεων ή απραξίας αντίστοιχα, ενώ δεν είναι καθόλου απίθανο να τον φέρουν αντιμέτωπο και με το δικό του συνειδητό ή ασυνείδητο άγχος θανάτου. Η θεραπευτική διαδικασία είναι συν τοις άλλοις και μια πράξη προσφοράς, στήριξης και κατάλληλης συναισθηματικής φροντίδας. Ο θεραπευτής νιώθει έντονη την ανάγκη να αντέξει και να βοηθήσει τον ασθενή με ασφάλεια και σταθερότητα να προχωρήσει τη σκέψη του και να εξελιχθεί στα πλαίσια των προσωπικών του δυνατοτήτων προβαίνοντας σε λειτουργικές αλλαγές στη ζωή του. Αυτή η έννοια της προοπτικής ωστόσο, τουλάχιστον όσον αφορά στο χρόνο και όχι την ποιοτική προσωπική εξέλιξη που ωφελεί ανεξαρτήτως συνθηκών, αντίκειται ειρωνικά όταν δουλεύει κανείς με ασθενείς που φέρνουν θέματα θανάτου με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Δουλεύοντας με συναισθήματα και προάγοντας το ευ ζην στο εδώ και τώρα της θεραπευτικής διαδικασίας και σχέσης απαιτεί εγρήγορση και θάρρος. Απαιτεί την προσωπική έκθεση του θεραπευτή, τη βιωματική συμμετοχή, το να γίνει ζωντανό παράδειγμα αυτής της ανεπιτήδευτής προσφοράς, αποδοχής, αντοχής και ανοχής σε ένα βασανιστικά αβέβαιο μέλλον. Ιδιαίτερα ανακουφιστικό σε αυτήν την περίπτωση είναι το σχόλιο του I. Yalom που στο βιβλίο του ΅Η μάνα και το νόημα της ζωήςΆ γράφει πως στη θεραπεία υπάρχει η συνάντηση δύο ανθρώπων που ο ένας, είναι πιο ευάλωτος και αντιμετωπίζει μεγαλύτερες δυσκολίες από τον άλλο και αυτός είναι συνήθως ο ασθενής, αν και όχι πάντα. Η παρατήρησή του είναι ιδιαίτερα εύστοχη ιδίως όταν νοητά, φοβικά ή ρεαλιστικά ανακύπτει το θέμα του θανάτου στη θεραπεία. Παραφράζοντας τα λόγια του συγγραφέα στην περίπτωση αυτή στο θεραπευτικό δωμάτιο υπάρχουν όχι μόνο δύο ευάλωτοι ασθενείς αλλά και δύο φοβισμένοι θεραπευτές σε μια αδιάκοπη και αέναη συνεισφορά υποστήριξης και φροντίδας. Η αβεβαιότητα, το αναπόφευκτο, οι περιορισμένες δυνατότητες για μακροπρόθεσμη στοχοθέτηση και η ματαιότητα που βιώνεται όταν το βλέμμα ατενίζει το μέλλον ανακινούν συναισθηματικές διεργασίες που είτε διακατέχονται από θυμό είτε από πρόσκαιρη αποστασιοποίηση που φαίνεται πως λειτουργεί ψυχοπροφυλακτικά. Και ενώ η προσωπική έκφραση καθενός και ο χαρακτήρας είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με το θεραπευτικό προφίλ και ύφος του έρχεται κάποια στιγμή που επιθυμεί να συνδιαλέγει και να συσχετιστεί πιο ουσιαστικά και ανεπιτήδευτα στη θεραπευτική πράξη συνυπολογίζοντας ασφαλώς τα εκλυόμενα αντισταθμιστικά θεραπευτικά οφέλη. Ωστόσο, αν είναι αλήθεια ότι η μεγαλύτερη προσφορά που μπορείς να κάνεις σε κάποιον είναι να τον αφήσεις να σου δώσει, τότε ίσως να είναι ακόμη μεγαλύτερη προσφορά να τον μάθεις πώς να σου δίνει μέσα από τις δικές σου πράξεις. Τότε ίσως η θεραπεία πάρει τη μορφή ισότιμης και εκατέρωθεν δοσοληψίας που καθόλου δεν ευτελίζει την ανιδιοτέλεια και δεν υποθάλπει την αποτελεσματικότητα. Αντίθετα την υπηρετεί όχι με δουλοπρέπεια αλλά με υπερηφάνεια, όπως ακριβώς αξίζει σε κάποιον που έχει το θάρρος να μοιράζεται ειλικρινώς και ανεπιτήδευτα τους μεγαλύτερους φόβους του με την θεραπεύτρια ή τον θεραπευτή του. Πηγή: psychology-blog

http://www.psyhealth.gr/portal/Articles/synaisthimata/%CE%91%CE%B3%CF%87%CE%BF%CF%82-%CE%98%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%A8%CF%85%CF%87%CE%BF%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%B5%CE%AF%CE%B1%20psyhealth%2020140311369.php3#.Ux-vl29qvkk.facebook