Συντάχθηκε από: Αμαλία Ψυλλίδη Δευτέρα, 11 Μαΐου 2015 21:40
Θυμάμαι όταν πήγαινα σχολείο που στην ώρα του μαθήματος στριφογυρίζαμε στις καρέκλες, σχεδιάζαμε και κάναμε τρύπες με τα μολύβια στα θρανία, μασούσαμε τα καπάκια από τα στυλό, ανταλλάσσαμε σημειώματα, κάναμε θόρυβο με μπουκάλια νερού, επινοούσαμε δικαιολογίες για να σηκωθούμε και να αποδράσουμε έστω και για λίγα λεπτά από την βαρετή –τις περισσότερες ώρες– τάξη.
Τι έχει αλλάξει από τότε, ώστε τέτοιου είδους συμπεριφορές να διαγιγνώσκονται ως διαταραχές και γιατί τα ποσοστά τους αυξάνονται αλματωδώς; Αλλαγές στα διαγνωστικά κριτήρια, φαρμακευτικές αγωγές, μεγαλύτερη ενημέρωση… Είναι όμως σωστή η κατεύθυνση που ακολουθούμε για την κατανόηση και αντιμετώπιση τέτοιων συμπεριφορών και καταστάσεων;
Ο Ken Robinson1 αποκαλεί το φαινόμενο «φαντασιακή επιδημία». Το αποδίδει στη μόδα της εποχής να παίρνουμε φάρμακα για τα πάντα και στην αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος να διεγείρει το ενδιαφέρον των παιδιών για μάθηση. Σύστημα σχεδιασμένο και προσανατολισμένο στις ανάγκες της βιομηχανικής εποχής, που προκαλεί χάος στις ζωές των ανθρώπων της σύγχρονης. Πιστεύει πως τέτοια φαινόμενα είναι παρα-προϊόντα αυτού του χάους και έχουν εμφανιστεί παράλληλα με την αύξηση των τεστ.
Ο νευροεπιστήμονας Iain Duncan Smith αναφέρει πως η ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας) δεν είναι «πραγματική αρρώστια».2 Ο Dr Bruce D Perry σχολιάζει: «Είμαστε πολύ ανώριμοι στις διαγνώσεις κατά τη μέχρι τώρα εξέλιξή μας. Εκατό χρόνια πριν θα ερχόταν κάποιος ιδρωμένος, με στηθόπονο και θα του έβαζαν την ταμπέλα “πυρετός” με τον ίδιο τρόπο που εμείς βάζουμε σήμερα την ταμπέλα “ΔΕΠΥ”. Είναι περισσότερο μία περιγραφή παρά μία πραγματική αρρώστια. Ακόμα και ως περιγραφή όμως είναι ελλιπής, γιατί το ευρύ φάσμα των διαφορετικών –για το κάθε παιδί–ψυχολογικών καταστάσεων συνδέεται απλώς και γενικώς με τα συμπτώματα της υπερκινητικότητας, της έλλειψης προσοχής, του αυθορμητισμού και μάλιστα σε συγκεκριμένη περίοδο. Είναι αξιοπρόσεχτο το πώς καταλήγεις να έχεις την ταμπέλα της ΔΕΠΥ, καθώς ο κάθε ένας από εμάς θα μπορούσε να πληροί κάποια από τα κριτήρια σε οποιαδήποτε περίοδο της ζωής του.»
Τι συμβαίνει όντως στα παιδιά;
Η κοινωνία ζει σε ασφυκτικούς ρυθμούς και οι εκπαιδευτικές απαιτήσεις αυξάνονται συνεχώς. Τα παιδιά δεν έχουν χρόνο να επεξεργαστούν τα δεδομένα που τα κατακλύζουν, δεν μπορούν να ξεκουραστούν. Γονεϊκές φοβίες και καχυποψίες απαγορεύουν την εξερεύνηση και το παιχνίδι έξω από το σπίτι, με τα παιδιά να εξελίσσονται σε αγαλματάκια ακούνητα, αμίλητα, αγέλαστα. Αυτό όμως είναι και το πρόβλημα.
Ο περιορισμός της κίνησης έχει ως αποτέλεσμα παιδιά με υπανάπτυκτο και ασθενές σύστημα ισορροπίας.3 Τα παιδιά πρέπει να κινούν το σώμα τους προς όλες τις κατευθύνσεις για πολλές ώρες, για να αναπτύξουν ένα δυνατό αισθητικοκινητικό σύστημα που θα αφυπνίζει τον εγκέφαλο και θα υποστηρίζει την απαιτούμενη προσοχή και ικανότητα για μάθηση. Εξωσχολικές δραστηριότητες με συγκεκριμένες απαιτήσεις που γίνονται περιστασιακά δεν έχουν τα οφέλη του ελεύθερου και ανέμελου παιχνιδιού στα πάρκα, στις παιδικές χαρές, στην φύση.
Παιδιά που πηγαίνουν στο σχολείο απροετοίμαστα σωματικά, με ανεπαρκές σύστημα ισορροπίας και μυϊκής δύναμης είναι φυσικό να προσπαθούν να αποκτήσουν με κάθε τρόπο την κίνηση που το σώμα τους χρειάζεται απεγνωσμένα, για να ενεργοποιήσει τον εγκέφαλό τους, είναι φυσικό επακόλουθο να είναι άγαρμπα.4 Η δική μας απαγόρευση και συμμόρφωση οδηγεί τον εγκέφαλό τους σε λήθαργο. Τα παιδιά πρέπει, για να μάθουν, να είναι ικανά να προσέξουν. Για να μπορούν να προσέξουν, πρέπει να τα αφήσουμε να κινηθούν.
Ο ρόλος του περιβάλλοντος παίζει καθοριστικό ρόλο, όπως σε όλες τις καταστάσεις. Τα παιδιά επηρεάζονται πολύ από αγχώδεις γονείς που με τη σειρά τους αποπροσανατολίζονται στη σκέψη και μόνο το παιδί τους να μην είναι «φυσιολογικό». Η αρνητική ανατροφοδότηση όμως επιφέρει μόνο αρνητικά και μπορεί να αποφευχθεί από γονείς και παιδαγωγούς θέτοντας ρεαλιστικές προσδοκίες και δημιουργώντας ευκαιρίες για τα παιδιά να επιτύχουν.
Κατανοώντας τη συμπεριφορά των παιδιών, μπορούμε να τα βοηθήσουμε πιο εύκολα και αποτελεσματικά.
Ο Ken Robinson1 αποκαλεί το φαινόμενο «φαντασιακή επιδημία». Το αποδίδει στη μόδα της εποχής να παίρνουμε φάρμακα για τα πάντα και στην αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος να διεγείρει το ενδιαφέρον των παιδιών για μάθηση. Σύστημα σχεδιασμένο και προσανατολισμένο στις ανάγκες της βιομηχανικής εποχής, που προκαλεί χάος στις ζωές των ανθρώπων της σύγχρονης. Πιστεύει πως τέτοια φαινόμενα είναι παρα-προϊόντα αυτού του χάους και έχουν εμφανιστεί παράλληλα με την αύξηση των τεστ.
Ο νευροεπιστήμονας Iain Duncan Smith αναφέρει πως η ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας) δεν είναι «πραγματική αρρώστια».2 Ο Dr Bruce D Perry σχολιάζει: «Είμαστε πολύ ανώριμοι στις διαγνώσεις κατά τη μέχρι τώρα εξέλιξή μας. Εκατό χρόνια πριν θα ερχόταν κάποιος ιδρωμένος, με στηθόπονο και θα του έβαζαν την ταμπέλα “πυρετός” με τον ίδιο τρόπο που εμείς βάζουμε σήμερα την ταμπέλα “ΔΕΠΥ”. Είναι περισσότερο μία περιγραφή παρά μία πραγματική αρρώστια. Ακόμα και ως περιγραφή όμως είναι ελλιπής, γιατί το ευρύ φάσμα των διαφορετικών –για το κάθε παιδί–ψυχολογικών καταστάσεων συνδέεται απλώς και γενικώς με τα συμπτώματα της υπερκινητικότητας, της έλλειψης προσοχής, του αυθορμητισμού και μάλιστα σε συγκεκριμένη περίοδο. Είναι αξιοπρόσεχτο το πώς καταλήγεις να έχεις την ταμπέλα της ΔΕΠΥ, καθώς ο κάθε ένας από εμάς θα μπορούσε να πληροί κάποια από τα κριτήρια σε οποιαδήποτε περίοδο της ζωής του.»
Τι συμβαίνει όντως στα παιδιά;
Η κοινωνία ζει σε ασφυκτικούς ρυθμούς και οι εκπαιδευτικές απαιτήσεις αυξάνονται συνεχώς. Τα παιδιά δεν έχουν χρόνο να επεξεργαστούν τα δεδομένα που τα κατακλύζουν, δεν μπορούν να ξεκουραστούν. Γονεϊκές φοβίες και καχυποψίες απαγορεύουν την εξερεύνηση και το παιχνίδι έξω από το σπίτι, με τα παιδιά να εξελίσσονται σε αγαλματάκια ακούνητα, αμίλητα, αγέλαστα. Αυτό όμως είναι και το πρόβλημα.
Ο περιορισμός της κίνησης έχει ως αποτέλεσμα παιδιά με υπανάπτυκτο και ασθενές σύστημα ισορροπίας.3 Τα παιδιά πρέπει να κινούν το σώμα τους προς όλες τις κατευθύνσεις για πολλές ώρες, για να αναπτύξουν ένα δυνατό αισθητικοκινητικό σύστημα που θα αφυπνίζει τον εγκέφαλο και θα υποστηρίζει την απαιτούμενη προσοχή και ικανότητα για μάθηση. Εξωσχολικές δραστηριότητες με συγκεκριμένες απαιτήσεις που γίνονται περιστασιακά δεν έχουν τα οφέλη του ελεύθερου και ανέμελου παιχνιδιού στα πάρκα, στις παιδικές χαρές, στην φύση.
Παιδιά που πηγαίνουν στο σχολείο απροετοίμαστα σωματικά, με ανεπαρκές σύστημα ισορροπίας και μυϊκής δύναμης είναι φυσικό να προσπαθούν να αποκτήσουν με κάθε τρόπο την κίνηση που το σώμα τους χρειάζεται απεγνωσμένα, για να ενεργοποιήσει τον εγκέφαλό τους, είναι φυσικό επακόλουθο να είναι άγαρμπα.4 Η δική μας απαγόρευση και συμμόρφωση οδηγεί τον εγκέφαλό τους σε λήθαργο. Τα παιδιά πρέπει, για να μάθουν, να είναι ικανά να προσέξουν. Για να μπορούν να προσέξουν, πρέπει να τα αφήσουμε να κινηθούν.
Ο ρόλος του περιβάλλοντος παίζει καθοριστικό ρόλο, όπως σε όλες τις καταστάσεις. Τα παιδιά επηρεάζονται πολύ από αγχώδεις γονείς που με τη σειρά τους αποπροσανατολίζονται στη σκέψη και μόνο το παιδί τους να μην είναι «φυσιολογικό». Η αρνητική ανατροφοδότηση όμως επιφέρει μόνο αρνητικά και μπορεί να αποφευχθεί από γονείς και παιδαγωγούς θέτοντας ρεαλιστικές προσδοκίες και δημιουργώντας ευκαιρίες για τα παιδιά να επιτύχουν.
Κατανοώντας τη συμπεριφορά των παιδιών, μπορούμε να τα βοηθήσουμε πιο εύκολα και αποτελεσματικά.
Η κίνηση επομένως αφυπνίζει και ενεργοποιεί την εγκεφαλική λειτουργία των παιδιών. Δίνοντας φαρμακευτική αγωγή για να αλλάξουμε τη συμπεριφορά τους, ουσιαστικά καταστέλλουμε την προσπάθειά τους να οικοδομήσουν τον κόσμο τους. Συνταγές για φάρμακα, όπως το Ritalin, και άλλα ψυχοδιεγερτικά προτείνονται με μεγάλη ευκολία, ενώ δεν έχουν βρεθεί μακροχρόνια οφέλη από αυτά. Το αντίθετο, μάλιστα, κοιμίζουν τις αισθήσεις και τις νεκρώνουν.
Ο Dr Bruce D Perry προσθέτει, «Αν δώσεις ψυχοδιεγερτικά φάρμακα σε ζώα όταν είναι μικρά, το σύστημα επιβράβευσής τους αλλάζει. Απαιτούν πολύ περισσότερη διέγερση, για να αποκτήσουν το ίδιο επίπεδο ευχαρίστησης. Οπότε, χρειάζονται περισσότερο φαγητό για να έχουν την ίδια αίσθηση κορεσμού, κάνουν πιο επικίνδυνα πράγματα για να ενθουσιαστούν.»
Έρευνες δείχνουν ότι υπάρχουν πολλές μέθοδοι αντιμετώπισης εξίσου αποτελεσματικές και με την πάροδο του χρόνου πολύ πιο αποτελεσματικές, που δεν προκαλούν τέτοιες παρενέργειες. Συνεργατικές δραστηριότητες και εργασίες, πλήρης και ενεργή συμμετοχή των παιδιών στις τέχνες, αρμοδιότητες και παιχνίδια που περιλαμβάνουν μυϊκή εξάσκηση – βοήθεια στις δουλειές εντός και εκτός σπιτιού, περισσότερο ελεύθερο παιχνίδι στην ύπαιθρο…
Έρευνες δείχνουν ότι υπάρχουν πολλές μέθοδοι αντιμετώπισης εξίσου αποτελεσματικές και με την πάροδο του χρόνου πολύ πιο αποτελεσματικές, που δεν προκαλούν τέτοιες παρενέργειες. Συνεργατικές δραστηριότητες και εργασίες, πλήρης και ενεργή συμμετοχή των παιδιών στις τέχνες, αρμοδιότητες και παιχνίδια που περιλαμβάνουν μυϊκή εξάσκηση – βοήθεια στις δουλειές εντός και εκτός σπιτιού, περισσότερο ελεύθερο παιχνίδι στην ύπαιθρο…
Ο σκοπός είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτυχθούν πιστεύοντας στον εαυτό τους, έχοντας φαντασία και θέληση για μάθηση και ζωή.
Πηγές:
1 McAdam, S. (2015) «How ADHD Is Linked To A Failing Education System», http://www.trueactivist.com/how-adhd-is-linked-to-a-failing-education-system/, τελευταία επίσκεψη: 10/5/15.
2 Boffey, D. (2014) «Children's hyperactivity 'is not a real disease', says US expert», http://www.theguardian.com/society/2014/mar/30/children-hyperactivity-not-real-disease-neuroscientist-adhd?CMP=fb_gu, τελευταία επίσκεψη: 10/5/15.
3 trauss, V. (2014) «Why so many kids can’t sit still in school today», http://www.washingtonpost.com/blogs/answer-sheet/wp/2014/07/08/why-so-many-kids-cant-sit-still-in-school-today/, τελευταία επίσκεψη: 11/5/15.
4 Strauss, V. (2015) «Why kids are getting more aggressive on the playground», http://www.washingtonpost.com/blogs/answer-sheet/wp/2015/03/29/why-kids-are-getting-more-aggressive-on-the-playground/?wpisrc=nl_answer&wpmm=1, τελευταία επίσκεψη: 10/5/15.
Πηγές:
1 McAdam, S. (2015) «How ADHD Is Linked To A Failing Education System», http://www.trueactivist.com/how-adhd-is-linked-to-a-failing-education-system/, τελευταία επίσκεψη: 10/5/15.
2 Boffey, D. (2014) «Children's hyperactivity 'is not a real disease', says US expert», http://www.theguardian.com/society/2014/mar/30/children-hyperactivity-not-real-disease-neuroscientist-adhd?CMP=fb_gu, τελευταία επίσκεψη: 10/5/15.
3 trauss, V. (2014) «Why so many kids can’t sit still in school today», http://www.washingtonpost.com/blogs/answer-sheet/wp/2014/07/08/why-so-many-kids-cant-sit-still-in-school-today/, τελευταία επίσκεψη: 11/5/15.
4 Strauss, V. (2015) «Why kids are getting more aggressive on the playground», http://www.washingtonpost.com/blogs/answer-sheet/wp/2015/03/29/why-kids-are-getting-more-aggressive-on-the-playground/?wpisrc=nl_answer&wpmm=1, τελευταία επίσκεψη: 10/5/15.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου