Γράφει ο Άρης Ιωαννίδης
Ακούμε καθημερινά για εποχή παρακμής της γλώσσας μας, για βεβήλωσή της, για κακοποίησή της – κυρίως από την πλευρά των νέων – για πλήρη απαξίωσή της…
Αλήθεια, έχουμε αναρωτηθεί μήπως δεν εστιάζουμε σωστά στο θέμα κι αντιμετωπίζουμε την όλη κατάσταση μέσα από έναν παραμορφωτικό φακό; Μήπως εθελοτυφλούμε και ψάχνουμε απεγνωσμένα αποδιοπομπαίους τράγους, όταν κάποια στιγμή το πρόβλημα κτυπήσει και τη δική μας πόρτα, θέτοντας υπό αμφισβήτηση τις γλωσσικές ικανότητες του δικού μας παιδιού;
Η ουσία είναι αναμφίβολα ότι η γλωσσική ανάπτυξη κάθε παιδιού απαιτεί περισσότερο από οτιδήποτε άλλο επαρκή και προπάντων σωστά ερεθίσματα. Οι χώροι άντλησής τους ποικίλοι. Βασικότερος όλων αρχικά το σπίτι και κατόπιν το σχολείο.
Το παιδί, λοιπόν, ιδιαίτερα στα πρώτα του λεκτικά βήματα – κι όχι μόνο – θέτει σε λειτουργία κάποιους μηχανισμούς, που του δίνουν τη δυνατότητα να λειτουργεί ως παραγωγός λόγου. Οι ανάγκες του είναι πάρα πολλές και προσπαθεί να τις εκφράσει μέσω όλων αυτών των μηχανισμών, που αποτελούν και την ειδοποιό διαφορά μας από κάθε άλλο άλογο ον. Νιώθει την ανάγκη να επικοινωνήσει, να αρθρώσει λόγο και να εκφράσει κάθε σκέψη του και συναίσθημα , που τόσο καλά έκρυβε μέσα του για πολύ καιρό.
Η γλώσσα, λοιπόν, ως καθαρά κοινωνικό προϊόν, αποτελεί το πρώτο στάδιο κοινωνικοποίησης μας. Κι επειδή, σύμφωνα με το Σταγειρίτη φιλόσοφο Αριστοτέλη είμαστε φύσει κοινωνικά όντα, οφείλουμε να τη γνωρίζουμε, να την κατακτάμε και να τη χρησιμοποιούμε ποικιλοτρόπως. Το σπίτι μας είναι το πρώτο στάδιο επαφής μας με αυτήν. Οι γονείς και τα υπόλοιπα κοντινά μας πρόσωπα τα πρώτα γλωσσικά μας ερεθίσματα. Τα πρώτα γλωσσικά μας πρότυπα. Τα πρώτα μας ακούσματα. Άραγε είναι πάντα τα σωστά; Εμείς, ως γονείς αφιερώνουμε τον προβλεπόμενο χρόνο, προκειμένου να εντάξουμε το παιδί μας σωστά κι επαρκώς στην ευρύτερη γλωσσική κοινότητα; Συζητάμε μαζί του; Του παρέχουμε επαρκή γλωσσικά κριτήρια ή όχι; Είμαστε σωστά γλωσσικά πρότυπα ή όχι; Μάλλον, η πραγματικότητα είναι διαφορετική από αυτή που θα θέλαμε να είναι. Όλοι πραγματικά θα θέλαμε να αφιερώσουμε ώρες ατελείωτες στο παιδί μας κι ανεξάντλητο χρόνο συζητώντας μαζί του, αλλά…
Από την άλλη το σχολείο. Δε θα πιάσουμε το κεφάλαιο μαθήματα Γλώσσας, γιατί όλοι γνωρίζουμε – και καλύτερα απ’ όλους εμείς οι φιλόλογοι – τι συνθήκες επικρατούν. Καθαρά χρησιμοθηρικός κι ωφελιμιστικός προσανατολισμός, ακόμη και στη «διδασκαλία» της μητρικής μας γλώσσας. Κι όλοι έχουμε μερίδιο σ’ αυτό.
Ο προσανατολισμός της εκπαίδευσης μέσα από κάθε φορέα της μάλλον πρέπει να είναι διαφορετικός. Επωμιζόμαστε ένα πραγματικά δύσκολο έργο: την επαφή του παιδιού με τη γλώσσα. Χρέος μας πιστεύω είναι να του διδάξουμε να παράγει λόγο. Πρώτα προφορικό κι έπειτα γραπτό. Όχι όμως μηχανικά. Όχι απομνημονεύοντας, αλλά δημιουργώντας. Μέσω της αληθινής επικοινωνίας, η οποία δεν υποτάσσεται σε άκαμπτους κανόνες, αλλά χαρακτηρίζεται από αυτενέργεια, πρωτοβουλία κι ελεύθερη σκέψη. Όλα αυτά βέβαια ωραία ακούγονται… Ισχύουν;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου