Γράφει η Κλ. Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Κατερίνα Κοτσιφάκου
Τα όρια και η εφηβεία είναι έννοιες συμπληρωματικές που όμως πολύ εύκολα μπορούν να γίνουν συνθήκη για συγκρούσεις.
Είναι πολύ σημαντικό να υπογραμμιστεί η αναγκαιότητα των ορίων πριν τη φάση της εφηβείας… Το νέο άτομο θα πρέπει να έχει επίγνωση των ορίων του, δηλαδή να έχει ήδη υιοθετήσει συμπεριφορές που θα του επιτρέψουν την είσοδό του στον κόσμο της αμφισβήτησης και της αναζήτησης.
Θα πρέπει να καταστεί σαφές πως η είσοδος του παιδιού στην εφηβεία δεν είναι παρά μια φάση έντονων κλυδωνισμών και δοκιμασιών. Το σώμα αλλάζει, οι ορμόνες το ίδιο, αρχίζει να δομεί ουσιαστική αντίληψη για τον κόσμο, διαφαίνονται οι πρώτες ψυχικές συγκρούσεις, ξεκινά η έντονη αμφισβήτηση. Αν μέχρι τη φάση αυτή ο έφηβος δεν έχει νιώσει ασφάλεια μέσα στο οικογενειακό του περίγυρο, αν δεν εκτιμά τα πρόσωπα μέσα σε αυτό κι αν δεν έχει αισθανθεί μέλη του περιβάλλοντός του και ειδικά τους γονείς του, ως ανθρώπους που μπορεί να εμπιστευτεί, τότε η φάση της εφηβείας μάλλον θα είναι δυσκολότερη τόσο για το ίδιο το παιδί όσο και για τους γύρω του.
Η έννοια των ορίων πολλές φορές παραπλανά. Με τον όρο αυτό, σε καμία περίπτωση δεν εννοούμε την τιμωρία. Αντιθέτως, τα όρια προφυλάσσουν το παιδί από το αίσθημα του χάους και το βοηθούν να δομήσει σταδιακά την έννοια του εαυτού του και του χώρου του. Τα όρια ανάλογα με την ηλικία διευρύνονται ώστε το παιδί να νιώθει πως μέρα με την ημέρα κατακτά περισσότερο έδαφος στον κόσμο. Τα όρια δίνουν αρχικά ασφάλεια αφού πλαισιώνουμε με φροντίδα και σεβασμό το παιδί και αργότερα γίνονται χώρος δράσης και έκφρασής του.
Στην εφηβεία λοιπόν των έντονων συγκρούσεων και αναταραχών ο έφηβος θα πρέπει να αισθάνεται ήδη ενεργό και πολύτιμο μέρος ενός οργανωμένου συνόλου, ειδικά της οικογένειάς του. Θα πρέπει ήδη να σέβεται και να εκτιμά το χώρο του ώστε όση και να είναι η αμφισβήτηση ή ο θυμός του μέσα του να υπάρχουν ακλόνητες σταθερές ανθρώπων.
Αν παρόλα αυτά για διάφορους λόγους η έννοια των ορίων δεν έχει αφομοιωθεί σωστά μέχρι τη φάση της εφηβείας θα πρέπει ειδικά οι γονείς αλλά και το σχολείο ως φορέας κοινωνικοποίησης να δράσουν συντονισμένα και με προσοχή.
Σε καμία περίπτωση δεν υποτιμούμε τον έφηβο και του δίνουμε χώρο για να εκφράσει αυτά που νιώθει είτε μέσω της έντασης είτε μέσω της απόσυρσής του. Προσπαθούμε όσο αυτό είναι εφικτό να αποτελούμε παράδειγμα των όσων λέμε (π.χ. δεν μπορούμε να μιλάμε για σεβασμό και ηρεμία όταν οι γονείς οι ίδιοι φωνάζουμε και χρησιμοποιούμε λεκτική βία). Πολύ σημαντικό είναι να κερδίσουμε το σεβασμό και την εκτίμηση του εφήβου. Τότε και μόνο τότε θα μας πλησιάσει και θα μπορέσουμε να τον βοηθήσουμε στην αναζήτησή του. Τα όρια θα πρέπει πάντα να έχουμε στο μυαλό μας, πως πρέπει να δρουν ως σανίδα στήριξης και όχι τιμωρίας διότι ο νέος άνθρωπος θα πάει εκεί που εκτιμά κι εκεί που νιώθει πως τον αγαπούν αλλά κυρίων τον ακούν…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου