Δευτέρα, 7 Ιουλίου 2014 | Βάλια Παυλίδου

Η δύναμη του βιβλίου δεν είναι κάτι καινούριο. Η ανάγνωση μπορεί να μας ταξιδέψει, να μας συγκινήσει, να μας προβληματίσει, να μας μορφώσει και να μας κάνει σοφότερους. Μπορεί όμως να μας θεραπεύσει; Με το άγχος και την κατάθλιψη να αυξάνονται με γοργούς ρυθμούς στις ανεπτυγμένες χώρες, αυτό είναι σίγουρα ένα μεγάλο στοίχημα. Το βιβλίο θα μπορούσε να είναι ένα μέσο παροχής θεραπευτικών υπηρεσιών για μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων, τα ψυχικά προβλήματα των οποίων βρίσκονται ακόμα σε μέτρια ένταση.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας πάνω από 350 εκατομμύρια άνθρωποι όλων των ηλικιών υποφέρουν από κατάθλιψη. Λιγότεροι από τους μισούς λαμβάνουν κάποιου είδους θεραπεία. Ακόμη λιγότεροι έχουν πρόσβαση σε ψυχοθεραπεία.

Το 2003, ένας ψυχίατρος από την Ουαλία, Ο Δρ Neil Frude, παρατήρησε πως πολλοί ασθενείς, απογοητευμένοι από τις μακρές λίστες αναμονής για ψυχοθεραπεία, ξεκίνησαν να διαβάζουν μόνοι τους για την κατάθλιψη. Και πολλά από τα βιβλία αυτοβοήθειας που κυκλοφορούν στο εμπόριο, φαίνεται πως σε πολλές περιπτώσεις βοηθούν.

Το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Αγγλίας θέτει από φέτος σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα βασισμένο στην ιδέα του Δρ Frude. Επιτρέπει πλέον στους γιατρούς να συνταγογραφούν βιβλία. Το καινοτόμο στοιχείο είναι πως οι γιατροί δεν προτείνουν απλώς αλλά συνταγογραφούν τα βιβλία αυτοβοήθειας σε ασθενείς με ήπια ή μέτρια προβλήματα άγχους και κατάθλιψης. Η συνταγή εκτελείται στην τοπική βιβλιοθήκη, από όπου ο ασθενής φεύγει, όχι με μια σακούλα φάρμακα, αλλά με ένα βιβλίο!

Η πρωτοποριακή αυτή ιδέα ανοίγει μια νέα οπτική στην ψυχοθεραπεία. Επιτρέπει στους ασθενείς να πάρουν οι ίδιοι τον έλεγχο της ζωής και των προβλημάτων τους και να αυτενεργήσουν για την βελτίωση της ψυχικής τους υγείας, με οδηγό βιβλία αυτοβοήθειας με αναγνωρισμένο επιστημονικό κύρος και αξία. Βέβαια, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως αυτή η μέθοδος προφανώς δεν ενδείκνυται - ή τουλάχιστον δεν μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομη - σε ασθενείς με έντονα ψυχιατρικά προβλήματα. Σε κάθε περίπτωση ο ειδικός ψυχικής υγείας είναι αρμόδιος να κρίνει την ένταση των προβλημάτων του ασθενή και να προβεί στην κατάλληλη θεραπεία.

Στην πρακτική άσκηση της ψυχοθεραπείας ωστόσο, παρατηρώ πως λειτουργεί και το αντίθετο. Οι ίδιοι οι πελάτες μου, μου προτείνουν συχνά βιβλία που τους έχουν βοηθήσει, προκειμένου να τα συστήσω με τη σειρά μου σε άλλους ανθρώπους. Και το κάνω, αφού τα διαβάσω και η ίδια. Η προσωπική μου εκτίμηση λοιπόν είναι πως ναι, η ανάγνωση βοηθάει στην εξομάλυνση των ψυχικών και προσωπικών προβλημάτων που μας ταλανίζουν. Είναι απαραίτητο, όμως, να μπορούμε ως ειδικοί ψυχικής υγείας, να συστήσουμε το κατάλληλο βιβλίο για κάθε άτομο. Το βιβλίο εκείνο που μπορεί να του ανοίξει ένα παράθυρο, εκεί που ο ίδιος έχει κλείσει όλες τις πόρτες.