Σελίδες

Τετάρτη 30 Απριλίου 2014

Οι 8 εχθροί του ανοσοποιητικού συστήματος

Για να παραμείνουμε υγιείς δεν αρκεί μόνο να χρησιμοποιούμε απολυμαντικό χεριών, ούτε να αποφεύγουμε όποιον τολμήσει να βήξει σε ακτίνα ενός μέτρου από εμάς. Υπάρχουν και άλλες συνήθειες που μπορούν να μας βλάψουν -και μάλιστα 8 στον αριθμό.

Η υγεία είναι το πρώτο πράγμα που ευχόμαστε στις γιορτές και πράγματι είναι το πιο σημαντικό για όλους μας. Κι ενώ όλοι συμφωνούμε σε αυτό, οι περισσότεροι δεν παίρνουμε τις σωστές αποφάσεις ως προς το πώς να προστατέψουμε τον εαυτό μας, καταλήγοντας συνεχώς με ένα πακέτο χαρτομάντιλα στο γραφείο μας, με το θερμόμετρο μόνιμο αξεσουάρ στο κομοδίνο μας και το φτέρνισμα να αποτελεί τη μοναδική μας… φυσική δραστηριότητα.
Αν αναρωτιέστε γιατί αφού πλένετε συνεχώς τα χέρια σας, αποφεύγετε τους κλειστούς χώρους και τρέχετε μακριά από όσους σπέρνουν μικρόβια προς πάσα κατεύθυνση αρρωσταίνετε συνεχώς, τότε ίσως σας λύσουν τις απορίες κάποιες από τις παρακάτω συνήθειές σας που δεν είχατε σκεφτεί ποτέ ότι μπορεί να βλάπτουν το ανοσοποιητικό σας.
1. Η έλλειψη φίλων
Είναι άλλο πράγμα να αποφεύγετε να πίνετε νερό από τον ψύκτη της δουλειάς τον οποίο έχουν χρησιμοποιήσει όλοι με λερωμένα χέρια κι άλλο να έχετε απομονωθεί από όλο το υπόλοιπο γραφείο προκειμένου να μην κολλήσετε τη γρίπη. Εξάλλου στην πραγματικότητα οι έρευνες δείχνουν ότι όσο λιγότερους φίλους έχει ένας άνθρωπος, τόσο πιο πιθανό είναι να αρρωσταίνει συχνά, να αγχώνεται περισσότερο και να ζήσει τελικά λιγότερο από τους πιο κοινωνικούς συνανθρώπους του. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με αποτελέσματα μελέτης αποδείχτηκε ότι όσοι είχαν 6 ή περισσότερες κοινωνικές διασυνδέσεις στη ζωή τους ήταν 4 φορές πιο δυνατοί στο να καταπολεμήσουν τους ιούς και τα κρυώματα σε σχέση με τους υπόλοιπους. Τονώστε, λοιπόν τις κοινωνικές σας σχέσεις, περάστε από το γραφείου του συναδέλφου να πείτε μια «καλημέρα» και αφιερώστε χρόνο στους φίλους σας, αν θέλετε φέτος το θερμόμετρο να σας είναι άχρηστο.
2.Ο κακός ύπνος

Κάντε μια αναδρομή της ζωής σας, σκεφτείτε πότε συνήθως αρρωσταίνετε και θα διαπιστώσετε ότι οι αρρώστιες σας «χτυπούσαν» συνήθως μετά από ένα κουραστικό πρότζεκτ στη δουλειά που σας κρατούσε ξύπνιους όλο το βράδυ, μετά από γιορτές που το «ρίξατε έξω» λίγο παραπάνω κ.ο.κ. Το κοινό σε όλα τα παραπάνω είναι ο φτωχός ύπνος, ο οποίος συνδέεται με χαμηλή λειτουργία του ανοσοποιητικού και μειωμένο αριθμό κυττάρων που καταπολεμούν τα μικρόβια. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σικάγο, μάλιστα, βρήκαν ότι όσοι κοιμόντουσαν λιγότερες από 4 ώρες το βράδυ για 1 περίπου εβδομάδα, παρήγαγαν τη μισή ποσότητα αντισωμάτων ενάντια στη γρίπη σε σχέση με αυτούς που παρέμεναν στην αγκαλιά του Μορφέα για 7,5 ή 8,5 ώρες. Οι περισσότεροι ενήλικες χρειάζονται περίπου 7 με 9 ώρες αδιάκοπου βραδινού ύπνου και ξεκούρασης κάθε βράδυ, αλλά σημαντικό ρόλο παίζει και το πώς αισθανόμαστε το πρωί. Αν ξυπνάτε κουρασμένοι, προφανώς δεν έχετε κοιμηθεί όση ώρα θα έπρεπε ή ο ύπνος σας δεν ήταν ποιοτικός.
3. Η απαισιοδοξία
Οι έρευνες δείχνουν ότι όσοι βλέπουν το ποτήρι μισοάδειο σε μόνιμη βάση ζουν τελικά λιγότερο από αυτούς που κοιτούν τη φωτεινή πλευρά της ζωής. Ακόμη, μάλιστα, κι όσοι θεωρούνται απαισιόδοξοι μπορούν να βελτιώσουν την υγεία τους, αν προσπαθήσουν να δουν τις σκοτεινές πλευρές της ζωής με λίγο περισσότερη αισιοδοξία, διώχνοντας έτσι το στρες που τους καταβάλλει. Συγκεκριμένα, μελέτη του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια έδειξε ότι οι φοιτητές της Νομικής που ξεκινούσαν με αισιοδοξία το πρώτο εξάμηνο της φοίτησής τους, παρουσίαζαν πιο δυνατά κύτταρα του ανοσοποιητικού σε σχέση με τους υπόλοιπους κι ένας λόγος γι? αυτό είναι ότι αυτός ο τύπος ανθρώπου φροντίζει περισσότερο τον εαυτό του κι έχει λιγότερο στρες. Επειδή, όμως, σίγουρα η προσωπικότητα δύσκολα αλλάζει, κάντε μικρές αλλαγές, όπως να συζητάτε περισσότερο με δικούς σας ανθρώπους για πράγματα που σας στρεσάρουν και να δοκιμάζετε να χαμογελάτε περισσότερο.
4. Η καταπίεση των συναισθημάτων
Μπορεί τις περισσότερες φορές να πιέζετε τον εαυτό σας να μην ξεσπάσει για να μην καταλήξετε σε καβγά με το/τη σύντροφό σας ή το φίλο σας, αλλά στην πραγματικότητα, ένας εποικοδομητικός τσακωμός μπορεί να αυξήσει τη δύναμη του ανοσοποιητικού σας, όπως φανερώνουν οι ερευνητές του UCLA. Στο πλαίσιο της μελέτης, μάλιστα, παρατήρησαν ότι κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης για κάποιο πρόβλημα μεταξύ ζευγαριών, οι επιδράσεις στον οργανισμό τους ήταν παρόμοιες με αυτές που επέρχονται μετά από μέτρια άσκηση (π.χ. αύξηση του καρδιακού παλμού, των λευκών αιμοσφαιρίων που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό κ.λ.π), αρκεί να προσέξετε πώς θα συμπεριφερθείτε. Ο σαρκασμός και οι προσβολές αυξάνουν περισσότερο τις ορμόνες του στρες και χρειάζεται περίπου 40% περισσότερος χρόνος για να επανέλθει ο οργανισμός, σε σχέση με αυτούς που κατορθώνουν να παραμείνουν θετικοί καθ? όλη τη διάρκεια ενός τσακωμού. Συμπέρασμα; Προτιμήστε να εκφράζετε αυτό που νιώθετε και σας ταλαιπωρεί, χωρίς να ανεβάζετε τους τόνους και να οδηγείστε σε ακραίες καταστάσεις.

5. Το χρόνιο στρες
Η ανασφάλεια που υπάρχει πλέον σε επαγγελματικά και οικονομικά θέματα ή κάποιο θέμα υγείας ενός αγαπημένου προσώπου μας δημιουργεί στρες, το οποίο με τη σειρά του βλάπτει την υγεία μας με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένου και του ανοσοποιητικού μας. Το στρες που διαρκεί για περισσότερο από μια κακή μέρα στη δουλειά προκαλεί σαφή φθορά του ανοσοποιητικού, γι? αυτό και συνήθως όσοι χάνουν το σύντροφό τους, έχουν πολύ μεγάλη πιθανότητα να αρρωστήσουν τον πρώτο χρόνο μετά την απώλεια. Για να διώξετε, λοιπόν, όσο γίνεται το στρες από τη ζωή σας –και την υγεία σας- ασχοληθείτε με κάτι που σας εκτονώνει και σας εκφράζει, είτε αυτό είναι τρέξιμο ή χορός ή μαγείρεμα ή μια βόλτα με φίλους κ.ο.κ.
6.Η έλλειψη περπατήματος – και φυσικής άσκησης
Σίγουρα το αυτοκίνητο είναι ένα μέσο που μας εξυπηρετεί, όταν όμως το χρησιμοποιείτε και για αποστάσεις που μπορούν να καλυφθούν με τα πόδια, τότε κάνετε κακό όχι μόνο στο περιβάλλον, αλλά και στον εαυτό σας. Ίσως σας δώσει κίνητρο το γεγονός ότι στο πλαίσιο μελέτης φάνηκε πως όσοι περπατούσαν σχεδόν καθημερινά αρρώστησαν τις μισές φορές, σε σχέση με όσους προτιμούσαν συνεχώς το αυτοκίνητο για τις μετακινήσεις τους, σε διάστημα 6 μηνών. Τονώστε το ανοσοποιητικό σας βάζοντας 30 λεπτά μέτριας έντασης περπατήματος την ημέρα στο πρόγραμμά σας.
7.Το παθητικό κάπνισμα

Καταρχάς ξεκαθαρίζουμε ότι αν είστε ενεργητικός καπνιστής φθείρετε τον οργανισμό σας ούτως ή άλλως. Αν, όμως, εισπνέετε τον καπνό των άλλων ακόμη κι αν δεν καπνίζετε, μπορείτε να προκαλέσετε στον εαυτό σας από παθήσεις του αναπνευστικού μέχρι καρκίνο των πνευμόνων, γι? αυτό φροντίστε να αποφεύγετε τους χώρους όπου επιτρέπεται το κάπνισμα και απαγορέψτε το στο εσωτερικό του σπιτιού σας, έτσι ώστε να το διατηρείτε καθαρό από τα τοξικά σωματίδια του καπνού που παραμένουν στα υφάσματα.
8. Τα αντιβιοτικά χωρίς λόγο
Αν με το πρώτο φτέρνισμα τρέχετε στο φαρμακείο για να πάρετε αντιβίωση χωρίς την έγκριση του γιατρού σας, τότε πρέπει να γνωρίζετε ότι μακροπρόθεσμα ο οργανισμός σας θα γίνει ανθεκτικός σε αυτή και θα προκαλούνται πιο σοβαρές μολύνσεις τις οποίες δύσκολα θα μπορείτε να αντιμετωπίσετε. Για να αποφύγετε κάτι τέτοιο, συμβουλευτείτε πρώτα το γιατρό σας και έχετε υπόψη ότι τα αντιβιοτικά χρειάζονται μόνο σε μικροβιακές λοιμώξεις κι όχι σε ιογενείς λοιμώξεις ή κρυώματα που δεν γνωρίζετε από τι προκλήθηκαν.

Πηγή: clickatlife.gr

Έξυπνο ναι, αλλά γιατί δεν αποδίδει στο σχολείο;


Από: Νινέττα Φαφούτη 

Έξυπνο ναι, αλλά γιατί δεν αποδίδει στο σχολείο;

Το παιδάκι σας χαρακτηρίζεται από συγγενείς, φίλους και γνωστούς – ακόμη και από την δασκάλα του- «πανέξυπνο». Γιατί, όμως αυτό το χάρισμά του δεν το βοηθάει καθόλου στην απόδοσή του στο σχολείο;
«Η επτάχρονη κόρη μου έχει πολλά και διαφορετικά ενδιαφέροντα: της αρέσει να διαβάζει βιβλία, ζωγραφίζει καταπληκτικά (για την ηλικία της), να παίζει μπάσκετ και να ασχολείται με τον υπολογιστή.  Παρ’ όλα αυτά, όταν πρόκειται για τα μαθήματά της ή τις σχολικές της εργασίες, η κατάσταση είναι απελπιστική. Η δασκάλα της διαρκώς μου παραπονιέται ότι, ενώ είναι πολύ έξυπνη,  δεν συμμετέχει ποτέ στην τάξη, είναι μονίμως αφηρημένη και σπάνια απαντά στις ερωτήσεις της δασκάλας, ενώ οι εργασίες της είναι συνήθως πρόχειρα γραμμένες. Αναρωτιέμαι λοιπόν, πως μπορώ να βοηθήσω την κόρη μου να προχωρήσει στο σχολείο; Δεν έχω την απαίτηση να γίνει άριστη μαθήτρια απλώς θέλω να πάρει κάποιες γερές βάσεις από την αρχή για να μπορεί να προχωρήσει αργότερα».  Άννα, μητέρα της 7χρονης Στεφανίας

Τι φταίει; 
Το πιο εύκολο είναι να πούμε ότι φταίει ο μαθητής, αλλά ξέρουμε πολύ καλά ότι και άδικοι είμαστε και το πρόβλημα δεν λύνουμε.  Στην ηλικία των 7 ετών όλα τα παιδιά ανακαλύπτουν τους θησαυρούς της γνώσης, αλλά και τα μαγικά μονοπάτια της φαντασίας και της δημιουργικότητας. Είναι, λοιπόν, φυσιολογικό να αρχίσουν να γοητεύονται από τις χαρές που προσφέρουν οι διάφορες εξωσχολικές δραστηριότητες με το πλούσιο περιεχόμενό τους. Έτσι, κανένα παιδί δεν μπορεί να αντισταθεί στις σαγηνευτικές εικόνες των βιβλίων, στις ζωηρές πινελιές της ζωγραφικής, στα ακούσματα της μουσικής και στην ξέφρενη δράση των κινηματογραφικών ταινιών. Παρ’ όλα αυτά, η έντονη απορρόφηση από τις εξωσχολικές δραστηριότητες, σπανίως επηρεάζει το παιδί σε βαθμό που να το αποσπάσει πλήρως από τις καθημερινές σχολικές του υποχρεώσεις. Μπορεί να έχει να κάνει με τις έμφυτες ικανότητες και τη νοημοσύνη του παιδιού. Ενδέχεται να υπάρχουν μαθησιακές δυσκολίες. Επίσης τα κίνητρα, η προσωπικότητα και οι συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού παίζουν καθοριστικό ρόλο για το κατά πόσο θα επιτύχει ή όχι στο σχολείο. 

 -  Υπάρχουν παιδιά που κάνουν ό,τι μπορούν για να βελτιώσουν την απόδοση τους στο σχολείο, είτε διαβάζοντας μόνα τους, είτε κάνοντας επανάληψη ξανά και ξανά με τον μπαμπά ή την μαμά. Παιδιά που κάθονται ώρες πάνω από ένα βιβλίο για να διαβάζουν ή από ένα τετράδιο για να γράψουν. Αυτά που μαθαίνουν όμως δεν περνάνε στη μνήμη τους, όπως θα έπρεπε. Την επόμενη μέρα στο τεστ τα έχουν ξεχάσει εντελώς. Σαν να μην έχουν διαβάσει καθόλου. Η απογοήτευση των δασκάλων και των γονέων αφήνει σημάδια στα παιδιά και στους ίδιους. Ίσως η απογοήτευση τους αποτελεί μεγαλύτερο βάρος στο παιδί παρά οι κακοί βαθμοί που πήρε. Ακόμα όταν κρύβουν την απογοήτευση τους, τα παιδιά αισθάνονται πως έχουν απογοητεύσει τους γονείς τους και τους δασκάλους τους. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να εστιάσουμε στην εκμάθηση δεξιοτήτων που βοηθάνε στην οργάνωση της μελέτης. Θα πρέπει να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να μάθουν νέους τρόπους να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις του σχολείου χωρίς να τα χρεώνουμε με μόνιμους χαρακτηρισμούς.

-  Η καλή σχολική επίδοση σχετίζεται και με το είδος τηςπειθαρχίας που ασκούν οι γονείς. Σε οικογένειες όπου οι διαφωνίες λύνονται με επιβολή, αυστηρές τιμωρίες,  επικρίσεις και προσβολές, τα παιδιά είναι αρνητικά απέναντι στο σχολείο. Οι γονείς αρκετές φορές, μη ξέροντας τι καλύτερο να κάνουν βρίσκουν αυτούς τους τρόπους ως μόνους για να συνετίσουν, ειδικά μικρότερα σε ηλικία, παιδιά. Τέτοιες μέθοδοι μπορεί να φανούν προσωρινά αποτελεσματικές για παιδιά που φοιτούν σε μικρές τάξεις του Δημοτικού, όμως δυστυχώς δημιουργούν σίγουρες βάσεις για μελλοντικά προβλήματα.

- Επίσης το σχολείο με την υποδομή, το κλίμα, τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες, οι εκπαιδευτικοί με την εμπειρία και τη στάση τους τόσο απέναντι στη μάθηση όσο και στον ίδιο το μαθητή, μπορεί να επηρεάσουν την απόδοση του παιδιού. Μια αδιάφορη δασκάλα, για παράδειγμα, που μπορεί να το έχει στενοχωρήσει και δεν το έχετε πληροφορηθεί, μια προσβολή που δέχτηκε από ένα συμμαθητή ή η κακή σχέση με τα άλλα παιδιά, όλα αυτά μπορεί να δημιουργούν στο παιδί προκατάληψη απέναντι σε κάθε θέμα που αφορά το σχολείο.

Πως το αντιμετωπίζει το παιδί;
Όταν το παιδί αποδίδει σε όλες τις άλλες ασχολίες εκτός από τα σχολικά μαθήματα, προσπαθεί να περάσει ένα μήνυμα: «Μαμά, είμαι έξυπνος, τα καταφέρνω, αλλά δεν αγαπώ το σχολείο» ή, με άλλα λόγια, «Μπαμπά, μου αρέσει να μαθαίνω και να δημιουργώ, αλλά αυτό δεν θα το κάνω ποτέ για τα σχολικά μαθήματα, γιατί τα αντιπαθώ». Και συνήθως το δείχνουν με δύο τρόπους:

- Το παιδί να κλείνεται στον εαυτό του (αυτό παρατηρείται στα κορίτσια).
- Το παιδί έχει ενοχλητική συμπεριφορά στην τάξη (παρατηρείται περισσότερο στα αγόρια). Το αποτέλεσμα είναι εκνευρισμός από την πλευρά των δασκάλων και των συμμαθητών του. Το παιδί αισθάνεται μπερδεμένο. Συνήθως οδάσκαλος έχει την εντύπωση πως ο γονέας ευθύνεται για την κακή συμπεριφορά του παιδιού, ενώ ο γονιός νομίζει ότι ο δάσκαλος ευθύνεται για την χαμηλή απόδοση του παιδιού. Και κάπου εδώ χρειάζεται προσοχή και καλή συνεννόηση εκπαιδευτικού με γονιού γιατί η συμπεριφορά στην τάξη μπορεί να μην είναι όμοια με την συμπεριφορά στο σπίτι.

Πώς να το βοηθήσω; 
- Το σχολικό πρόγραμμα οδηγεί στη διαρκή και αποκλειστική ενασχόληση με τα σχολικά μαθήματα –από το πρωί ως το βράδυ– κάτι που δεν αφήνει το παιδί να αναπτύξει τη φαντασία του και τη δημιουργική του ικανότητα που κυριαρχούν στην προσωπικότητά του. Διδάξτε του πώς να αντεπεξέρχεται στις υποχρεώσεις του, διατηρώντας μια ισορροπία μεταξύ σχολικών και εξωσχολικών δραστηριοτήτων.

 - Ορισμένες φορές δεν υπάρχουν στο σπίτι οι κατάλληλες συνθήκες για να συγκεντρωθεί το παιδί και να ολοκληρώσει με ηρεμία τα μαθήματά του. Πρέπει να του δείχνετε συστηματικά ότι σέβεστε την ησυχία που χρειάζεται για να κάνει τις σχολικές του εργασίες. Διαφορετικά, σκέφτεται ότι, αφού εσείς δεν σέβεστε τις υποχρεώσεις που έχει, άρα… γιατί να τις σεβαστεί και εκείνο;

 - Είναι απαραίτητο να έχει ένα χώρο δικό του, όπου θα μπορεί να εκφράζεται, αλλά και να απομονώνεται όποτε το έχει ανάγκη.Βοηθήστε το να διαμορφώσει τον δικό του χώρο όπως του αρέσει. Είναι πολύ σημαντικό να έχουν απομακρυνθεί όλα εκείνα τα αντικείμενα που ανήκουν σε ένα προηγούμενο στάδιο της ανάπτυξης, τα κουκλάκια ή τα παιχνίδια της προσχολικής ηλικίας. Έτσι το παιδί θα αισθάνεται ότι έχει ωριμάσει.

- Πρέπει να οριστεί πρόγραμμα μελέτης στο σπίτι το οποίο θα πρέπει να τηρείται καθημερινά- θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες ώρες μελέτης και τη σειρά που θα γίνονται τα μαθήματα! Συνήθως τα πιο απαιτητικά στην αρχή και τα λιγότερο απαιτητικά μετά. Πάντα με τη βοήθεια του γονέα μόνο όταν είναι απαραίτητη!

Προσέξτε τη διατροφή του και πόσες ώρες κοιμάται κάθε μέρα. Τα σνακ δεν είναι μόνο παχυντικά χωρίς κανένα θρεπτικό συστατικό, αλλά περιέχουν και τοξίνες, οι οποίες, όταν συσσωρεύονται, προκαλούν συγκεκριμένες τάσεις στα παιδιά, από τις οποίες οι πιο συνηθισμένες είναι η επιθετικότητα, η έλλειψη συγκέντρωσης και ο εκνευρισμός. Η κατάσταση αυτή επιβαρύνεται περισσότερο αν συνδυαστεί και από έλλειψη ύπνου.

-  Ανακαλύψτε ποιες εξωσχολικές δραστηριότητες θα το βοηθήσουν να καλλιεργήσει τις γνώσεις του και να διευρύνει τους ορίζοντές του. Παράλληλα, δώστε του να διαβάσει παιδικά βιβλία που σχετίζονται με τα σχολικά μαθήματα. Για παράδειγμα, μέσα από εξωσχολικά βιβλία που έχουν σχέση με τη μυθολογία, μπορεί να γνωρίσει, να αγαπήσει και να εμπεδώσει μια για πάντα τους ήρωές της, μαζί με τις διδακτικές σχολικές ιστορίες που σχετίζονται με αυτούς.

-  Παρακινήστε το να μοιραστεί τα ενδιαφέροντά του με τους δασκάλους του. Μπορεί να δείξει τις ζωγραφιές στην τάξη ή να τις παρουσιάσει στο δάσκαλο και τη δασκάλα. Έτσι θα αρχίσει να συσχετίζει την προσωπική του απασχόληση με το σχολείο και δεν θα αισθάνεται ότι είναι ξεχωριστή από τις σχολικές δραστηριότητες.

-  Ο ίδιος ο δάσκαλος, γνωρίζοντας τις κλίσεις του παιδιού, θα είναι σε θέση να του δώσει κατευθύνσεις και να το βοηθήσει να συμμετέχει στις σχολικές εργασίες, αξιοποιώντας το ιδιαίτερο ταλέντο του. Για παράδειγμα, το μάθημα της ιστορίας μπορεί να μετατραπεί σε μια πολύ αξιόλογη πηγή θεμάτων για το παιδί που ζωγραφίζει.

- Θα πρέπει να βρίσκεστε σε συνεχή επαφή με τον εκπαιδευτικόγια να θέσετε κοινούς στόχους και να ελέγχετε την υλοποίηση τους.

- Δεν θα πρέπει να εκνευρίζεστε, ούτε και να χρησιμοποιείτε αρνητικούς χαρακτηρισμούς όταν το παιδί κάνει λάθη ή απροσεξίες. Οι χαρακτηρισμοί όπως «είσαι άχρηστος, είσαι ανίκανος, δεν θα κάνεις τίποτα στην ζωή σου, αν συνεχίσεις έτσι θα καταλήξεις σκουπιδιάρης” πρέπει να αποφεύγονται εντελώς. Αν το παιδί ακούει διαρκώς αρνητικούς χαρακτηρισμούς, δεν θα προσπαθήσει την επόμενη φορά σκεπτόμενο ότι έτσι κι αλλιώς δεν πρόκειται να καταφέρει τίποτα και γιατί να προσπαθήσει;

- Πρέπει να ενθαρρύνετε το παιδί ώστε να προσπαθεί. Να το επαινείτε και να επιβραβεύετε για την προσπάθεια και όχι για το αποτέλεσμα. Γνωρίζοντας ότι το παιδί έχει μελετήσει, ακόμη και αν δεν πήρε καλό βαθμό,  θα πρέπει να το επαινέσετε και να τονίσετε ότι είδατε την προσπάθειά του και θα πρέπει να την επαναλάβει και να την επαναλαμβάνει συνεχώς διότι στο τέλος είναι βέβαιο ότι η επιτυχία θα είναι με το μέρος του.

-  Δεν θα πρέπει να το επιβαρύνετε με πολλές δραστηριότητες γιατί το παιδί κουράζεται και πέφτει η απόδοση του. Τα παιδιά χρειάζονται το παιχνίδι, την ανεμελιά και τον ελεύθερο χρόνο για χαλάρωση σε όλες τις ηλικίες!

-  Τέλος αν νιώθουμε ότι το παιδί με κανένα τρόπο και με καμία μέθοδο δεν μπορούμε να το πείσουμε να μελετήσει, θα πρέπει να απευθυνθούμε στον ειδικό τόσο εμείς οι ίδιοι για να μας δείξει πρακτικές στρατηγικές για να βοηθήσουμε το παιδί μας, όσο και το ίδιο το παιδί.

Με την συνεργασία της κας Μαρίας Σκαπέρα (M.Ed. ψυχοπαιδαγωγός, εκπαιδευτικός σύμβουλος)

Απογοητεύεται εύκολα... Βοηθήστε το!


     
News.gr
29 Απριλίου 2014 
Η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος και συγγραφέας κ. Αλεξάνδρα Καππάτου συμβουλεύει:

Κάθε φορά που συμβαίνει κάποια αναποδιά στη ζωή του παιδιού σας απογοητεύεται πολύ και δείχνει ότι δε μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση με ψυχραιμία. Αναρωτιέστε πώς μπορείτε να το βοηθήσετε να μάθει να αντιμετωπίζει τις αλλαγές και τις ατυχίες που μπορεί να του συμβούν; Η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος και συγγραφέας αρκετών βιβλίων μεταξύ των οποίων τα "Οι γονείς κάνουν τη διαφορά", "Μεγαλώστε ευτυχισμένα παιδιά", "Οι γονείς χωρίζουν" και "Παιδιά στην εφηβεία, γονείς σε κρίση", κυρία Αλεξάνδρα Καππάτου συμβουλεύει.
Αν το παιδί έχει ήδη βιώσει κάποια απογοήτευση είναι σημαντικό να έχει την άνεση να σας εμπιστευτεί και να σας εκμυστηρευτεί αυτό που του συμβαίνει. Ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι θα σας μιλήσει, άλλα παιδιά το κρατούν μέσα τους ή θέλουν να μιλήσουν στους φίλους τους.
Αν όμως παρατηρείτε ότι το παιδί σας δείχνει στεναχωρημένο ή πιεσμένο ή μελαγχολικό ή εκνευρίζεται εύκολα, προκαλέστε συζήτηση και αν αποφασίσει να σας μιλήσει προσπαθήστε να "δείτε" το πρόβλημα με τα δικά του μάτια. Να θυμάστε ότι οι απογοητεύσεις συχνά ορθώνονται σαν τεράστιο βουνό μπροστά στο παιδί.
Ακούστε το με μεγάλη προσοχή. Αφήστε το να μιλήσει όσο θέλει, χωρίς διακοπές. Είναι σημαντικό να αισθανθεί ότι στέκεστε δίπλα του.
Βοηθήστε το να βάλει σε σειρά τα γεγονότα και να τα δει ψύχραιμα, να σκεφτεί εάν έχει εκείνο κάποια ευθύνη και τι θα μπορούσε να έχει κάνει ή έστω τώρα να κάνει.
Να του τονίζετε ότι μερικές καταστάσεις ή κακές συμπεριφορές από τους άλλους δεν εξαρτώνται απολύτως από τον ίδιο, όμως είναι σημαντικό να μάθει να τα χειρίζεται.
Επισημαίνετε γενικά στο παιδί ότι η αναποδιά και η απογοήτευση αποτελούν μέρος της ζωής. Σημασία έχει να μπορούμε να αντιδράσουμε και να βγούμε πιο δυνατοί.
Πολλοί άνθρωποι –ακόμα και μεγάλοι- τα χάνουν με τις δύσκολες στιγμές. Πόσο μάλλον οι έφηβοι. Κατά συνέπεια, μην έχετε την απαίτηση από το παιδί σας να δείχνει υπερβολική ψυχραιμία στις απογοητεύσεις.
Επιτρέψτε του να εκδηλώσει την απογοήτευσή του και μην το αποπαίρνετε με σχόλια του τύπου "πάλι αυτό σκέφτεσαι; Αμάν πια!". Αν αισθανθεί ότι η θλίψη είναι "απαγορευμένο συναίσθημα", δε θα την εκφράζει, θα την καταπνίγει και θα πάψει να σας εμπιστεύεται.
Επιδιώξτε να μη διαταραχθεί η καθημερινότητά του εξαιτίας της ψυχικής του αναστάτωσης. Η ρουτίνα λειτουργεί πολλές φορές σαν φάρμακο, γιατί μας δίνει την εντύπωση ότι ελέγχουμε την κατάσταση.
Εξηγήστε του ότι στη ζωή οι στεναχώριες είναι περαστικές και ότι στην ηλικία του κι εσείς τραγικοποιούσατε τις απογοητεύσεις και τις δυσκολίες σας. Πάντα υπάρχει μέλλον, όσο δύσκολο κι αν είναι για το παιδί σας να πιστέψει ότι αυτό που το στεναχωρεί τώρα θα περάσει και θα έρθουν καλύτερες ημέρες.

Τι είναι αυτό που καθορίζει την αξία των πραγμάτων;


Τι είναι αυτό που καθορίζει την αξία των πραγμάτων;
Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε και κατανοούμε την αξία του εαυτού μας είναι και ο τρόπος που τελικώς καθορίζουμε την αξία των πραγμάτων στη ζωή μας. Λέγοντας πράγματα, εννοούμε το οτιδήποτε, από μια ρομαντική σχέση έως ένα καλό ζευγάρι παπούτσια ή ένα γκάτζετ. Ποτέ δεν είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε πόσο πολύτιμο είναι κάτι μέχρι να το χάσουμε από την ζωή μας, σπάνια δηλαδή θα καταλάβουμε την αξία του όσο υπάρχει ακόμα στη ζωή μας. Όταν εκτιμούμε τα πράγματα στη ζωή μας, είμαστε σε θέση να αισθανόμαστε ευγνώμονες για εκείνα – ακόμα και τα πιο απλά. Όσο περισσότερο αισθανόμαστε έτσι, τόσα περισσότερα πράγματα θα μας προσφέρονται απλόχερα για να τα εκτιμήσουμε.
Μια από τις πιο κρίσιμες πτυχές της ζωής μας είναι ο σεβασμός του ίδιου μας του εαυτού. Αν δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε τον εαυτό μας και την αξία του, είναι παράλογο να προσδοκούμε από τους άλλους να το κάνουν. Υπάρχουν κοινωνικά και πολιτιστικά συστήματα που επηρεάζουν άμεσα τις απόψεις και τις προσωπικές αξίες μας. Από την στιγμή που ξεκινάμε το σχολείο μέχρι τη στιγμή της αρχής της καριέρας μας, η κοινωνία προσπαθεί συνεχώς να καθοδηγήσει τα συναισθήματά μας με σκοπό να μας κάνει να αισθανόμαστε ελλιπείς ή μέτριοι εάν δεν αγοράσουμε τα προϊόντα που προωθούν. Το γεγονός αυτό επηρεάζει εξαιρετικά την αυτοεκτίμηση και το αυτοσεβασμό μας.
Οι παραμορφωμένες απόψεις αυτές μας οδηγούν στο να υποτιμούμε την αξία πολλών πραγμάτων στη ζωή μας. Εμείς είμαστε που θέτουμε υψηλές αξίες στα πράγματα, τις σχέσεις και στις εμπειρίες πριν τις αποκτήσουμε, και άπαξ και αυτό συμβεί τότε η αξία ελαττώνεται μέρα με τη μέρα. Μονάχα όταν τα χάνουμε κατανοούμε πλήρως την αξία που εμείς οι ίδιοι τους θέσαμε.
Όταν δίνουμε μεγαλύτερη σημασία στην εξωτερική αντί της εσωτερικής αξίας, οι στρεβλώσεις αυτές ενισχύονται. Η διαρκής αναζήτηση της έγκρισης των άλλων είναι στην ανθρώπινη φύση, δεν θα έπρεπε όμως να είναι το πρότυπο αξιολόγησης του εαυτού μας. Αυτό όμως δεν είναι αυτονόητο και χρειάζεται μια συνεχή, συνειδητή και καθημερινή προσπάθεια. Η έλλειψη αυτοσεβασμού μπορεί – και συνήθως καταφέρνει – να οδηγήσει σε κατάθλιψη καθώς και σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Χρειάζεται να ενισχύσουμε τις θετικές μας πτυχές και να προσπαθήσουμε να διορθώσουμε τα αρνητικά χαρακτηριστικά μας. Όταν όλα αποτυγχάνουν, θα έχουμε πάντα τον αυτοσεβασμό μας για μαξιλάρι. Ο τρόπος που αισθανόμαστε για τον εαυτό μας τελικώς επηρεάζει κάθε πτυχή του εαυτού μας.
Είναι αναγκαίο να αναπτύξουμε μια δυναμική πεποίθηση για την προσωπική μας αξία και να βασιστούμε εκεί. Οι εξωτερικές επιβεβαιώσεις θα έπρεπε να χρησιμεύουν για να ενισχύουν τα πιστεύω μας και όχι να τα καθορίζουν. Μην αφήσετε ποτέ την άποψη κανενός για εσάς να επηρεάσει την άποψή σας για τον εαυτό σας. Προσπαθήστε να δίνετε ειλικρινή έγκρισή στον εαυτό σας κάθε μέρα. Πετυχαίνοντας τον στόχο αυτό, αυτόματα θέτετε όρια στη ζωή και τις σχέσεις σας. Ο αυτοσεβασμός και η αυτοεκτίμηση είναι αλληλένδετες έννοιες. Η αυτοεκτίμηση μας δίνει την αυτοπεποίθηση να επιτυγχάνουμε – και χωρίς αυτήν θα τοποθετούσαμε απλώς περιορισμούς στον εαυτό μας. Το πόσα πράγματα έχουμε στην κατοχή μας δεν έχει απολύτως καμία σχέση με την προσωπική μας αξία. Η συνεισφορά σας στον κόσμο είναι πολύ σημαντικότερη από τα αποκτήματά σας. Όταν δίνετε από την καρδιά σας, δίνετε ένα κομμάτι του εαυτού σας. Δημιουργείτε ένα πραγματικό αποτύπωμα στον κόσμο μας.
Κρίνοντας την αξία του εαυτού μας θέτοντας υλικά κριτήρια, μας καθιστά ρηχούς. Δεν αξίζει να σκεφτόμαστε με αυτόν τρόπο και για κανέναν λόγο δεν πρέπει να επηρεαζόμαστε από αυτούς που το κάνουν. Και ενώ όλοι θα συμφωνήσουμε σε αυτό, εντούτοις η κοινωνία μας αξιολογεί τους πολίτες της με γνώμονα την υλική κατάσταση. Ας μην συγχέουμε την εμφάνιση, τις ικανότητες, τις σκανδαλώδεις συμπεριφορές ή τον υλικό πλούτο με την προσωπική αξία του καθενός. Ο τίτλος εδώ θα έπρεπε να είναι «Ουσία». Δεν έχει σημασία πόσο όμορφα είναι περιτυλιγμένο ένα πακέτο, αλλά το περιεχόμενό του.
Το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους, το περιεχόμενο είναι αυτό που έχει σημασία και όχι το περιτύλιγμα. Όταν είμαστε ειλικρινής με τον εαυτό μας και με τις ηθικές μας αξίες, είμαστε ακέραιοι. Όταν νοιαζόμαστε για την ευημερία των άλλων, είμαστε συμπονετικοί. Όταν προσφέρουμε απλόχερα χωρίς να περιμένουμε αντάλλαγμα, είμαστε γενναιόδωροι. Καλλιεργήστε τις ιδιότητες αυτές και θα μεταμορφωθείτε σε έναν άνθρωπο με ουσία – και αυτό θα σας δώσει την βάση για να δημιουργηθεί μια ισχυρή αίσθηση αυτοσεβασμού και συναισθημάτων πραγματικής αξίας.
Προσπαθήστε να μετρήσετε τα θετικά χαρακτηριστικά σας και νιώστε ευγνωμοσύνη για όλα τα αγαθά και τους ανθρώπους της ζωής σας. Εάν σας ενδιαφέρει ο υλικός πλούτος και η επιτυχία, τότε να ξέρετε πως αυτά μπορούν να πάρουν όποια μορφή εσείς θέλετε. Η αφθονία έχει πολλές μορφές.

Το Πέρας του Χρόνου και οι Επιπτώσεις του στην Ανθρώπινη Ψυχολογία

Το Πέρας του Χρόνου και οι Επιπτώσεις του στην Ανθρώπινη Ψυχολογία
Συχνά παρατηρούμε την διαφορετική στάση των ανθρώπων απέναντι σε εορτές που συμβολίζουν το πέρασμα του χρόνου (γενέθλια, πρωτοχρονιά, επέτειοι. Άλλοι νιώθουν ικανοποίηση, ενώ σε άλλους ανθρώπους φέρνουν μελαγχολική διάθεση. Ο φόβος του χρόνου που περνά, δεν είναι κάτι παράλογο, καθώς ο άνθρωπος είναι ένα ον που έχει συνείδηση του τέλους της ύπαρξής του. Παρ όλ αυτά, πολλοί άνθρωποι εστιάζουν σε αυτό το τέλος, χάνοντας την ουσία της ύπαρξής τους, Αντίθετα, βλέπουμε παραδείγματα ανθρώπων οι οποίοι σε μεγάλη ηλικία παραμένουν υπερδραστήριοι. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν σε αυτούς τους τελευταίους υπάρχει κάποιο κοινό χαρακτηριστικό που καθορίζει την στάση τους απέναντι στην ζωή.
Σε ανθρώπους οι οποίοι έχουν ξεπεράσει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, όπως ο καρκίνος, συχνά παρατηρείται μία ιδιαίτερα αισιόδοξη στάση απέναντι στην ζωή. Οι άνθρωποι αυτοί αρχίζουν να εστιάζουν περισσότερο στο να εκμεταλλευτούν δημιουργικά τον προσωπικό τους χρόνο, την επαφή με άλλους ανθρώπους, και λιγότερο σε ότι θεωρούσαν μέχρι το σημείο εκείνο ως υποχρέωσή τους απέναντι στους «άλλους». Η ατελείωτη διεκδίκηση των υλικών αγαθών τους φαντάζει πλέον μάταιη και σπατάλη χρόνου η οποία δεν προσφέρει ψυχική ικανοποίηση. Οι ατελείωτες ώρες εργασίας οι οποίες μπορεί να τους στερούσαν τον χρόνο με την οικογένειά τους, μάταιες. Οι άνθρωποι αυτοί, ακόμη και μεγάλης ηλικία, συχνά παρουσιάζουν μία δεύτερη νεότητα και δραστηριοποίηση σε πολλούς τομείς ενδιαφερόντων. Επιστημονικά θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε την αλλαγή αυτή της συμπεριφοράς λέγοντας ότι μία τόσο συγκλονιστική εμπειρία, μειώνει το άγχος που προκαλούν οι διάφοροι ρόλοι που αναλαμβάνει ένας άνθρωπος στην ζωή του (πχ μητέρα, εργαζόμενη, νοικοκυρά, σύντροφος). Παρ ότι το άτομο επιθυμεί να ανταποκριθεί σε αυτούς τους ρόλους, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν το φθείρουν ψυχικά, καθώς παραμελεί ασυναίσθητα, δραστηριότητες που θα του προσέφεραν συναισθηματική ικανοποίηση. Μπορούμε να πούμε λοιπόν ότι ο φόβος του γήρατος προκύπτει από μία ασυνείδητη ή και συνειδητή μερικές φορές, έλλειψη ικανοποίησης, από την καθημερινή ζωή. Η ικανοποίηση αυτή δεν «πηγάζει» τόσο από την επαγγελματική επιτυχία.
Αντιθέτως η υπερβολική προσήλωση του άντρα για παράδειγμα στην επαγγελματική του καθιέρωση, σημαίνει συχνά ταυτόχρονα μία παραμέληση της επαφής με την οικογένειά του και την ουσιαστική «απουσία» του ρόλου του ως πατέρα, η οποία δεν αντικαθίσταται στα παιδιά με την παροχή υλικών αγαθών.
Η γυναίκα, μεγαλώνοντας, αλλάζει ο ρόλος της από κόρη σε σύντροφο και μητέρα. Η έμφαση στην ενασχόληση με την φυσική της εμφάνιση είναι ένα χαρακτηριστικό με βιολογική σκοπιμότητα, την «προσέλκυση» του συντρόφου με σκοπό την αναπαραγωγή. Δεν είναι σπάνιο όμως το φαινόμενο, καθώς δημιουργεί την δική της οικογένεια, να «παραμελείται» από τον σύντροφό της, ειδικά μετά την γέννηση ενός παιδιού. Πρόκειται για ένα ασυνείδητο λάθος που γίνεται από τους άνδρες, δίνοντας έμφαση στο κυνήγι της επαγγελματικής επιτυχίας. Έτσι η γυναίκα βρίσκεται σε μία πολλαπλότητα ρόλων, φροντίδας του παιδιού, του συντρόφου, εργαζόμενη, χωρίς χρόνο για τον εαυτό της, προκειμένου να μην νιώσει ασφυξία από ένα πλήθος υποχρεώσεων. Η ικανοποίηση από την ζωή της δεν αρκεί εφ όσον «αντλείται» μόνο από την φροντίδα των άλλων και την παραμέληση δραστηριοτήτων που δίνουν στον εαυτό ψυχική ικανοποίηση. Συχνά δυσκολεύεται να το κάνει αυτό, διότι μπορεί να νιώσει «τύψεις» ως μητέρα, και σύντροφος. Δεν είμαστε όμως μόνο γονείς, είμαστε και άνθρωποι και ή ύπαρξη μόνο υποχρεώσεων είναι αναπόφευκτο να οδηγήσει σε μία ψυχική «κούραση» και αίσθηση πρόωρου γήρατος. Συχνά, μια και πρόκειται για «μαθημένη» συμπεριφορά του ατόμου από μικρή ηλικία, απαιτείται η «πίεση» του ειδικού, προκειμένου η γυναίκα να μάθει να συνδυάζει καλύτερα τους ρόλους και να δώσει χρόνο για τον εαυτό της, χωρίς να νιώθει ενοχές. Ο απολογισμός μιας ζωής η οποία αφιερώθηκε αποκλειστικά στην φροντίδα των άλλων φέρνει συνήθως θλίψη στο άτομο αυτό. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να κάνουμε μία εκτίμηση της ποιότητας της ζωής μας και της συναισθηματικής μας διάθεσης, το αντίθετο μάλιστα. Γιορτές και επέτειοι μπορούν να μας βοηθήσουν σε αυτό, λέγοντας μάλιστα ότι είναι μία συμβολική αφετηρία για αλλαγές στην ζωή μας. Αν νιώθουμε αδύναμοι, λέγοντας «σιγά μην αλλάξει κάτι», αυτό είναι ένα σημάδι μελαγχολίας, την οποία πρέπει να παραδεχτούμε στον εαυτό μας έγκαιρα. Στην καθημερινή του πρακτική, ο ειδικός βλέπει καταστάσεις στην ζωή των ανθρώπων, τις οποίες υποκειμενικά, καθώς τις ζουν οι ίδιοι, θεωρούν ότι είναι αδύνατον να τις αλλάξουν και τις εκλαμβάνουν ως δεδομένες. Το γιατί συμβαίνει αυτό θα το απαντήσουμε παρακάτω. Σε κάποιες περιπτώσεις πάντως, αυτή η έλλειψη ικανοποίησης από την ζωή μπορεί να οδηγήσει σε χειρουργικές επεμβάσεις οι οποίες προσπαθούν να «σταματήσουν τον χρόνο», δεν μπορούν όμως να «ανανεώσουν» τον εσωτερικό μας εαυτό, ούτε να αλλάξουν τις καταστάσεις που πραγματικά μας κάνουν να νιώθουμε κουρασμένοι και «γερασμένοι» στην ζωή μας.
Πρέπει να τονίσουμε επίσης ότι η συναισθηματική μας διάθεση επηρεάζει την αντίληψη μας για τον χρόνο που περνάει. Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να σκεφτούν κάποια χρονική περίοδο, όπου ήταν ερωτευμένοι, και όταν βρίσκονταν με τον σύντροφό τους, είχαν την αίσθηση, ότι ο χρόνος μαζί του περνούσε πολύ γρήγορα. Το ίδιο και σε άλλες καταστάσεις που είναι ιδιαίτερα ευχάριστες, η αίσθηση είναι ότι ο χρόνος περνά πολύ γρήγορα.. Πόσο συχνά έχουμε πει την φράση «αλήθεια, πως πέρασε έτσι η ώρα»; Αντίθετα, σε δυσάρεστες καταστάσεις, ή όταν απλά βαριόμαστε, η αίσθηση είναι ότι ο χρόνος δεν κυλάει με τίποτα. Όταν χωρίς να το αντιληφθούμε, απλά ακολουθούμε τις συνθήκες που φέρνει η καθημερινότητα, θεωρώντας ότι είναι αδύνατον να τις αλλάξουμε, και απλά ανταποκρινόμαστε σε αυτές σαν ρομπότ, είναι επόμενο να βιώνουμε άγχος, μελαγχολία ή και κατάθλιψη, συνέπεια της ανικανότητας που νιώθουμε να αντιδράσουμε.
Νιώθουμε μάλιστα σαν να έχουμε μια απώλεια της αίσθησης του χρόνου, πχ δεν ξέρουμε και δεν μας ενδιαφέρει τι ημερομηνία έχουμε, απλά ζούμε, από την μία μέρα στην άλλη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η οικονομική κρίση που βιώνουν οι Έλληνες τον Δεκέμβριο του 2010. Το οξύ και παρατεταμένο άγχος της επιβίωσης, σταδιακά οδηγεί όλο και περισσότερους ανθρώπους σε μελαγχολία ή κατάθλιψη. Οι εορτές εντείνουν σε πολλούς αυτή την διάθεση καθώς φέρνουν ένα «υποχρεωτικό» κλίμα χαράς. Προκαλούν επίσης σκέψεις γύρω από το παρελθόν σε ανάλογη εποχή, οι οποίες επηρεάζουν περισσότερο αρνητικά την συναισθηματική διάθεση. Χαρακτηριστικά αυτής της μελαγχολίας είναι η καταθλιπτική διάθεση, η μείωση της ενεργητικότητας, ψυχοσωματικά συμπτώματα, αδυναμία συγκέντρωσης, όλο και μεγαλύτερο «κλείσιμο» στον εαυτό, υπνηλία, έλλειψη διάθεσης επαφής με ανθρώπους κλπ. Η αίσθηση της κούρασης, σωματικής και ψυχικής, του «γερασμένου» ανθρώπου είναι εμφανής σε πολλούς συνανθρώπους μας, καθώς το μυαλό μας δεν «βλέπει» διαφυγή από την κατάσταση αυτή. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η συναισθηματική μας διάθεση προκύπτει από τις σκέψεις που κάνουμε. Άλλοι άνθρωποι απελπίζονται καθώς αντιμετωπίζουν οφειλές και χρέη, νιώθοντας ενοχές, και άλλοι άνθρωποι αδιαφορούν απέναντι σε αυτές, καθώς προτεραιότητα έχει η επιβίωση της οικογένειάς τους, και όχι οι οφειλές τους.
Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε έγκαιρα ότι δεν πρέπει να αγνοήσουμε την προσωπική μας ψυχαγωγία σε τέτοιες στιγμές και να εντείνουμε την επαφή με φίλους. Η απόσυρση και το κλείσιμο στο σπίτι, λόγω «περικοπών» αυξάνουν την καταθλιπτική διάθεση και το άγχος και απειλούν την υγεία μας. Αν αυτό συμβαίνει, η επαφή με ειδικό είναι απαραίτητη, προκειμένου να σταματήσει το αυξανόμενο «βύθισμα» της συναισθηματικής διάθεσης. Είναι προτιμότερο να προσπαθούμε να «μετατρέπουμε» τα μελαγχολικά συναισθήματα και τις αρνητικές σκέψεις, σε συναισθήματα θυμού, τα οποία συζητούμε με φίλους. Η κατάθλιψη φέρνει απόσυρση και σταδιακή παραίτηση από την ζωή, εκφράζει τον θυμό για την κατάστασή μας ενάντια στον ίδιο μας τον εαυτό.
Τι είναι αυτό όμως που καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο άλλοι άνθρωποι «βλέπουν», ακόμα και μεγαλώνοντας, τις καταστάσεις που αντιμετωπίζουν στην ζωή τους, αισιόδοξα και με δυναμισμό, και άλλοι είτε με φόβο, είτε απαισιόδοξα ή και παθητικά; Πρόκειται για αυτό που ονομάζουμε προσωπικότητα. Η έννοια της προσωπικότητας όμως στην ψυχολογία, είναι κάπως διαφορετική από αυτήν που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητα. Πρόκειται για ένα σύνολο τρόπων με τον οποίο, έχουμε μάθει, από πολύ μικρή ηλικία, να αντιδρούμε απέναντι σε καταστάσεις που μοιάζουν με καταστάσεις που αντιμετωπίσαμε στο παρελθόν. Ο εγκέφαλος μας «μαθαίνει» και «αποθηκεύει» όχι μόνο γνώσεις, αλλά και συμπεριφορές των άλλων ανθρώπων σε διάφορες καταστάσεις, πχ των γονιών μας, από την παιδική μας ηλικία. Έτσι για παράδειγμα, η υπερπροστατευτικότητα μιας μητέρας, η οποία δεν μαθαίνει το παιδί της να διαβάζει μόνο του, άθελά της του μεταδίδει παράλληλα το μήνυμα ότι δεν είναι ικανό να τα καταφέρει μόνο του. Το μήνυμα αυτό, μπορεί να θεωρηθεί από το παιδί, ότι ισχύει και σε άλλες καταστάσεις της ζωής του. Μέσα από αυτό το ιδιαίτερα απλουστευμένο παράδειγμα, θέλουμε να πούμε ότι ως ενήλικες, έχουμε σχηματίσει μια εικόνα για τον εαυτό μας από πολύ παλιά, σχετικά με τις ικανότητες και τις δυνατότητές μας, τα χαρίσματά μας, τις ηθικές αξίες κλπ. Με βάση αυτή την εικόνα προσεγγίζουμε τα διάφορα σημαντικά γεγονότα της ζωής μας. Μία κόρη θα παρατηρήσει την συμπεριφορά της μητέρας της ως συντρόφου του πατέρα της, και είναι αρκετά πιθανό να την αναπαράγει μέσα στον δικό της γάμο. Εάν η μητέρα της ήταν αποκλειστικά αφοσιωμένη στην φροντίδα της οικογένειας, σε σημείο που να παραμελεί τον ίδιο της τον εαυτό, το άτομο ως ενήλικας μπορεί να βιώνει και άγχος αν δεν ανταποκρίνεται στον ρόλο που «έμαθε» παρατηρώντας και μεγαλώνοντας. Για τον λόγο αυτό πολύ συχνά, ένας άνθρωπος δεν μπορεί να αναλύσει από μόνος του τον εαυτό του, να συνειδητοποιήσει την βασική αιτία του άγχους και να την θεραπεύσει. Διότι το άτομο έμαθε μία συμπεριφορά ή μια ηθική αξία σε μία ηλικία όπου οι γονείς είναι ο αδιαμφισβήτητος «δάσκαλος» του τι είναι σωστό και τι όχι, τι πρέπει και τι δεν πρέπει. Αυτά αποθηκεύονται από τον εγκέφαλό μας ως συγκεκριμένοι τρόποι σκέψης, συγκεκριμένα νοητικά σχήματα, τα οποία μαθαίνουμε να χρησιμοποιούμε σε παρόμοιες καταστάσεις. Στην καθημερινή του πρακτική, ο ψυχολόγος θα δει γυναίκες ηλικίας 50 και 60 ετών, να βιώνουν έντονο άγχος, αν αφήσουν μία φορά τον σύζυγο τους χωρίς να έχει φαγητό, σε σημείο που οι ίδιες να μην γνωρίζουν τι θα πει προσωπική διασκέδαση. Οι γυναίκες αυτές, αναπαράγοντας τον μαθημένο «ρόλο» τους, συχνά βιώνουν έντονες «ενοχές», αν αμελήσουν αυτό που έμαθαν ως ηθική αξία. Δεν μπορούν να σκεφτούν ή να πράξουν διαφορετικά, δεν αντιλαμβάνονται καν ότι μπορούν. Οι άνθρωποι που έχουν μάθει να παραμελούν την φροντίδα του εαυτού τους, και όχι να την συνδυάζουν με την φροντίδα των άλλων, βιώνουν αναπόφευκτα μία ψυχική κούραση, η οποία οδηγεί στην αίσθηση ότι έχουν «γεράσει» πρόωρα.
Πολλοί άνθρωποι σκέφτονται, «ωραία η θεωρία, την γνωρίζω, αλλά η πραγματικότητα είναι διαφορετική και δεν μπορώ να εφαρμόσω την θεωρία, δεν εφαρμόζεται». Αυτό πραγματικά μπορεί να συμβεί, όχι γιατί η θεωρία δεν εφαρμόζεται, αλλά γιατί δεν μπορούμε να είμαστε αντικειμενικοί με τον εαυτό μας και να δούμε αποστασιοποιημένα, τα προβλήματα της ζωής. Πολλές φορές απαιτούνται ριζικές αλλαγές στον τρόπο θεώρησης των πραγμάτων, τις οποίες δεν μπορούμε να τις αντιληφθούμε, χωρίς την παρέμβαση ειδικού. Το μυαλό μας έχει μάθει να λειτουργεί από μικρή ηλικία με συγκεκριμένους τρόπους. Πρόκειται για κάτι που συχνά ακούει ο ειδικός στην αρχή μιας συνεδρίας. Και όμως τελικά το άτομο επιτυγχάνει πάντοτε να κάνει τις αλλαγές που θεωρούσε ότι ήταν αδύνατον να συμβούν.
Οι άνθρωποι λοιπόν που νιώθουν ότι «γερνάνε», μπορούν να το αλλάξουν αυτό. Δεν οφείλεται στα χρόνια που περνούν, και τα κεριά που θα σβήσουν σε μία τούρτα. Υπάρχουν άνθρωποι που στην ηλικία των εβδομήντα ετών πηγαίνουν στο γυμναστήριο και δείχνουν δέκα χρόνια νεότεροι. Αν τους ρωτήσει κάποιος την ηλικία τους, την λένε με χαμόγελο. Οι άνθρωποι αυτοί φέρνουν στο μυαλό την φράση ενός διάσημου συγγραφέα, «Την τελευταία μου στιγμή, που θα είναι να φύγω από τον κόσμο αυτόν, τότε θα νιώσω ότι γέρασα».

Τρίτη 29 Απριλίου 2014

Βοηθήστε τα παιδιά να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους

Ημερομηνία δημοσίευσης άρθρου: Φεβρουαρίου 7, 2014 Συγγραφέας: Νίκη Λιώτη 


NikiLioti_EmotionsKids_icon
Ένα πρόβλημα που παρατηρούμε αρκετά συχνά είναι πως οι γονείς δεν αποδέχονται τα συναισθήματα των παιδιών τους. (π.χ. «Νομίζεις πως νιώθεις έτσι.», «Δεν υπάρχει λόγος να στενοχωριέσαι.», «Έλα τώρα, μην κλαις.»)
Η συνεχής απόρριψη των συναισθημάτων δημιουργεί σύγχυση στο παιδί και το οδηγεί στην επιθετικότητα και το ξέσπασμα. Δεν του επιτρέπει, επίσης, να έρθει σε επαφή με το συναισθηματικό του κόσμο και να εξοικειωθεί με τα αισθήματά του.
Η στάση αυτή των γονέων έχει ως αποτέλεσμα όλες οι συνομιλίες τους με τα παιδιά να καταλήγουν σε αντιπαραθέσεις αλλά και να υποσκάπτουν την εμπιστοσύνη των παιδιών στην αντιληπτική τους ικανότητα σχετικά με τα συναισθήματα που βιώνουν. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να προσπαθήσουν οι γονείς να έρθουν στη θέση των παιδιών και να δουν τα πράγματα από τη δική τους οπτική γωνία.
NikiLioti_EmotionsKids_icon7
Κατά την καθημερινή συνδιαλλαγή και αλληλεπίδρασή μας με άτομα του περίγυρού μας προσπαθούμε να τα βοηθήσουμε με διαφορετικούς τρόπους:
Ας εξετάσουμε ένα παράδειγμα: Στο χώρο της εργασίας, πραγματοποιήθηκε ένα επεισόδιο διαφωνίας ανάμεσα στον εργαζόμενο και στον εργοδότη για ορισμένα καθήκοντα που δεν εκτελέστηκαν από τον εργαζόμενο. Κατά τη διήγηση του περιστατικού σε ένα φίλο ενδέχεται να ακούσουμε τις παρακάτω εκδοχές ανταπόκρισης:
1. Άρνηση των συναισθημάτων: «Δεν υπάρχει λόγος να νιώθεις τέτοια αναστάτωση. Προφανώς, είσαι κουρασμένη και έχεις μεγαλοποιήσει το περιστατικό. Δεν μπορεί τα πράγματα να ήταν τόσο άσχημα όσο τα περιγράφεις.»
2. Φιλοσοφική ανταπόκριση: «Κοίτα έτσι είναι η ζωή. Δε γίνονται πάντα όλα όπως τα θέλουμε. Πρέπει να μάθεις να προσαρμόζεσαι στις εκάστοτε συνθήκες.»
3. Νουθεσία: «Ξέρεις τι λέω να κάνεις; Αύριο πρωί – πρωί, θα πας στο γραφείο του εργοδότη σου και θα του πεις: ‘Κοιτάξτε, είχα άδικο.’ Ύστερα, θα στρωθείς και θα τελειώσεις τη δουλειά που παραμέλησες σήμερα, απερίσπαστη, χωρίς να εμπλακείς σε άλλα καθήκοντα που θα σε κάνουν να ξεχάσεις πάλι τη συγκεκριμένη αποστολή.»
4. Ερωτήσεις: «Τι ήταν, τέλος πάντων, αυτά τα έκτακτα περιστατικά που σ’ έκαναν να ξεχάσεις το αίτημα του εργοδότη σου;», «Καλά δεν φαντάστηκες ότι θα γινόταν έξαλλος αν δεν ανταποκρινόσουν άμεσα στις απαιτήσεις του;»
5. Υπεράσπιση του άλλου προσώπου: «Κατανοώ απόλυτα την αντίδραση του εργοδότη σου. Προφανώς, ο άνθρωπος βρίσκεται σε καθεστώς αφόρητης πίεσης. Να λες καλά που δεν είναι συχνότερες αυτές οι εκρήξεις.»
6. Οίκτος: «Κακομοίρη μου! Να πάθεις τέτοιο πράγμα! Στενοχωρήθηκα τόσο, που μου ’ρχεται να βάλω τα κλάματα».
7. Ερασιτεχνική ψυχανάλυση: «Σου πέρασε ποτέ από το μυαλό ότι η ταραχή που νιώθεις οφείλεται στο γεγονός πως ο εργοδότης σου αντιπροσωπεύει για σένα την πατρική μορφή; Φαίνεται πώς όταν ήσουν παιδί ανησυχούσες μην τυχόν και απογοητεύσεις τον μπαμπά σου. Έτσι, λοιπόν, όταν σε κατσάδιασε το αφεντικό, αναδύθηκαν από το υποσυνείδητο οι φόβοι της πατρικής απόρριψης. Τη σκέφτηκες αυτή την εκδοχή;»
8. Συμπόνια (προσπάθεια εναρμόνισης με τα συναισθήματα του άλλου): «Πω, πω, μεγάλο λούκι πέρασες! Δεν είναι λίγο πράγμα να δέχεσαι τέτοια επίθεση, και μάλιστα μπροστά σε τρίτους, ιδίως όταν έχεις σκοτωθεί στη δουλειά όλη τη μέρα! Φαντάζομαι τη στενοχώρια σου! Φυσικό ήταν να το πάρεις κατάκαρδα!»
Τα πρώτα 7 είδη αντιδράσεων συνήθως αποκαρδιώνουν το συνομιλητή μας και τον αποτρέπουν να εκφράσει τα συναισθήματά του. Αν όμως, βρεθεί κάποιος να τον ακούσει με προσοχή, να αναγνωρίσει το πρόβλημά του και να του προσφέρει τη δυνατότητα να εξωτερικεύσει τα αρνητικά του συναισθήματα, τότε η ταραχή μειώνεται, η σύγχυση αμβλύνεται και το άτομο νιώθει ικανό να διαχειριστεί τα συναισθήματα και το πρόβλημα που αντιμετωπίζει.
Ακριβώς ίδιοι είναι οι τρόποι απόκρισης κατά την επικοινωνία με τα παιδιά μας, τα οποία βοηθιούνται πάντα από ένα άτομο που θα τα ακούσει ή από μία συμπονετική αντίδραση.
Πώς λοιπόν θα βοηθήσουμε τα παιδιά να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους;
NikiLioti_EmotionsKids_icon6
Παρακάτω ακολουθούν ορισμένες τεχνικές διαχείρισης των συναισθημάτων:
1. Αντί να ακούτε με χλιαρότητα, δείξτε αμέριστη προσοχή. Είναι αποκαρδιωτικό να λες τον πόνο σου σε κάποιον που αντιμετωπίζει με χλιαρό ενδιαφέρον τα λεγόμενά σου. Είναι όμως ευχερέστερο να εκθέτεις τα προβλήματά σου σ’ ένα γονέα που δείχνει αμέριστη προσοχή. Δε χρειάζεται καν να μιλήσει ή να συμβουλέψει. Συνήθως μια σιωπηρή κατανόηση αρκεί για να εκτονώσει τη στενοχώρια του παιδιού.
2. Αντί ερωτήσεων και νουθεσιών, αναγνωρίστε τα συναισθήματα με μονολεκτικές αντιδράσεις: «Αμάν!», «Μάλιστα!», «Κατάλαβα!». Το παιδί δεν μπορεί να κάνει εποικοδομητικούς συλλογισμούς όταν δέχεται καταιγισμό ερωτήσεων, επικρίσεων ή νουθεσιών. Απλές λέξεις ή επιφωνήματα μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να ξεκαθαρίσει την κατάσταση. Όταν μάλιστα συνοδεύονται από μία φιλική και στοργική στάση, προτρέπουν το παιδί να διερευνήσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, βρίσκοντας μια λύση στο εκάστοτε πρόβλημα που αντιμετωπίζει.
3. Αντί να απαρνείστε το συναίσθημα, δώστε ένα όνομα στο συναίσθημα: «Τι θλιβερό!».Όποτε προτρέπουμε ένα παιδί να απωθήσει κάποιο αρνητικό συναίσθημα, το μόνο που καταφέρνουμε συνήθως είναι να εντείνουμε την ταραχή του. Όταν, όμως, το παιδί ακούει να περιγράφεται αυτό που νιώθει, ανακουφίζεται γιατί αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει κάποιος που το καταλαβαίνει.
4. Αντί ερωτήσεων και εκλογικεύσεων, παραχωρήστε με τη φαντασία ό,τι δεν μπορείτε να προσφέρετε στην πραγματικότητα: «Αχ και να γινόταν να κάνω την μπανάνα σου να ωριμάσει τώρα αμέσως για χατίρι σου!». Όταν τα παιδιά θέλουν κάτι και δε γίνεται να το έχουν, οι ενήλικοι χρησιμοποιούν λογικά επιχειρήματα για να στηρίξουν την αδυναμία κάλυψης της ανάγκης. Οι απόπειρες εκλογίκευσης, όμως, συνήθως οξύνουν τις διαμαρτυρίες. Μερικές φορές, η επίγνωση ότι νιώθουν τον πόνο μας καθιστά το «μαρτύριο» υποφερτό.
Εντούτοις, πιο σημαντική κι από τα λόγια που χρησιμοποιούμε είναι η στάση που υιοθετούμε. Αν αυτή δεν φανερώνει συμπόνια και κατανόηση, ό,τι κι αν πούμε θα πάει χαμένο, καθώς το παιδί θα εκλάβει τα λόγια μας ως απόπειρα χειραγώγησης.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα αποτελεσματικής διαχείρισης των συναισθημάτων των παιδιών:
NikiLioti_EmotionsKids_icon1
Παιδί: Ο οδηγός μου έβαλε τις φωνές και όλα τα παιδιά στο πούλμαν έβαλαν τα γέλια.
Γονέας: Πρέπει να ένιωσες τρομερή αμηχανία.
Παιδί: Μερικές ψιχάλες έριξε και αμέσως η δασκάλα είπε πως η εκδρομή ακυρώνεται. Είναι πολύ βλαμμένη.
Γονέας: Φαντάζομαι την απογοήτευσή σου.
Τέτοιου είδους δηλώσεις ανακουφίζουν συνήθως τα παιδιά και τους προσφέρουν την πολυπόθητη διέξοδο από το βάρος των προβλημάτων. Δεν χρειάζεται να προβείτε άμεσα στην πρόταση λύσεων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Αντί να συμβουλέψετε, συνεχίστε το έργο της αποδοχής και του κατοπτρισμού των συναισθημάτων των παιδιών.
Συμβουλές για την ορθότερη διαχείριση των συναισθημάτων των παιδιών:
NikiLioti_EmotionsKids_icon3
NikiLioti_EmotionsKids_icon5 Δεν είναι απαραίτητο σε κάθε συνδιαλλαγή με τα παιδιά σας να εκδηλώνετε προσήνεια, καθώς πολλές συζητήσεις έχουν το χαρακτήρα απλής συνομιλίας. Η κατανόηση χρειάζεται όταν το παιδί νιώθει την ανάγκη να εξωτερικεύσει τα συναισθήματά του. Επίσης, οι τεχνικές αυτές πρέπει να εφαρμόζονται κατά την εκδήλωση αρνητικών συναισθημάτων και μόνο.
NikiLioti_EmotionsKids_icon4 Μη ρωτάτε το παιδί «Γιατί νιώθεις έτσι;». Σε πολλά παιδιά, η ερώτηση αναφορικά με την αιτία ύπαρξης του προβλήματος, απλώς επιτείνει τη σύγχυση, διότι στην αγωνία προστίθεται τώρα και η υποχρέωση της ανάλυσης του προβλήματος και η παροχή διεξοδικής ερμηνείας.
NikiLioti_EmotionsKids_icon5 Δεν χρειάζεται να ευθυγραμμίζεστε με τα συναισθήματα των παιδιών. Αρκεί να δείχνετε ότι κατανοείτε και αποδέχεστε τα αισθήματά τους.
NikiLioti_EmotionsKids_icon4 Το παιδί δεν πιστεύει τη δήλωση που χρησιμοποιούν οι γονείς: «Καταλαβαίνω πως νιώθεις.» Αν προσπαθήσετε, όμως να γίνετε πιο συγκεκριμένοι («Η πρώτη μέρα στο σχολείο είναι λίγο τρομακτική, με τόσα καινούρια πράγματα που έχεις να δεις και να μάθεις.»), το παιδί θα αντιληφθεί πως το νιώθετε πραγματικά.
NikiLioti_EmotionsKids_icon5 Αν αστοχήσετε στην προσπάθεια αναγνώρισης ενός συναισθήματος, τότε το ίδιο το παιδί θα σας επαναφέρει στην τάξη.
NikiLioti_EmotionsKids_icon4 Αν σας ταράζουν σχόλια του τύπου «είσαι κακός», «σε μισώ», μπορείτε να το γνωστοποιήσετε στο παιδί σας.
NikiLioti_EmotionsKids_icon5Η καταφυγή σε φυσικές δραστηριότητες προάγει σε μερικές περιπτώσεις την άμβλυνση της ταραχής του παιδιού ή την μείωση του οδυνηρού συναισθήματος. Πολλά οργισμένα παιδιά μπορούν να ηρεμήσουν με το χτύπημα μαξιλαριών, το σφυροκόπημα χαρτόκουτων, τη διάπλαση μορφών με τη χρήση πλαστελίνης, τους βρυχηθμούς ή τη ρίψη μικρών βελών σε στόχους. Η πιο ικανοποιητική, όμως, για τους ενήλικες και η πλέον απολαυστική για τα παιδιά, διαδικασία είναι η ζωγραφική απεικόνιση των επίμαχων συναισθημάτων.
NikiLioti_EmotionsKids_icon4 Η ανοχή της συγκεκριμένης προσέγγισης εξαντλείται στο πεδίο της αποδοχής των συναισθημάτων του παιδιού. Η καθολική αποδοχή των συναισθημάτων του δεν πρόκειται να δημιουργήσει την εντύπωση ότι όλες του οι πράξεις ανεξαιρέτως είναι συγχωρητέες ∙ αντιθέτως, η αποδοχή αυξάνει τις πιθανότητες να συμμορφωθεί με τους περιορισμούς που του επιβάλλουμε.
NikiLioti_EmotionsKids_icon5 Δεν χρειάζεται να δώσετε συμβουλές ή να προσφέρετε άμεσες λύσεις, καθώς στερείτε από τα παιδιά την εμπειρία της τριβής με το πρόβλημα.
… και ορισμένες συστάσεις:
  • Τα παιδιά αντιδρούν συνήθως όταν ακούν το γονέα να επαναλαμβάνει επακριβώς τα λόγια που έχουν χρησιμοποιήσει. Θα προτιμούσαν ενδεχομένως κάποια σχόλια λιγότερα «παπαγαλίστικα», ως ένδειξη ανταπόκρισης στα συναισθήματά τους.
  • Κάποια παιδιά προτιμούν να μη μιλούν καθόλου όταν είναι ταραγμένα. Γι’ αυτά, η απλή παρουσία του μπαμπά ή της μαμάς προσφέρει επαρκή ανακούφιση.
  • Κάποια παιδιά εκνευρίζονται όταν κατά την εξωτερίκευση σφοδρών συναισθημάτων αντιμετωπίζουν ορθή μεν, αλλά χλιαρή ανταπόκριση εκ μέρους του γονέα.
  • Εξίσου άστοχο είναι να αντιδρά ο γονέας με υπερβάλλουσα ζέση στο συναίσθημα του παιδιού.
  • Στα παιδιά δεν αρέσει να επαναλαμβάνουν οι γονείς τους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποιούν τα ίδια προκειμένου να περιγράψουν τον εαυτό τους.
Θα δείτε πως με τον καιρό θα μπορέσετε να ξεχωρίσετε τι είναι ωφέλιμο για το δικό σας παιδί και τι όχι. Με την πρακτική εφαρμογή θα ανακαλύψετε σταδιακά τι το ενοχλεί και τι το ανακουφίζει τι το διώχνει και τι το φέρνει κοντά σας ∙ τι ανοίγει πληγές και τι τις επουλώνει. Το υπέρτατο κριτήριο είναι η ευαισθησία σας.
Βιβλιογραφία: Faber, A., Mazlish, E., (1999). How to talk so kids will listen and listen so kids will talk, Collins
Νίκη Λιώτη, Ψυχολόγος
NikiLioti_logo