Το γεγονός πως η επικοινωνία αποτελεί όρο εκ των ων ουκ άνευ για την ανθρώπινη ζωή είναι γνωστό εδώ και καιρό. «Η γλώσσα είναι ένα όπλο», διακηρύσσει η γλωσσολόγος DanieleSallenave. Το ότι η γλώσσα ασκεί ισχυρή, καθοριστική επίδραση στη διαμόρφωση διαθέσεων, γνωμών, συμπεριφοράς και ιδιαίτερα στη λήψη αποφάσεων είναι βέβαια γνωστό εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η ομιλία είναι η ηχητική έκφραση του εσωτερικού μας λόγου και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη σκέψη και τη νόηση. Οι απόψεις σχετικά με τη χρήση της γλώσσας, πάντως, διίστανται. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η γλώσσα είναι ένας κώδικας επικοινωνίας. Άλλοι πάλι επιμένουν ότι η γλώσσα δεν είναι κώδικας. Δεν «χρησιμεύει» λοιπόν για να επικοινωνούμε, ούτε ακόμα για να «εκφράζουμε τις σκέψεις μας», αλλά χρειάζεται για να σκεφτόμαστε. Η εκμάθηση της γλώσσας είναι εκμάθηση της σκέψης. Το να μαθαίνεις να γράφεις, να μιλάς και να διαβάζεις, σημαίνει να μαθαίνεις να σκέπτεσαι.
Ο κάθε ομιλητής αρθρώνει το λόγο του με διαφορετικό τρόπο, σε διαφορετικό τόπο, σε διαφορετικό χρόνο, με διαφορετικούς ανθρώπους, για διαφορετικά θέματα. Οι κοινωνικές γλωσσικές ποικιλίες κάνουν πάντοτε αισθητή την παρουσία τους στη γλωσσική κοινότητα και, φυσικά, σχετίζονται με ποικίλους παράγοντες όπως η ηλικία, η μόρφωση, η κοινωνική τάξη, το φύλλο, η ιδεολογία, το επάγγελμα κ.ά. Η γλώσσα όμως δεν είναι μόνο όργανο επικοινωνίας. Είναι όργανο εξουσίας και κοινωνικής διάκρισης και χρησιμοποιείται πολλές φορές για να επηρεάσει.
Η αδυναμία έκφρασης μέσω του λόγου δημιουργεί μια πραγματικότητα: όποιος δεν βρίσκει άλλο τρόπο να εκφράσει τον ενθουσιασμό του από ένα «είναι πολύ κουλ» ή «είναι πολύ εντάξει», είναι πολύ πιθανό, για παράδειγμα όσον αφορά τον εργασιακό χώρο, να μείνει εκτός αγοράς εργασίας. Οι εργοδότες δεν θέλουν σε μεγάλο ποσοστό να έχουν έναν υπάλληλο που δεν θα διακρίνει όλες τις έννοιες των πληροφοριών που θα παίρνει και δεν θα μπορεί να δώσει αναφορά για μια εργασία, έναν υπάλληλο που, επειδή δεν θα έχει λέξεις, δεν θα έχει και σκέψεις. Είναι ζητούμενο λοιπόν στην εποχή μας ο κάθε άνθρωπος (είτε είναι εργαζόμενος, είτε είναι μαθητής) να μπορεί να κατανοεί με ακρίβεια τα μηνύματα που δέχεται από το περιβάλλον, να τα αποκωδικοποιεί και να αναδιατυπώνει το λεκτικό πλούτο με σαφήνεια. Η γλώσσα, ως αρχιτεκτονική με την οποία χτίζουμε το εγώ και τον κόσμο που μας περιβάλλει, είναι αυτό που δίνει νόημα στον κόσμο που αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις και παράλληλα αυτό που τον διευθετεί. Παράλληλα λοιπόν με την ουσιαστική γνώση των κανόνων της γλώσσας, η κατάλληλη χρήση της σε συνδυασμό με τη λακωνικότητα –απαίτηση των καιρών– αποτελεί ένα δυνατό χαρτί στο οπλοστάσιο της ζωής μας.
Βασιλική ΞηρούΨυχολόγος
Βιβλιογραφία
Πολονύ, Ν. (2007). «Η γλώσσα διαφοροποιείται» σελ. 160-162, Τα χαμένα παιδιά μας. Εκδόσεις. Πόλις
Watzlawick, P. (1986). «Η γλώσσα της αλλαγής», Στοιχεία θεραπευτικής επικοινωνίας. Εκδόσεις Κέδρος
΄
Πηγή:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου