Κανείς γονιός δεν μπορεί να ξέρει τα πάντα για το ρόλο του, δεν είναι τέλειος και δεν θα κάνει λάθη.
Αυτή διαπίστωση είναι γεγονός και όσο και αν λειτουργεί ανακουφιστικά και αποενοχποιητικά, έχει και την άλλη πλευρά της.
Της υπευθυνότητας για το ρόλο. Τα ερωτήματα είναι πολλά, ειδικά στο νέο γονιό: Ποιες είναι οι υποχρεώσεις του; Σε τι να ανταποκριθεί; Σε ποιο ρόλο; Πως θα ξέρει πως θα φροντίσει τα  του χωρίς απτές γνώσεις; Τι μπορεί να κάνει για να φροντίσει να είναι σωστός και να μεταδώσει τις σωστές αξίες στα παιδιά του;

Ο ρόλος του γονέα είναι πιο δύσκολος από ό,τι μπορεί να φανταστεί ένας άνθρωπος και ίσως ο πιο δύσκολος που θα κληθεί να λάβει ποτέ στη ζωή του. Αυτό επισημαίνεται για να γίνει αντιληπτή η πνευματική και ψυχολογική εγρήγορση που είναι απαραίτητη, ώστε να ανταποκριθεί στα δεδομένα που έρχονται. Η ευθύνη που έχει ο γονέας είναι πολύ σημαντική γιατί δεν αφορά μόνο τον ίδιο ή το παιδί του αλλά και τη διαμόρφωση του μέλλοντος μέσα από αυτό.
Ο γονιός επιθυμεί να κάνει το καλύτερο για τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών του. Θα ψάξει, θα βρει βιβλία, sites, εγχειρίδια, περιοδικά, επιστημονικά και μή… Πρέπει όμως να έχει υπ΄όψινη του ότι αυτές οι γραμμές δεν είναι προκαθορισμένες στερεοτυπικές συνταγές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλες τις περιπτώσεις. Οι διάφορες προτροπές είναι γενικά ανεφάρμοστες γιατί είναι άκαμπτες γενικεύσεις. Φτάνουν στο σημείο της ακαταλληλότητας καθώς έχουν να κάνουν με τον ιδιόμορφο ανθρώπινο ψυχισμό.
Πολλοί νέοι γονείς, εφαρμόζουν τις γονεϊκές μεθόδους που έμαθαν συνειδητά και ασυνείδητα από τους δικούς τους γονείς. Αφού πέτυχε με τους ίδιους, γιατί να μη δουλέψει και με τα δικά τους παιδιά; Αν για παράδειγμα οι δικοί τους γονείς τούς φώναζαν και τους μάλωναν, θα κάνουν το ίδιο και εκείνοι με τα παιδιά τους. Υπάρχει ακόμα η περίπτωση να ακολουθήσουν ένα διαφορετικό μοντέλο από αυτό που έχουν διαπαιδαγωγηθεί. Επιθυμούν δηλαδή να εφαρμόσουν ένα δικό τους κανόνα αξιών, που ομολογουμένως είναι αρκετά δύσκολος να εφαρμοστεί καθώς δεν έχει δοκιμασθεί ξανά. Χρειάζεται αγώνας και επιμονή για να μπορέσουν πρώτα οι ίδιοι να το αφομοιώσουν και μετά να το μεταδώσουν στα παιδιά τους.
Άρα, τι επιλέγουν τελικά οι γονείς; Βασική προτεραιότητα τους είναι να μπορέσουν να διαμορφώσουν ένα πρόγραμμα. Να γνωρίζουν τις προσδοκίες τους, να αντιλαμβάνονται ότι βρίσκονται σε ένα ρόλο έχοντας ευθύνη για άλλους ανθρώπους και κυρίως να κατανοήσουν ότι η συμπεριφορά και ο χαρακτήρας ενός παιδιού, εξαρτάται πολύ και από τον δικό τους τρόπο προσέγγισης. Όταν οι γονείς δυσκολεύονται να δουν αυτά τα στοιχεία, μπορούν να ζητήσουν βοήθεια από έναν ειδικό.
Μέσα από αυτή τη διεργασία, ο γονείς θα αντιληφθούν τη σημαντικότητα της δικής τους αντίδρασης και θα ανακτήσουν τη θέληση να τη διαφοροποιήσουν για να μπορέσουν να έρθουν πιο κοντά στο παιδί τους. Το παιδί έχει ανάγκη τη στοργή και την επιδοκιμασία των ανθρώπων που το περιβάλλουν. Για παράδειγμα, η αλλαγή στις μεθόδους επιβολής της πειθαρχίας είναι πιο εμφανής και παρατηρείται μία βαθμιαία μείωση των απολυταρχικών, αυταρχικών και τιμωρητικών της μεθόδων. Πολλοί γονείς έχουν μετριάσει τις απαιτήσεις τους για τυφλή υπακοή του παιδιού και εμπλουτισμένοι με ασφάλεια για το ρόλο τους, αιτιολογούν τα “πρέπει” και τα “δεν πρέπει” τους. Πολλοί γονείς θεωρούν ότι πρέπει να εξηγούν στο παιδί τους λόγους, για τους οποίους του απαιτούν να συμμορφώνεται και πώς αυτό καθίσταται ζωτικό στοιχείο στην όλη διαδικασία της αγωγής.
Παρατηρώντας την επικοινωνία μεταξύ εσάς και του παιδιού σας, προσπαθήστε να απομακρυνθείτε λίγο από το γεγονός και δείτε το δικό σας ρόλο και πως συμβάλλετε σε όλη τη διεργασία. Αναγνωρίστε πώς εκδηλώνονται τα προσωπικά σας συναισθήματα και πώς μετατρέπονται σε σκέψεις, σε λέξεις και σε πράξεις.
Θα αντιληφθείτε ότι είστε ικανοί να συμπεράνετε τη συνέχεια αλλά και να δείτε ξεκάθαρα τις αντιδράσεις του παιδιού σας. Αν το καταφέρετε αυτό, έστω και αγγίζοντάς αυτά τα συναισθήματα, θα μπορέσετε να διακρίνετε τις ενέργειες σας σε συνδυασμό με το αποτέλεσμα που έχουν στο παιδί σας. Έτσι, θα κατανοήσετε σταδιακά, αν χρειάζεται να αλλάξετε κάτι σε εσάς και ίσως να φροντίσετε τον εαυτό σας καλύτερα ώστε να αποκτήσετε τη θέληση για να το κάνετε.
Ένα ωραίο παράδειγμα για τη φροντίδα του γονιού βρίσκεται στις αεροπορικές πτήσεις: στις οδηγίες ασφαλείας αναφέρεται ρητά ότι σε περίπτωση που πέσουν οι μάσκες οξυγόνου, πρώτα την εφαρμόζει ο γονέας στο πρόσωπό του, για να μπορέσει να πάρει οξυγόνο και μετά τη φοράει και στο παιδί του.
Χαράλαμπος Πίσχος, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής
babyspace.gr