Τρέφουμε απέραντο σεβασμό απέναντι στους δασκάλους των παιδιών μας –ή τουλάχιστον αυτό θα έπρεπε να κάνουμε, γιατί το έργο που επιτελούν είναι κορυφαίο για τη ζωή των μικρών μας. Με έναν δάσκαλο που κάνει καλά τη δουλειά του, το παιδί μας επιστρέφει καθημερινά στο σπίτι, έχοντας πάντα μάθει κάτι. Και όπως ένα πολύ ωραίο απόφθεγμα λέει, «αυτό που θα μαθαίνει καθημερινά, άλλοτε θα το φέρνει στο σπίτι κρατώντας το στα χέρια του, άλλοτε στο μυαλό του και άλλοτε στην καρδιά του.»
Τους σεβόμαστε και τους θαυμάζουμε, όμως, για έναν ακόμα λόγο: Για την απεριόριστη υπομονή τους και για το γεγονός, ότι έχουν να διαχειριστούν για πολλές ώρες κάθε μέρα περί τα 20 παιδιά (όταν εμείς, ένα σαββατοκύριακο περνάμε με το παιδί μας και… μπορεί να τρελαθούμε!). Και πριν αρχίσετε να λέτε, ότι κακώς έγιναν δάσκαλοι αν δεν αντέχουν τα παιδιά, θυμηθείτε, ότι είναι κι εκείνοι άνθρωποι που έχουν τα όριά τους. Γνωρίζοντάς το αυτό καλά, φροντίζουν, λοιπόν κι εκείνοι να βάζουν όρια στην τάξη τους, προκειμένου να μπορεί να γίνεται το μάθημα αποτελεσματικά.
Κάποιοι δάσκαλοι είναι τυχεροί και βρίσκονται σε τάξεις με παιδιά που προσαρμόζονται εύκολα σε αυτά τα όρια –κάποιοι άλλοι όχι τόσο. Και τότε, ίσως πάρουν κάπως «ακραία» μέτρα, τα οποία σε πολλούς γονείς μπορεί να μην αρέσουν ή να μη συμφωνούν με τον τρόπο που οι ίδιοι οριοθετούν (ΑΝ το κάνουν) τα παιδιά τους στο σπίτι. Επειδή, όμως, δουλειά μας δεν είναι να κρίνουμε πότε η παρέμβαση του δασκάλου στα προβλήματα συμπεριφοράς της τάξης, είναι σωστή ή λάθος, ρωτήσαμε τον ειδικό. Ο ειδικός παιδαγωγός κ. Φώτης Παπαναστασίου, λοιπόν, εξηγεί:
Τα προβλήματα συμπεριφοράς των μαθητών που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί στην τάξη είναι ποικίλα και διαφέρουν στη μορφή και την ένταση. Η πρόληψη, η αντιμετώπιση και η επίλυση των προβλημάτων αυτών εντάσσεται στο πλαίσιο του έργου τους. Ένα από τα βασικά προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι εκπαιδευτικοί είναι η διαχείριση των ήπιων ή πιο σοβαρών καθημερινών προβλημάτων συμπεριφοράς στο πλαίσιο της τάξης, καθώς και η διαχείριση του άγχους, που πηγάζει από αυτές τις συμπεριφορές.
Οι αιτίες που προκαλούν προβλήματα συμπεριφοράς μπορεί να είναι εγγενείς, όπως είναι η υπερκινητικότητα, η χαμηλή νοημοσύνη, οι συναισθηματικές διαταραχές, ή να είναι περιβαλλοντικής φύσης, παραδείγματος χάρη ένα διαταραγμένο και χαοτικό οικογενειακό περιβάλλον ή ένα απρόσωπο και μη ευέλικτο σχολικό περιβάλλον.
Πώς εκδηλώνουν οι μαθητές προβληματική συμπεριφορά μέσα στην τάξη
-Προβλήματα συμπεριφοράς που επηρεάζουν την ομαλή εξέλιξη της διδασκαλίας
- Ο μαθητής δεν προσέχει στο μάθημα
- Ο μαθητής αδιαφορεί για το μάθημα
- Δεν αρχίζει και δεν ολοκληρώνει τις ασκήσεις που του βάζει ο εκπαιδευτικός
- Δεν κάνει τις κατ’οίκον εργασίες
- Δεν ακολουθεί τις οδηγίες του εκπαιδευτικού
- Δεν φέρνει μαζί του βιβλία, τετράδια ή ό,τι άλλο του ζητηθεί
-Προβλήματα συμπεριφοράς που εμποδίζουν την ήρεμη ατμόσφαιρα της τάξης
- «πετάγεται» όταν θέλει να μιλήσει
- Μιλάει συνεχώς με τους συμμαθητές του
- Κάνει φασαρία
- Διακόπτει τους άλλους όταν ομιλούν
- Πετάει μικροαντικείμενα (γόμες, μολύβια, κτλ) στους συμμαθητές του
- Εμπλέκεται σε λεκτικούς διαξιφισμούς
- Αργεί να έρθει στην τάξη
- Δυσκολεύεται να εργαστεί ομαδικά
Πώς πρέπει ο δάσκαλος να αντιμετωπίζει τα προβλήματα στην τάξη
Οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν τη λειτουργία της τάξης είναι οι ακόλουθες:
- η δημιουργία θετικού κλίματος στην τάξη
- η δημιουργία εξατομικευμένων σχέσεων εμπιστοσύνης με τα παιδιά που παρουσιάζουν προβλήματα συμπεριφοράς
- η αποφυγή στιγματισμού και της χρήσης ταμπέλων για την περιγραφή της συμπεριφοράς του παιδιού
- η οριοθέτηση κανόνων και η συμμετοχή των μαθητών στη διαμόρφωσή τους. Οι μαθητές ακολουθούν με μεγαλύτερη ευκολία κανόνες που έχουν δημιουργήσει οι ίδιοι. Οι κανόνες θα πρέπει να είναι σαφείς και κατανοητοί. Ακόμη, θα πρέπει να είναι θετικά διατυπωμένοι και ναμην περιέχουν λέξεις όπως “ΔΕΝ” και “ΜΗΝ”
- η συνεχής αναφορά στους κανόνες. Καλό θα είναι να είναι αναρτημένοι σε εμφανές σημείο
- οι σταθερές επιβραβεύσεις
- η ευελιξία στη χρήση συμπεριφορικών μεθόδων
- η χρήση χιούμορ
- η προώθηση των δεξιοτήτων και των διαπροσωπικών σχέσεων του παιδιού που παρουσιάζει προβλήματα συμπεριφοράς
- η γνώση του χαρακτήρα και της ψυχολογίας των παιδιών
- η αποφυγή τιμωρίας, όπως η στέρηση του διαλείμματος. Συνήθως, έχει τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα
- η ανάπτυξη διδακτικών ρουτινών (αναμενόμενη σειρά από διδακτικές συνήθειες λ.χ. έλεγχος ορθογραφία, τέλος διδασκαλίας, κτλ)
- η διευθέτηση της τάξης σύμφωνα με τους διδακτικούς στόχους
- η συνεχής επικοινωνία και η επαρκής πληροφόρηση της οικογένειας αναφορικά με τις δυσκολίες του παιδιού.
Η διαχείριση των προβλημάτων συμπεριφοράς στη σχολική τάξη είναι εξαιρετικά δύσκολη και με πολλές απαιτήσεις. Σημαντικός κρίνεται ο έγκαιρος εντοπισμός των προβλημάτων, γιατί επηρεάζει την ακαδημαϊκή και τη διαπροσωπική ανάπτυξη του μαθητή.
Φώτης Παπαναστασίου
Ειδικός Παιδαγωγός –Συγγραφέας
MSc Σχολική Ψυχολογία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου