Συναίσθημα: Η αντίδραση του σώματος στο νου




30
Ο νους, με τον τρόπο που χρησιμοποιούμε τη λέξη, δεν είναι απλώς σκέψη. Περιλαμβάνει επίσης τα συναισθήματα σου, καθώς και όλα τα ασυνείδητα νοητικά-συναισθηματικά πρότυπα αντίδρασης. Τα συναισθήματα γεννιούνται εκεί όπου συναντιούνται ο νους και το σώμα. Είναι η αντίδραση του σώματος στο νου – ή, θα μπορούσαμε να πούμε, η αντανάκλαση του νου στο σώμα.
Για παράδειγμα, μια επιθετική ή μια εχθρική σκέψη δημιουργεί μια αύξηση της ενέργειας στο σώμα, που την ονομάζουμε θυμό. Το σώμα ετοιμάζεται να δώσει μάχη. Επίσης, η σκέψη ότι απειλείσαι, σωματικά ή ψυχολογικά, κάνει το σώμα να συσπάται, κι αυτή είναι η σωματική πλευρά αυτού που ονομάζουμε φόβο. Έχει αποδειχτεί ότι τα έντονα συναισθήματα προκαλούν ακόμα και αλλαγές στη βιοχημεία του σώματος. Αυτές οι αλλαγές αντιπροσωπεύουν την υλική πλευρά του συναισθήματος. Φυσικά, συνήθως δεν έχεις συναίσθηση των προτύπων της σκέψης σου και συχνά μόνο παρατηρώντας τα συναισθήματα σου μπορείς να συνειδητοποιήσεις ότι τα έχεις.
Όσο περισσότερο είσαι ταυτισμένος με τη σκέψη σου, μ’ αυτά που σου αρέσουν και μ’ εκείνα που δε σου αρέσουν, με τις κρίσεις και τις ερμηνείες, με άλλα λόγια, όσο λιγότερο παρών είσαι ως συ-νειδητότητα που παρατηρεί, τόσο πιο δυνατή είναι η συναισθηματική ενεργειακή σου φόρτιση, ει’τε το συνειδητοποιείς είτε όχι. Αν δεν μπορείς να νιώσεις τα συναισθήματα σου, αν είσαι ξεκομμένος από αυτά, καταλήγεις να τα βιώνεις σε ένα καθαρά σωματικό επίπεδο, σαν σωματικό πρόβλημα ή σύμπτωμα. Πολλά έχουν γραφτεί γι’ αυτό το θέμα τα τελευταία χρόνια, κι έτσι δε χρειάζεται να το συζητήσουμε εδώ. Ένα ισχυρό ασυνείδητο συναισθηματικό πρότυπο μπορεί ακόμα και να εκδηλωθεί σαν εξωτερικό γεγονός που εμφανίζεται σαν να σου συμβαίνει τυχαία.
Για παράδειγμα, έχω παρατηρήσει ότι οι άνθρωποι που κουβαλούν πολύ θυμό μέσα τους χωρίς να το ξέρουν και χωρίς να τον εκφράζουν, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να δεχτούν επίθεση, λεκτικά ή ακόμα και σωματικά, από άλλους θυμωμένους ανθρώπους, και συχνά χωρίς φανερή αιτία. Έχουν μια έντονη “εκπομπή” θυμού που ορισμένοι άνθρωποι τη συλλαμβάνουν σε μη αντιληπτό επίπεδο, κι αυτό πυροδοτεί το δικό τους θυμό, που βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση.
Αν δυσκολεύεσαι να νιώσεις τα συναισθήματα σου, ξεκινά εστιάζοντας την προσοχή σου στο εσωτερικό ενεργειακό πεδίο του σώματος σου. Νιώσε το σώμα οου από μέσα. Αυτό θα σε φέρει σε επαφή με τα συναισθήματα σου. Θα το ερευνήσουμε αυτό με περισσότερες λεπτομέρειες αργότερα.
Αν θέλεις πραγματικά να γνωρίσεις ίο νου σου, ίο σώμα σου δίνει πάντα μια αληθινή αντανάκλαση του. ΓΓ αυτό κοίτα το συναίσθημα ή μάλλον νιώσ’ το στο σώμα σου. Αν υπάρχει μια φαινομενική σύγκρουση μεταξύ των δύο, η σκέψη είναι το ψέμα και το συναίσθημα η αλήθεια. Όχι η απόλυτη αλήθεια του ποιος είσαι, αλλά η σχετική αλήθεια για την κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι εκείνη τη στιγμή.
Η σύγκρουση ανάμεσα στις επιφανειακές σκέψεις και στις ασυνείδητες νοητικές διαδικασίες είναι βέβαια συνηθισμένη. Μπορεί να μην είσαι ακόμα σε θέση να φέρεις την ασυνείδητη νοητική σου διαδικασία στο συνειδητό επίπεδο σαν σκέψεις, αλλά αυτή πάντα αντανακλάται στο σώμα σου σαν συναίσθημα, κι αυτό μπορείς να το συνειδητοποιήσεις. Το να παρατηρείς ένα συναίσθημα με αυτό τον τρόπο είναι βασικά το ίδιο με το να ακούς ή να παρατηρείς μια σκέψη, όπως το περιέγραψα νωρίτερα. Η μόνη διαφορά είναι ότι ενώ η σκέψη είναι στο νου σου, το συναίσθημα γίνεται κυρίως αισθητό στο σώμα. Μετά την παρατήρηση, μπορείς να επιτρέψεις στο συναίσθημα να υπάρχει, χωρίς να ελέγχεσαι απ’ αυτό. Δεν είσαι πια το συναίσθημα· είσαι ο θεατής, η παρουσία που παρατηρεί. Αν εξασκηθείς σ’ αυτό, όλα όσα είναι ασυνείδητα μέσα σου θα έρθουν στο φως της συνειδητότητας.
Απόκτησε τη συνήθεια να ρωτάς τον εαυτό σου: “Τι συμβαίνει μέσα μου αυτή τη στιγμή;” Αυτή η ερώτηση θα σε στρέψει προς τη σωστή κατεύθυνση. Όμως μην αναλύεις. Απλώς να παρατηρείς. Νιώσε την ενέργεια του συναισθήματος. Αν δεν υπάρχει κάποιο συναίσθημα, οδήγησε την προσοχή σου πιο βαθιά, στο εσωτερικό ενεργειακό σου πεδίο. Αυτή είναι η πύλη προς την Ύπαρξη.
Το συναίσθημα αντιπροσωπεύει συνήθως ένα ισχυροποιημένο και ενεργοποιημένο πρότυπο σκέψης και, εξαιτίας της συχνά συντριπτικής ενεργειακής του φόρτισης, δεν είναι εύκολο στην αρχή να είσαι αρκετά παρών ώστε να το παρατηρήσεις. Θέλει να σε καταλάβει ολόκληρο, και συνήθως το καταφέρνει – εκτός κι αν η παρουσία σου είναι ισχυρή. Αν παρασυρθείς σε μια ασυνείδητη ταύτιση με το συναίσθημα χωρίς να γίνεις παρατηρητής, πράγμα που είναι φυσιολογικό, τότε το συναίσθημα γίνεται προσωρινά “εσύ”.
Συχνά δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος ανάμεσα στη σκέψη και στο συναίσθημα: τρέφουν το ένα το άλλο. Το πρότυπο της σκέψης δημιουργεί μια μεγεθυσμένη αντανάκλαση του εαυτού του με τη μορφή ενός συναισθήματος, και η δόνηση του συναισθήματος συνεχίζει να τρέφει το αρχικό πρότυπο σκέψης. Παραμένοντας νοητικά στην κατάσταση, το γεγονός ή τον άνθρωπο που νομίζεις ότι εί-
ναι η αιτία ίου συναισθήματος, η σκέψη τροφοδοτεί με ενέργεια το συναίσθημα, που με ιη σειρά ίου ενεργοποιεί το πρότυπο σκέψης,
και ούτω καθεξής.
Βασικά, όλα τα συναισθήματα είναι παραλλαγές ενός αρχέγονου, αδιαφοροποίητου συναισθήματος που προέρχεται από την απώλεια της επίγνωσης του ποιος είσαι, πέρα από όνομα και μορφή. Λόγω της αδιαφοροποίητης φύσης του, είναι δύσκολο να βρεθεί ένα όνομα που να το περιγράφει με ακρίβεια. Η λέξη “φόβος” πησιάζει αρκετά, αλλά, ξέχωρα από μια συνεχή αίσθηση απειλής, περιλαμβάνει επίσης μια βαθιά αίσθηση εγκατάλειψης και έλλειψης πληρότητας. Ίσως να είναι καλύτερα να χρησιμοποιήσουμε έναν όρο που είναι εξίσου αδιαφοροποίητος, και να το αποκαλέσουμε απλά “πόνο”.
Μια από τις κύριες δουλειές του νου είναι να μάχεται ή να απομακρύνει αυτόν το συναισθηματικό πόνο, πράγμα που είναι μία από τις αιτίες της αδιάκοπης δραστηριότητας του. Όμως το μόνο που μπορεί να κατορθώσει είναι να τον καλύπτει προσωρινά. Στην πραγματικότητα, όσο πιο σκληρά προσπαθεί ο νους να απαλλαγεί από τον πόνο, τόσο μεγαλύτερος γίνεται αυτός. Ο νους δεν μπορεί ποτέ να βρει τη λύση, ούτε μπορεί να σου επιτρέψει να βρεις εσύ τη λύση, επειδή είναι ο ίδιος εγγενές μέρος του “προβλήματος”.
Φαντάσου έναν αρχηγό της αστυνομίας να προσπαθεί να βρει έναν εμπρηστή, όταν ο εμπρηστής είναι ο αρχηγός της αστυνομίας. Δε θα λυτρωθείς από αυτόν τον πόνο, μέχρι να πάψεις να αντλείς την αίσθηση του εαυτού σου από την ταύτιση με το νου, δηλαδή από το εγώ. Ο νους γκρεμίζεται τότε από το θρόνο της εξουσίας του και η Ύπαρξη αποκαλύπτεται ως η αληθινή σου φύση.
Απόσπασμα από το βιβλίο “Η Δύναμη του Τώρα”

Μαρία Χρήστου - Ψυχολόγος
art-sandplay-therapy.gr
Ψυχοθεραπεία μέσω της τέχνης. Εικαστική Θεραπεία στη Θεσσαλονίκη.