Ένα φαινόμενο που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια και έχει ενταθεί τα χρόνια της οικονομικής κρίσης είναι το ότι οι νέοι καθυστερούν να φύγουν από το σπίτι τους και να ανεξαρτητοποιηθούν. Επαναπαύονται στο γεγονός ότι οι γονείς τους εξακολουθούν να τους παρέχουν τα απαραίτητα κι έτσι, παρατείνουν τις σπουδές τους, δε βγαίνουν στην αγορά εργασίας και καθυστερούν να δημιουργήσουν τη δική τους οικογένεια. Οι λόγοι που συμβάλλουν στην ύπαρξη αυτού του φαινομένου δεν είναι αποκλειστικά οικονομικοί αλλά στηρίζονται και στην εν γένει διαχρονική υπερπροστατευτική συμπεριφορά των γονέων απέναντι στα παιδιά τους. Σε γενικές γραμμές η πλειονότητα των σημερινών παιδιών είναι ιδιαίτερα «καλομαθημένα» και προσκολλημένα στα πρόσωπα φροντίδας και δυσκολεύονται να ανεξαρτητοποιηθούν από αυτά.
Πού οφείλεται αυτή η κατάσταση;
· Αυτή η κατάσταση ξεκινάει πρωτίστως από την υπερπροστατευτική συμπεριφορά των γονέων απέναντι στο παιδί τους. Συνήθως άθελά τους οι γονείς προσπαθούν να το μεγαλώσουν σε ένα όσο πιο ήρεμο περιβάλλον μπορούν, απομακρυσμένο από τους κινδύνους που ενδεχομένως το περιτριγυρίζουν. Αυτή η τακτική δεν είναι λανθασμένη αλλά οι υπερβολές που παρατηρούνται στην εφαρμογή της είναι και αυτές που δεν επενεργούν θετικά στην (φυσιολογική) ανάπτυξη του παιδιού.
· Ακόμη, πολλές φορές δεν του αποδίδουν τις ευθύνες για τη συμπεριφορά του, διορθώνουν συνεχώς τα λάθη του, το «λυπούνται» και θέλουν διαρκώς να το διευκολύνουν. Έτσι, παρόλο που επιθυμία των γονέων είναι το παιδί τους να γίνει δυναμικό και ικανό να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που θα του παρουσιαστούν , συνηθίζουν να συμπεριφέρονται με ένα αντιπαραγωγικό τρόπο εμποδίζοντας, εν τέλει, το παιδί τους να ανοίξει τα φτερά του και να αναπτυχθεί ομαλά.
· Το παιδί μπορεί να γίνει ανεύθυνο και ανίκανο να υπερασπιστεί τον εαυτό του όταν οι γονείς δικαιολογούν ή ανέχονται τη συμπεριφορά του, λένε ψέματα για να το καλύψουν, το αφήνουν επανειλημμένα να αποφεύγει τις συνέπειες των πράξεών του ή δεν του αναθέτουν καμία εργασία του σπιτιού.
· Πολλές φορές, το αφήνουν να απολαμβάνει κάποια «προνόμια» ενώ δεν έχει ολοκληρώσει όλες του τις υποχρεώσεις.
· Συχνά δεν λειτουργούν οι ίδιοι ως πρότυπα υπεύθυνης και ειλικρινούς συμπεριφοράς, δηλαδή δεν είναι πάντα συνεπείς στις υποχρεώσεις και υποσχέσεις τους.
Πώς θα μεγαλώσουμε, λοιπόν, παιδιά ανεξάρτητα και αυτόνομα που έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και στις δυνατότητές τους;
· Για να μάθει το παιδί να είναι ανεξάρτητο, είναι καλό οι γονείς να το αφήνουν ελεύθερο να πραγματοποιεί τις επιλογές του, να κάνει τα λάθη του και να μάθει από αυτά, έτσι ώστε, μεγαλώνοντας, να είναι ικανό να λύνει τα προβλήματα και τις πολύπλοκες καταστάσεις που ενδεχομένως παρουσιάζονται στη ζωή του.
· Είναι πολύ σημαντικό να συζητάτε μαζί του με ειλικρίνεια, να το στηρίζετε, να σέβεστε τις επιλογές του και να εμπιστεύεστε την ικανότητά του να παίρνει αποφάσεις. Καθώς είστε πιο έμπειροι, μπορείτε να του παρουσιάζετε τις πιθανές θετικές και αρνητικές συνέπειες των επιλογών του χωρίς, όμως, να τις επικρίνετε. Μπορείτε να του διηγηθείτε παραδείγματα από τη δική σας ζωή σχετικά με το πώς μια επιλογή σας εξελίχθηκε σωστή ή λανθασμένη, πώς σκεφτήκατε, πώς αποφασίσατε και με ποιον τρόπο σας βοήθησε να αποτρέψετε λάθη του μέλλοντος.
· Είναι βασικό να αφήσετε τα παιδί σας να πειραματιστεί και να αποκτήσει την εμπειρία των εσφαλμένων επιλογών. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα μάθει και θα αρχίσει να αναλαμβάνει τις ευθύνες για τις συνέπειες των πράξεών του. Διδάξτε του την αλήθεια και την ειλικρίνεια για να είναι ο εαυτός του και να μη χρησιμοποιεί ψεύτικες δικαιολογίες για να καλυφτεί.
· Δώστε του πρωτοβουλίες και ενθαρρύνετέ το να εξερευνήσει τον «έξω» κόσμο. Η φυσική διακριτική σας παρουσία είναι απαραίτητη για την ασφάλειά του αλλά δεν χρειάζεται με το παραμικρό χτύπημα ή πρόβλημα που παρουσιάζεται, να τρέχετε αμέσως να το πάρετε αγκαλιά. Αν πέσει, θα μάθει να σηκώνεται και να συνεχίζει κι εσείς θα το επιβραβεύετε για την προσπάθειά του. Έτσι, θα μάθει να αντεπεξέρχεται στις ατυχίες και να μην απογοητεύεται αλλά να προσπαθεί και να ξαναπροσπαθεί μέχρι να τα καταφέρει.
· Πρέπει να είστε εσείς οι ίδιοι πρότυπα για τα παιδιά σας, χωρίς να τους υποδεικνύετε συνεχώς τι να κάνουν. Όταν τους επισημαίνετε κάποιες ορθές συμπεριφορές αλλά εσείς οι ίδιοι δεν τις εφαρμόζετε στην καθημερινή σας ζωή, τότε το παιδί δε θα δώσει σημασία στα λεγόμενά σας. Γι’ αυτό αν θέλετε να γίνει υπεύθυνο και ανεξάρτητο, δείξτε συνέπεια στη δική σας συμπεριφορά και τηρείστε τις υποσχέσεις σας.
· Τέλος, για να μπορέσετε να «ελευθερώσετε» το παιδί σας είναι καλό να εξετάσετε και τα δικά σας συναισθήματα (π.χ. ανασφάλεια, φόβος, άγχος) όταν αυτό παρουσιάζει δείγματα ανεξαρτησίας και να τα αντιμετωπίσετε χωρίς όμως να εμπλακείτε στην εξέλιξη του παιδιού.
Ως γονείς, συνεπώς, καλείστε να προσφέρετε συνεχώς στο παιδί ευκαιρίες να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, να γίνει υπεύθυνο και ανεξάρτητο μέσα στο ασφαλές περιβάλλον της οικογένειας και της παιδικής ηλικίας. Έτσι, το προετοιμάζετε ώστε, μεγαλώνοντας, να εξελιχθεί σε αυτόνομο και ικανό μέλος της κοινωνίας με όλα τα απαραίτητα εφόδια για να γίνει ένας ευτυχισμένος ενήλικας.
Νίκη Λιώτη, Ψυχολόγος
Μεγαλώνοντας ανεξάρτητα παιδιά
Ένα φαινόμενο που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια και έχει ενταθεί τα χρόνια της οικονομικής κρίσης είναι το ότι οι νέοι καθυστερούν να φύγουν από το σπίτι τους και να ανεξαρτητοποιηθούν. Επαναπαύονται στο γεγονός ότι οι γονείς τους εξακολουθούν να τους παρέχουν τα απαραίτητα κι έτσι, παρατείνουν τις σπουδές τους, δε βγαίνουν στην αγορά εργασίας και καθυστερούν να δημιουργήσουν τη δική τους οικογένεια. Οι λόγοι που συμβάλλουν στην ύπαρξη αυτού του φαινομένου δεν είναι αποκλειστικά οικονομικοί αλλά στηρίζονται και στην εν γένει διαχρονική υπερπροστατευτική συμπεριφορά των γονέων απέναντι στα παιδιά τους. Σε γενικές γραμμές η πλειονότητα των σημερινών παιδιών είναι ιδιαίτερα «καλομαθημένα» και προσκολλημένα στα πρόσωπα φροντίδας και δυσκολεύονται να ανεξαρτητοποιηθούν από αυτά.
Πού οφείλεται αυτή η κατάσταση;
· Αυτή η κατάσταση ξεκινάει πρωτίστως από την υπερπροστατευτική συμπεριφορά των γονέων απέναντι στο παιδί τους. Συνήθως άθελά τους οι γονείς προσπαθούν να το μεγαλώσουν σε ένα όσο πιο ήρεμο περιβάλλον μπορούν, απομακρυσμένο από τους κινδύνους που ενδεχομένως το περιτριγυρίζουν. Αυτή η τακτική δεν είναι λανθασμένη αλλά οι υπερβολές που παρατηρούνται στην εφαρμογή της είναι και αυτές που δεν επενεργούν θετικά στην (φυσιολογική) ανάπτυξη του παιδιού.
· Ακόμη, πολλές φορές δεν του αποδίδουν τις ευθύνες για τη συμπεριφορά του, διορθώνουν συνεχώς τα λάθη του, το «λυπούνται» και θέλουν διαρκώς να το διευκολύνουν. Έτσι, παρόλο που επιθυμία των γονέων είναι το παιδί τους να γίνει δυναμικό και ικανό να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που θα του παρουσιαστούν , συνηθίζουν να συμπεριφέρονται με ένα αντιπαραγωγικό τρόπο εμποδίζοντας, εν τέλει, το παιδί τους να ανοίξει τα φτερά του και να αναπτυχθεί ομαλά.
· Το παιδί μπορεί να γίνει ανεύθυνο και ανίκανο να υπερασπιστεί τον εαυτό του όταν οι γονείς δικαιολογούν ή ανέχονται τη συμπεριφορά του, λένε ψέματα για να το καλύψουν, το αφήνουν επανειλημμένα να αποφεύγει τις συνέπειες των πράξεών του ή δεν του αναθέτουν καμία εργασία του σπιτιού.
· Πολλές φορές, το αφήνουν να απολαμβάνει κάποια «προνόμια» ενώ δεν έχει ολοκληρώσει όλες του τις υποχρεώσεις.
· Συχνά δεν λειτουργούν οι ίδιοι ως πρότυπα υπεύθυνης και ειλικρινούς συμπεριφοράς, δηλαδή δεν είναι πάντα συνεπείς στις υποχρεώσεις και υποσχέσεις τους.
Πώς θα μεγαλώσουμε, λοιπόν, παιδιά ανεξάρτητα και αυτόνομα που έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και στις δυνατότητές τους;
· Για να μάθει το παιδί να είναι ανεξάρτητο, είναι καλό οι γονείς να το αφήνουν ελεύθερο να πραγματοποιεί τις επιλογές του, να κάνει τα λάθη του και να μάθει από αυτά, έτσι ώστε, μεγαλώνοντας, να είναι ικανό να λύνει τα προβλήματα και τις πολύπλοκες καταστάσεις που ενδεχομένως παρουσιάζονται στη ζωή του.
· Είναι πολύ σημαντικό να συζητάτε μαζί του με ειλικρίνεια, να το στηρίζετε, να σέβεστε τις επιλογές του και να εμπιστεύεστε την ικανότητά του να παίρνει αποφάσεις. Καθώς είστε πιο έμπειροι, μπορείτε να του παρουσιάζετε τις πιθανές θετικές και αρνητικές συνέπειες των επιλογών του χωρίς, όμως, να τις επικρίνετε. Μπορείτε να του διηγηθείτε παραδείγματα από τη δική σας ζωή σχετικά με το πώς μια επιλογή σας εξελίχθηκε σωστή ή λανθασμένη, πώς σκεφτήκατε, πώς αποφασίσατε και με ποιον τρόπο σας βοήθησε να αποτρέψετε λάθη του μέλλοντος.
· Είναι βασικό να αφήσετε τα παιδί σας να πειραματιστεί και να αποκτήσει την εμπειρία των εσφαλμένων επιλογών. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα μάθει και θα αρχίσει να αναλαμβάνει τις ευθύνες για τις συνέπειες των πράξεών του. Διδάξτε του την αλήθεια και την ειλικρίνεια για να είναι ο εαυτός του και να μη χρησιμοποιεί ψεύτικες δικαιολογίες για να καλυφτεί.
· Δώστε του πρωτοβουλίες και ενθαρρύνετέ το να εξερευνήσει τον «έξω» κόσμο. Η φυσική διακριτική σας παρουσία είναι απαραίτητη για την ασφάλειά του αλλά δεν χρειάζεται με το παραμικρό χτύπημα ή πρόβλημα που παρουσιάζεται, να τρέχετε αμέσως να το πάρετε αγκαλιά. Αν πέσει, θα μάθει να σηκώνεται και να συνεχίζει κι εσείς θα το επιβραβεύετε για την προσπάθειά του. Έτσι, θα μάθει να αντεπεξέρχεται στις ατυχίες και να μην απογοητεύεται αλλά να προσπαθεί και να ξαναπροσπαθεί μέχρι να τα καταφέρει.
· Πρέπει να είστε εσείς οι ίδιοι πρότυπα για τα παιδιά σας, χωρίς να τους υποδεικνύετε συνεχώς τι να κάνουν. Όταν τους επισημαίνετε κάποιες ορθές συμπεριφορές αλλά εσείς οι ίδιοι δεν τις εφαρμόζετε στην καθημερινή σας ζωή, τότε το παιδί δε θα δώσει σημασία στα λεγόμενά σας. Γι’ αυτό αν θέλετε να γίνει υπεύθυνο και ανεξάρτητο, δείξτε συνέπεια στη δική σας συμπεριφορά και τηρείστε τις υποσχέσεις σας.
· Τέλος, για να μπορέσετε να «ελευθερώσετε» το παιδί σας είναι καλό να εξετάσετε και τα δικά σας συναισθήματα (π.χ. ανασφάλεια, φόβος, άγχος) όταν αυτό παρουσιάζει δείγματα ανεξαρτησίας και να τα αντιμετωπίσετε χωρίς όμως να εμπλακείτε στην εξέλιξη του παιδιού.
Ως γονείς, συνεπώς, καλείστε να προσφέρετε συνεχώς στο παιδί ευκαιρίες να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, να γίνει υπεύθυνο και ανεξάρτητο μέσα στο ασφαλές περιβάλλον της οικογένειας και της παιδικής ηλικίας. Έτσι, το προετοιμάζετε ώστε, μεγαλώνοντας, να εξελιχθεί σε αυτόνομο και ικανό μέλος της κοινωνίας με όλα τα απαραίτητα εφόδια για να γίνει ένας ευτυχισμένος ενήλικας.
Νίκη Λιώτη, Ψυχολόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου