Διαδίκτυο και υπολογιστές - Φίλοι ή εχθροι για το παιδί μας;

Της Βασιλικής Λυμπεροπούλου


Ένας λόγος που συχνά κάνει τους γονείς να ανησυχούν είναι η σχέση του παιδιού τους με τον υπολογιστή. Τα παιδιά, ακόμα κι από πολύ μικρές ηλικίες είναι εξοικειωμένα με τους υπολογιστές και το διαδίκτυο, καθώς αποτελούν καθημερινότητα στη ζωή τους. Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη χρήση τους, προβάλλοντας ταυτόχρονα τα διάφορα προβλήματα που προκαλεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να τα βγάλουμε τελείως από τη ζωή μας, καθώς με τη σωστή χρήση μπορούν να γίνουν χρήσιμα και διασκεδαστικά.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι;

Η πολύωρη ενασχόληση με τον υπολογιστή ελλοχεύει κινδύνους που αφορούν τόσο το σώμα όσο και την ψυχολογία. Κάποια από τα προβλήματα που έχουν διαπιστωθεί είναι:

·        Παχυσαρκία, που προκαλείται εξαιτίας της καθιστικής ζωής

·        Πονοκέφαλοι  και ένταση

·        Πόνοι στα μάτια, λόγω της έκθεσης μας στην οθόνη

·        Πόνοι στις αρθρώσεις, δυσκαμψία στους ώμους, και καμπυλότητα της σπονδυλικής στήλης, λόγω της πολύωρης ή λανθασμένης στάσης

·        Πόνοι, πρήξιμο και τενοντίτιδα στο χέρι από τη χρήση του ποντικιού

·        Απομόνωση από την οικογένεια, τους συνομηλίκους και τις παρέες

·        Δυσκολία στη συγκέντρωση

·        Εμφάνιση Μαθησιακών Δυσκολιών

·        Διαταραχές στον ύπνο ή ληθαργία

·        Συναισθηματικά, νοητικά και ψυχολογικά προβλήματα

·        Παιχνίδια με βίαιο περιεχόμενο προκαλούν αύξηση της επιθετικότητας, ειδικά σε παιδιά που έχουν μια προδιάθεση.

·        Η σημαντικότερη παρενέργεια είναι ο ‘ΕΘΙΣΜΟΣ’ σε κάποιο παιχνίδι ή γενικά στο διαδίκτυο, ένα φαινόμενο που παρατηρείται συχνά κυρίως στις εφηβικές ηλικίες. Σύμφωνα με έρευνες, περίπου το 50% των χρηστών νιώθουν άγχος αν βρεθούν μια μέρα χωρίς πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Πώς θα καταλάβουμε ότι το παιδί έχει εθιστεί;

Μερικά από τα συμπτώματα είναι:

o   Διαταραχές στη διατροφή.

o   Διαταραχές στο ωράριο ύπνου.

o   Ξηρότητα στα μάτια.

o   Ένταση και εκνευρισμός όταν δεν υπάρχει πρόσβαση στοInternet

o   Πονοκέφαλοι και ημικρανίες.

o   Παραμέληση της προσωπικής υγιεινής.

o   Μειωμένη αθλητική δραστηριότητα.

Φυσικά, σε ένα τέτοιο θέμα δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε το ρόλο των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, η χρήση των οποίων έχει απογειωθεί την τελευταία πενταετία. Τα κυριότερα κοινωνικά δίκτυα είναι το Facebook και το Twitter.

Είναι πρωτοφανές το γεγονός ότι οι χρήστες (ανεξαρτήτου ηλικίας) είναι διατεθειμένοι να δώσουν οποιαδήποτε πληροφορία/ λεπτομέρεια τους ζητηθεί για τη ζωή τους και μάλιστα επιδιώκουν να δίνουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για το τι κάνουν, πώς νιώθουν και πού βρίσκονται ανά πάσα στιγμή. Δίνουν περισσότερη σημασία στα “likes" και στους διαδικτυακούς φίλους, παρά στην πραγματική κοινωνική τους ζωή. Άξιος εκτίμησης είναι όποιος έχει τους περισσότερους διαδικτυακούς φίλους. Ειδικά οι έφηβοι αναρτούν φωτογραφίες ή “status” προσπαθώντας να μαζέψουν αυτά τα πολυπόθητα  “likes”.

Τα δίκτυα αυτά, αν δεν χρησιμοποιούνται σωστά, προωθούν το αίσθημα της αυταρέσκειας και της αυτοπροβολής, προβάλλουνλανθασμένα πρότυπα και διαμορφώνουν ένα νέο έμμεσο τρόπο επικοινωνίας, στον οποίο οι συμμετέχοντες ‘κρύβονται’ πίσω από έναν υπολογιστή.

Παράλληλα, υπάρχουν αμέτρητες περιπτώσεις, κυρίως εφήβων, που μιλούν μέσω των δικτύων αυτών με αγνώστους και δέχονται μάλιστα να συναντηθούν. Οι κίνδυνοι σε τέτοιες συναντήσεις είναι πάρα πολλοί.

Πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε δημιουργικά το διαδίκτυο και τον υπολογιστή;

Ωστόσο, η περιορισμένη και ελεγχόμενη χρήση τους μπορεί να φανεί χρήσιμη για τα παιδιά.  Εξοικειώνονται με τις νέες τεχνολογίες και ταυτόχρονα μπορούν να ενημερώνονται και να ψυχαγωγούνται.

·        Η πρώτη επαφή με τον υπολογιστή μπορεί να γίνει μετά τα 3 έτη, με τη συνοδεία φυσικά του γονιού. Υπάρχουν ενδιαφέροντα βίντεο (π.χ. με καρτούν ή τραγουδάκια), τα οποία μπορούν να γίνουν και εκπαιδευτικά, ακόμα κι από τη νηπιακή ηλικία. Σε αυτή την ηλικία είναι καλό να μην ασχολείται πάνω από 20 λεπτά.

·        Τα παιδιά του δημοτικού (ηλικίες 6-12) μπορούν να τον χρησιμοποιήσουν με πιο εποικοδομητικούς τρόπους. Σίγουρα, θα τον χρειαστούν για κάποιες εργασίες του σχολείου, ενώ υπάρχουν και σελίδες με online ασκήσεις/ παιχνίδια όλων των μαθημάτων, ώστε η μελέτη και η εξάσκηση να γίνεται ευχάριστα.

·        Για τους έφηβους η ενασχόληση με τον υπολογιστή είναι σχεδόν αναπόφευκτη, τόσο για τις εργασίες του σχολείου, όσο και για τηνψυχαγωγία τους. Ασχολούνται κυρίως με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

·        Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής μπορεί να βελτιώσει την επίδοση των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες (γράφουν κείμενα στον υπολογιστή- χρησιμοποιούν την αυτοδιόρθωση για να βλέπουν τα ορθογραφικά λάθη)

·        Το διαδίκτυο βοηθά γενικά να ενημερωνόμαστε για διάφορα θέματα, να επικοινωνούμε με φίλους που βρίσκονται μακριά κλπ

Επομένως, η ορθή και η περιορισμένη χρήση τους μπορεί να φανεί αρωγός στη ζωή μας.

Ποια είναι η ορθή χρήση του υπολογιστή;

Σωστή στάση

·        Τα πόδια πρέπει να ακουμπούν καλά στο πάτωμα και η πλάτη να είναι ίσια

·        Τα μάτια πρέπει να είναι στο ίδιο επίπεδο με την οθόνη

·        Τα αντιβράχια πρέπει να είναι παράλληλα με το πάτωμα και οιωμοπλάτες να μην προεξέχουν

·        Το ποντίκι πρέπει να έχει το κατάλληλο μέγεθος για το χέρι του χρήστη

·        Η φωτεινότητα της οθόνης να μην έχει μεγάλη διαφορά  με τη φωτεινότητα του δωματίου

·        Οι επιτραπέζιοι υπολογιστές (desktops) βοηθούν περισσότερο τη σωστή στάση του σώματος σε σχέση με τους φορητούς (laptops)

·        Όσο μεγαλύτερη είναι η οθόνη τόσο λιγότερο βλαβερή είναι για τα μάτια

Προσέχουμε

·        Χρειάζονται δεκαπεντάλεπτα διαλείμματα κάθε 20 λεπτά, ώστε να ξεκουράζονται τα μάτια και να ξεμουδιάζει το σώμα με διάφορες ασκήσεις και τεντώματα

·        Ο υπολογιστής πρέπει να βρίσκεται σε κοινόχρηστο χώρο, ώστε το παιδί να έχει πρόσβαση μόνο όταν του το επιτρέπουμε και να μην απομονώνεται όταν τον χρησιμοποιεί

·        Τα παιδιά δεν πρέπει να κάθονται πάνω από 1 ώρα την ημέρα στον υπολογιστή

·        Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν και να ελέγχουν τις σελίδες που χρησιμοποιούν τα παιδιά. Μέσω εργασιών στο λειτουργικό σύστημα του υπολογιστή, οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να «φιλτράρουν» το περιεχόμενο των σελίδων και των διαφημίσεων, αλλά και ναπεριορίζουν το χρόνο τον οποίο έχουν τα παιδιά στη διάθεσή τους.

·        Ο υπολογιστής δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως εναλλακτική “babysitter”, αλλά ως ευκαιρία να ασχοληθεί όλη η οικογένεια μαζί.

·        Τα παιδιά πρέπει να ρωτούν του γονείς τους πριν μπουν σε κάποια σελίδα

·        Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ο υπολογιστή ως επιβράβευση ή τιμωρία

Τι συμβουλές δίνουμε στα παιδιά ;

·        Δεν δημοσιοποιούμε προσωπικά μας δεδομένα, γράφουμε όσο το δυνατόν λιγότερες πληροφορίες για τη ζωή μας

·        Αν παρατηρήσουμε κάτι που δεν μας αρέσει ή μας φαίνεται περίεργο,ενημερώνουμε τους γονείς μας

·        Δεν εμπιστευόμαστετις πληροφορίες που διαβάζουμε στο διαδίκτυο και ακόμα περισσότερο αγνώστους που μπορεί να μας στείλουν κάποιο μήνυμα

·        Οι επαφές (διαδικτυακοί φίλοι στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης) πρέπει να είναι άτομα που γνωρίζουμε.

·        Δεν βάζουμε φωτογραφίες με το πρόσωπο μας.

·        Συνομιλούμε μόνο με άτομα που γνωρίζουμε και δεν απαντάμε σε ‘περίεργα’ μηνύματα.

ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΠΟΙΟΣ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΠΡΟΦΙΛ. ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΗΝ ΕΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΦΑΙΝΕΤΑΙ. ΔΕΝ ΤΟΝ ΕΜΠΙΣΤΕΥΟΜΑΣΤΕ!!!!!

Επειδή τα παιδιά «ακούν περισσότερο όταν μας βλέπουν, παρά όταν τους μιλάμε», προσπαθούμε να τα διδάξουμε με το παράδειγμά μας,ακολουθώντας τις παραπάνω συμβουλές.

Οι υπολογιστές και το internet αποτελούν πλέον κομμάτι της ζωής μας. Η χρήση τους εμφανίζεται αναπόφευκτη, αφού μας διευκολύνουν σε πολλά θέματα. Το να αποφεύγουμε την επαφή των παιδιών μας με την τεχνολογία δεν θα φέρει κανένα αποτέλεσμα. Αντίθετα, τα παιδιά δεν θα μάθουν να τη χρησιμοποιούν σωστά, κάτι που μόνο αρνητικές συνέπειες  θα προκαλέσει. Τελικά, θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τους υπολογιστές.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Βοσνιάδου, Σ. (2006) Παιδιά, σχολεία και υπολογιστές.Αθήνα:Gutenberg- Γιώργος & Κώστας Δαρδανός

Τσίτσικα Α, Φρέσκου Α. Χρήση και Κατάχρηση Διαδικτύου. Πρακτικά 1ου Εντατικού Σεμιναρίου στην Εφηβική Ιατρική

Dinkmeyer, Don.,Carlson, J., Nelson, R. (1985) Παιδιά και κομπιούτερς : Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές στην εκπαίδευση,  Αθήνα :Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός, 1985.

Πηγή: http://fylada.blogspot.gr/2014/01/diadiktyo-kai-ypologistes-filoi-h-exthroi-gia-to-paidi-mas.html