Υπάρχουν πολλά στοιχεία ότι το ΣΧΚ πλήττει ανθρώπους με υψηλούς στόχους, που πιέζουν πολύ τον εαυτό τους, αρνούνται τις ανάγκες τους και μετά καταρρέουν. Επίσης πλήττει ανθρώπους που εξαντλούνται από χρόνιο στρες ή στρεσογόνα γεγονότα, όπως το πένθος.
Ο στερεότυπος ασθενής με ΣΧΚ μπορεί να αγνοεί τις ανάγκες του, να μη ζητάει βοήθεια και να αναλαμβάνει πάρα πολλές ευθύνες. Παραμελεί πολύ τον εαυτό του, πιστεύοντας ίσως ότι δεν έχει άλλη επιλογή. Η ασυνείδητη πλευρά αυτής της κατάστασης μπορεί να εκδηλωθεί από το σώμα μέσω μιας ασθένειας που απαιτεί προσοχή. Έτσι, το άτομο που δεν επέτρεπε πριν στον εαυτό του να ζητήσει προσοχή, τώρα έχει κάθε θεμιτό λόγο να το απαιτεί και να πάψει να κουβαλάει το τεράστιο φορτίο που είχε.
Τάση για θυματοποίηση
Έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα με ΣΧΚ παρουσιάζονται συχνά ως θύματα και έχουν μια χειριστική συμπεριφορά προς τους άλλους, προκειμένου να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Όσο πιο σοβαρή η ασθένεια και όσο πιο μακροχρόνια, τόσο πιο έκδηλη είναι αυτή η συμπεριφορά. Φυσικά, κάθε άτομο είναι μια ξεχωριστή περίπτωση και μπορεί να μην ταιριάζει καθόλου σ’ αυτό το στερεότυπο.
Υπάρχουν ωστόσο κοινά θέματα προς διερεύνηση για όλους τους πάσχοντες:
● Πως ξεκίνησε η ασθένεια στο άτομο; Ένιωσε να εξαντλείται; Τι στρεσογόνα γεγονότα βίωνε; Μήπως υπάρχουν ακόμη τέτοια θέματα που χρήζουν προσοχή; (Το συνεχιζόμενο στρες θα δυσχεράνει την ανάρρωση.)
● Το στυλ προσωπικότητας του ασθενή. Μήπως είχε υψηλούς στόχους, θυσίαζε τον εαυτό του και αναλάμβανε πολλές ευθύνες;
● Πως στηρίζει τον εαυτό του και πως αποκτά την υποστήριξη από το περιβάλλον του; Ή, αντίστροφα, μήπως παραμελεί τις ανάγκες του;
● Μήπως παριστάνει το θύμα κάποιες φορές;
● Θέλει να αναλάβει την ευθύνη για την ικανοποίηση των αναγκών του ή μήπως έχει κρυφή πίκρα μέσα του και θέλει να αναλάβουν οι άλλοι να τον φροντίζουν;
● Μήπως το περιβάλλον του ή οι βασικές του σχέσεις είναι τοξικές γι’ αυτόν;
● Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του να είναι ασθενής; Τι κερδίζει απ’ αυτό; Π.χ. το να απαλλάσσεται από εξωφρενικά βάρη, να παίρνει επιτέλους κάποια προσοχή κλπ.
Αυτά τα θέματα πρέπει να διερευνηθούν με προσοχή, ώστε να μην νιώσει ο ασθενής ότι για όλα φταίει αυτός. Ένα άτομο που πιστεύει πως πρέπει να θυσιάσει τον εαυτό του και να φροντίζει πρώτα τις ανάγκες των άλλων, είναι ιδιαίτερα επιρρεπής στο να ενοχοποιείται. Ο κίνδυνος είναι να ξαναγυρίσει στην προηγούμενη κατάσταση των υψηλών προσδοκιών και της παραμέλησης των προσωπικών αναγκών, οπότε οι ανάγκες του θα παραμείνουν αφρόντιστες και ασυνείδητες και έτσι θα συνεχίσουν να εκφράζονται από το σώμα μέσω της ασθένειας.
Κατάθλιψη και ΣΧΚ
Οι ειδικοί πλέον υποστηρίζουν ότι το ΣΧΚ δεν είναι ταυτόσημο με την κατάθλιψη. Η άποψη αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι με ΣΧΚ δεν έχουν κατάθλιψη και από στατιστικά στοιχεία που δείχνουν ότι το 60% των ατόμων με ΣΧΚ δεν είχαν κατάθλιψη πριν την εκδηλώσουν το ΣΧΚ. Επίσης, η κούραση και άλλα συμπτώματα του ΣΧΚ δεν βελτιώνονται με την σωματική άσκηση, πράγμα που συμβαίνει με την κατάθλιψη. Η ανάρρωση από το ΣΧΚ χρειάζεται μια μακριά περίοδο διαβαθμισμένης άσκησης, όπου αυξάνεται σταδιακά το ποσοστό άσκησης που μπορεί να κάνει ο ασθενής, πριν εμφανιστούν σημαντικά συμπτώματα. Υπάρχουν επίσης στοιχεία ότι ασθενείς με ΣΧΚ που έχουν κατάθλιψη, δεν έχουν βελτίωση στο ΣΧΚ όταν ξεπερνούν την κατάθλιψη. Υπάρχουν βέβαια πολλές ομοιότητες στα συμπτώματα των δύο ασθενειών, αλλά μία σημαντική διαφορά είναι ότι η αίσθηση της κούρασης που βιώνεται στο ΣΧΚ δεν είναι ίδια με αυτήν που συναντάται στην κατάθλιψη.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι κατάθλιψη και ΣΧΚ πολλές φορές συνυπάρχουν. Κατά την άποψή μου, η διαχωριστική γραμμή μεταξύ τους είναι πολύ λεπτή και έτσι, είναι δύσκολο να διακρίνουμε τη μία κατάσταση από την άλλη. Όπως επίσης είναι δύσκολο να αποκλείσουμε την ύπαρξη κατάθλιψης ως αιτία πίσω από τα συμπτώματα του ΣΧΚ. Χρειάζεται να είμαστε πολύ προσεκτικοί σε τέτοιους διαχωρισμούς, γιατί η κατάθλιψη εκδηλώνεται με πολλούς «ύπουλους» τρόπους.
ΣΧΚ και ψυχοθεραπεία
Η ψυχοθεραπεία παίζει καθοριστικό ρόλο στο να βοηθήσει τον ασθενή να:
● Έχει την απαραίτητη υποστήριξη για να καταφέρει να αναρρώσει, να μάθει να «ακούει» το σώμα του και να γνωρίζει πόση άσκηση ή δραστηριότητα μπορεί ή πρέπει να κάνει. Το να πάρει την ευθύνη του εαυτού του, θα του δώσει νόημα ζωής και αίσθηση υπερηφάνειας.
● Χαίρεται με την πρόοδο που σημειώνει και να έχει στήριξη στις δύσκολες στιγμές. Η πρόοδος είναι πηγή ελπίδας αλλά ο ψυχοθεραπευτής θα παρέχει υποστήριξη στο άτομο στις δύσκολες στιγμές πισωγυρίσματος, υποτροπής, φόβου ή απόγνωσης. Ο χειρότερος φόβος του ασθενή μπορεί να είναι ότι δεν θα καταφέρει να επανέλθει και δεν θα κάνει πολλά από τα αναμενόμενα π.χ. παιδιά, σχέση, καριέρα κοκ.
● Να αναγνωρίσει την υποστήριξη που έχει από το περιβάλλον του ή να διερευνήσει αν το περιβάλλον του είναι τοξικό. Ως περιβάλλον εννοούμε και τις σχέσεις και το φυσικό περιβάλλον, καθώς οι ασθενείς με ΣΧΚ έχουν μεγάλη ευαισθησία στις χημικές τοξίνες.
● Να στηρίζει τον εαυτό του, π.χ. να βρει ελπίδα, γαλήνη και χαρά. Οι ασκήσεις οραματισμού μπορεί να είναι χρήσιμες σ’ αυτή την κατεύθυνση.
● Ενθαρρύνει τον ασθενή να διερευνήσει πως το στυλ προσωπικότητάς του και ο τρόπος που σκέφτεται, που αισθάνεται και φέρεται, μπορεί να διευκολύνει ή να εμποδίσει την ανάρρωσή του. Το άτομο θα μπορέσει να αναγνωρίσει στοιχεία της προσωπικότητάς του που σχετίζονται με την ασθένεια, να τα αποδεχτεί και να τα διαφοροποιήσει εφόσον δεν του είναι πλέον χρήσιμα. Για παράδειγμα, αντί να φέρεται ως θύμα ή να καταδιώκει τον εαυτό του ή να παίρνει υπερβολική ευθύνη πάνω του (στάσεις που συχνά εναλλάσσουν οι ασθενείς), να πάρει την ευθύνη του εαυτού του.
● Να απαλλαγεί από τα αβάσταχτα βάρη της αυτοθυσίας και της υπερανάληψης ευθυνών. Αυτό μπορεί να είναι μια μεγάλη απώλεια για το άτομο, αν ο ρόλος αυτός τον έκανε να νιώθει σημαντικός στο περιβάλλον του. Επίσης θα χρειαστεί να δει πως είναι να ζει χωρίς να παίρνει αυτό το ρόλο και να αναγνωρίσει και άλλα προβλήματα σε σημαντικές σχέσεις που ίσως δεν έβλεπε πριν, π.χ. ότι οι άλλοι παραμελούν τις ανάγκες του ή είναι τοξικοί.
● Να διαχειριστεί την κατάθλιψη εφόσον υπάρχει. Χρειάζεται να διερευνηθεί αν η κατάθλιψη σχετίζεται με το ΣΧΚ ή όχι.
● Να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις των άλλων. Μπορεί να υποτιμούν ή να αμφισβητούν την ασθένεια, να κατηγορούν ή να απορρίπτουν τον ασθενή. Επίσης, ο ασθενής συχνά δυσκολεύεται να διατηρήσει φιλίες αν δεν μπορεί να συμμετέχει στις κοινωνικές συναντήσεις όπως παλιά.
● Να διαχειριστεί τα συναισθήματά του. Το σώμα του ασθενή μπορεί να συγκρατεί ανέκφραστα συναισθήματα: θλίψη, θυμό, πίκρα, κλπ.
● Να διαχειριστεί την απομόνωση, την ανημπόρια και την αίσθηση ότι η ζωή προχωράει χωρίς αυτόν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου