Μήπως το παιδί σας εκφοβίζει άλλα παιδιά; Τι μπορείτε να κάνετε

Η ανησυχία για τη βία στο σχολείο δεν αφορά μόνο τους γονείς των παιδιών που πέφτουν θύματα εκφοβισμού, βίας ή αποκλεισμού, αλλά και τους γονείς των παιδιών που εκφοβίζουν.
Πολλοί είναι οι λόγοι που ένας έφηβος οδηγείται σε αυτή τη συμπεριφορά. Πιθανόν από την οικογένειά του να λείπουν κάποια βασικά εξισορροπητικά στοιχεία. Για παράδειγμα αν ο ένας γονιός λείπει ή πέθανε, αν η οικογένεια περνά πολλές οικονομικές δυσκολίες, αν κάποιος είναι άρρωστος και το παιδί νιώθει τρομερή ανασφάλεια, είναι πολύ πιθανό στην εφηβεία κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες να εκφράσει τη δική ανασφάλεια και θλίψη με επιθετικότητα.
Η επιθετική συμπεριφορά αποτελεί την έκφραση της ανάγκης του εφήβου να επιβληθεί. Σε αυτή την ανεξέλεγκτη τάση του μπορεί να συμβάλλουν και άλλοι παράγοντες, όπως η συντροφιά παιδιών με παρόμοιες τάσεις, η πολύωρη ενασχόλησή του με βίαια παιχνίδια στον υπολογιστή ή στην κονσόλα βιντεοπαιχνιδιών, η χαλαρή στάση των καθηγητών στο σχολείο κ.λπ.
Αν ένα παιδί με βίαιες τάσεις συγχρωτίζεται με παιδιά που παρουσιάζουν παρόμοια συμπεριφορά, δεν ασχολείται με θετικά στοιχεία, βρεθεί μάλιστα και σε ένα σχολείο όπου οι καθηγητές είναι απρόθυμοι ή δεν μπορούν να ασχοληθούν με το πρόβλημα της βίας, είναι πιθανό να συνεχίσει να φέρεται βίαια, αλλά και να περάσει λχ. από τις προσβλητικές φράσεις στις σπρωξιές κι αν δεν το σταματήσει ούτε τότε κάποιος δάσκαλος, να περάσει από τις σπρωξιές στις γροθιές κ.ο.κ.
Τα παιδιά με προβλήματα στη συμπεριφορά πρέπει να αντιμετωπίζονται με τον κατάλληλο τρόπο ώστε να βελτιώνουν τη συμπεριφορά τους και όχι να γίνονται «αποδιοπομπαίοι τράγοι».
Αν οι γονείς και το σχολείο τα απομονώσουν ως «κακούργους», τα παιδιά αυτά θα γίνουν ακόμα πιο επιθετικά. Ίσως στο εξής να μην εκφράζουν την βιαιότητά τους μέσα στο προαύλιο, αλλά να τη μεταφέρουν στους δρόμους έξω από το σχολείο. Σε αυτές τις περιπτώσεις ναι μεν απαλλάσσεται από τη βία το σχολείο, αλλά έχει «δημιουργηθεί» ένα κοινωνικό πρόβλημα. Ο γονιός του συγκεκριμένου παιδιού που π.χ. αποβάλλεται, έχει πια να κάνει με ένα πιο επιθετικό και αρνητικό παιδί.
Αν το παιδί σας εκφοβίζει συμμαθητές του, τότε:
- Συζητείστε ανοικτά μαζί του για τα συναισθήματά του και πως διαχειρίζεται το θυμό του
- Μην αρχίσετε αμέσως τα κηρύγματα και τις τιμωρίες. Τα κηρύγματα δεν θα φέρουν αποτέλεσμα και η τιμωρία θα του «διδάξει» αυτό ακριβώς που θέλετε να σταματήσει: τη βία
- Διαβεβαιώστε το ότι το αγαπάτε, αλλά καταστήστε σαφές ότι δεν συμφωνείτε με τις πρακτικές του και ξεκαθαρίστε ότι θέλετε να τις σταματήσει
- Ακούστε το με προσοχή και μάθετε γιατί λειτουργεί με αυτό τον τρόπο
- Βελτιώστε την επικοινωνία σας μαζί του, π.χ. πηγαίνοντας με εκείνο σε ένα όμορφο περιβάλλον για συζήτηση, μιλώντας του τρυφερά, δείχνοντάς του την αγάπη σας
- Βοηθήστε το να μάθει να ελέγχει το θυμό του και να βρίσκει άλλους τρόπους επίλυσης συγκρούσεων.
- Απομακρύνετέ το με διακριτικό τρόπο από βίαιες ή αρνητικές συντροφιές
- Αν μπορείτε στρέψτε το σε συντροφιές με ενδιαφέροντα και όνειρα για τη ζωή
- Προτρέψτε το να ασχοληθεί με αθλήματα ή χόμπι
- Αν υπάρχουν ενδοοικογενειακά προβλήματα, φροντίστε να τα κρατάτε πια κάπως μακριά από το παιδί σας
Για να «μπει φρένο» στη βίαιη συμπεριφορά και στον εκφοβισμό θα πρέπει να συνεργαστούν πάντως όλοι οι ενήλικες που εμπλέκονται στη ζωή του παιδιού.
- Η συνεργασία με το σχολείο είναι απαραίτητη. Θα πρέπει να «βγάλει» την ταμπέλα που ίσως του είχε «κρεμάσει» λόγω της συμπεριφοράς του, ώστε το παιδί να μην μπαίνει στον πειρασμό να «αποδεικνύει» ότι πράγματι είναι επιθετικό.
- Οι καθηγητές πρέπει να του δώσουν ευκαιρίες να ενταχθεί στον κορμό των αποδεκτών παιδιών και να πάψουν έμμεσα να το απομονώνουν.
- Σε όλες αυτές τις προσπάθειες βοηθά η συνεπής τακτική του σχολείου να μην ενθαρρύνει έμμεσα τις βίαιες συμπεριφορές. Το σχολικό περιβάλλον πρέπει να δείχνει σε όλα τα παιδιά ότι είναι απαράδεκτες οι προσβολές και οι χειροδικίες.
- Θα βοηθήσει πολύ επίσης, ν? αναθέτουν στα παιδιά ομαδικές εργασίες στις οποίες κάθε μαθητής ή μαθήτρια μπορεί με τον τρόπο του να συμβάλει και να νιώθει χρήσιμος/η. Αυτό εξομαλύνει τις διαφορές και τονώνει το πνεύμα της συνεργασίας.
- Στις περιπτώσεις που οι γονείς και οι δάσκαλοι δεν αρκούν για να ελέγξουν την αδικαιολόγητη επιθετικότητα, θα πρέπει να αναζητηθεί η βοήθεια του ειδικού.
Αλεξάνδρα Καππάτου παιδοψυχολόγος