Ψυχολογικές επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών στα παιδιά

Γράφτηκε από τον/την Βίκυ Μπαούρδα

Κατηγορία: Editorial

 Δημοσιεύτηκε: 31 Ιανουαρίου 2014

 Εμφανίσεις: 383

Συχνά οι άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με μεγάλες φυσικές καταστροφές, όπως ο πρόσφατος σεισμός στην Κεφαλονιά.

Πέρα από τις υλικές ζημιές και τους τραυματισμούς που προκαλούν, οι φυσικές καταστροφές ασκούν μεγάλη επιρροή στους επιζώντες. Πολύ συχνά χάος, αναταραχή και αισθήματα πανικού ακολουθούν την καταστροφή. Σταδιακά, οι επιζώντες προσπαθούν να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα, να αντιμετωπίσουν τις υλικές συνέπειες της καταστροφής και να ξεπεράσουν τις αρνητικές ψυχολογικές επιπτώσεις της, όπως το άγχος, το αίσθημα κατάθλιψης και απελπισίας και η αγωνία για το μέλλον.

Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών και εκδηλώνουν πολλές σύνθετες ψυχολογικές και συμπεριφορικές εκδηλώσεις, οι οποίες συχνά αγνοούνται ή παραβλέπονται από τους ενήλικες. Μάλιστα, τα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία τους και το επίπεδο της γνωστικής και συναισθηματικής τους ωριμότητας, εκδηλώνουν τις ψυχολογικές αντιδράσεις τους με διαφορετικό τρόπο σε σύγκριση με τους ενήλικες.

Πιο συγκεκριμένα, μετά από φυσικές καταστροφές τα παιδιά εκδηλώνουν έντονα συναισθήματα άγχους, διαταραχές στην προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα, κατάθλιψη, διαταραχή πανικού και φοβίες. Συχνά το άγχος στα μικρότερα παιδιά εκδηλώνεται με έντονη ανησυχία όταν απομακρύνονται από τους γονείς τους, άγχος όταν βρίσκονται ανάμεσα σε ξένους, φόβο για την ύπαρξη «τεράτων» και αποφυγή συγκεκριμένων καταστάσεων. Επιπλέον, τα παιδιά μπορεί να παίζουν συνεχώς το ίδιο παιχνίδι που να συμβολίζει τη φυσική καταστροφή (π.χ. να ρίχνουν τα τουβλάκια συμβολίζοντας το σπίτι που πέφτει από το σεισμό) σε μια προσπάθεια να ανακουφίσουν το άγχος τους. Άλλα παιδιά αποσύρονται κοινωνικά αποφεύγοντας τις παρέες τους ή άλλα βρίσκονται σε κατάσταση διαρκούς εγρήγορσης και κίνησης. Τα προβλήματα στον ύπνο (π.χ. εφιάλτες) είναι επίσης πολύ συχνά σε παιδιά που αισθάνονται έντονο άγχος.

Για την αντιμετώπιση των δυσμενών ψυχολογικών επιπτώσεων των καταστροφών στα παιδιά είναι σημαντικό οι γονείς να φροντίζουν να συζητούν μαζί τους για τη φυσική καταστροφή που συνέβη και να βοηθήσουν τα παιδιά να εκφράσουν την αγωνία τους ελεύθερα προφορικά ή μέσα από το παιχνίδι. Σε περίπτωση που τα συμπτώματα αγωνίας και άγχους των παιδιών διατηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα και έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις καθημερινές δραστηριότητες των παιδιών (π.χ. άρνηση του παιδιού να επιστρέψει στο σχολείο), είναι καλό οι γονείς να απευθύνονται σε κάποιον εξειδικευμένο ψυχολόγο ή σύμβουλο ψυχικής υγείας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Kar, N. (2009). Psychological impact of disasters on children: Review of assessment and interventions. World Journal of Pediatrics, 5(1), 5-11.

Λέκκας, Ευθ. (2000). Φυσικές και Τεχνολογικές Καταστροφές (Β’ Έκδ.). Αθήνα: του ιδίου

Πηγή: http://www.your-psychology.gr/index.php/2013-05-21-01-06-39/editorial004