Η καλύτερή σας φίλη έχει έναν έφηβο γιο που βγάζει τα σκουπίδια έξω χωρίς να του το ζητήσουν. Η ξαδέρφη σας έχει ένα δίχρονο που βάζει το ποτήρι του στο νεροχύτη μόλις πιει το γάλα. Από που εμφανίστηκαν αυτά τα παιδιά-θαύματα;Για να μάθουμε στα παιδιά να είναι υπεύθυνα, δεν χρειάζεται κανένα μαγικό, χρειάζεται απλά να τους διδάξουμε δεξιότητες ζωής. Τα παιδιά που δεν έχουν ευθύνες, που δεν είναι υπεύθυνα για τα πράγματά τους και για κάποιες δουλειές, αισθάνονται ότι έχουν μόνο δικαιώματα και νομίζουν ότι οι δικές του δουλειές θα γίνουν οπωσδήποτε από άλλους.
Η ευθύνη δεν είναι μόνο η ολοκλήρωση μιας εργασίας/δραστηριότητας. Η ευθύνη είναι στάση, είναι η ιδέα ότι ενεργώ και καμαρώνω γι αυτό. Δεν περιμένω πάντα να με εξυπηρετούν οι άλλοι.
Η διδασκαλία της υπευθυνότητας δεν απαιτεί χρόνο ούτε χρειάζεται να έχει μορφή μαθήματος. Μέσα από την καθημερινή μας ζωή, μαθαίνουμε το παιδί να είναι υπεύθυνο.
- Ξεκινάμε νωρίς. Παιδιά ενός έτος και πάνω μπορούν να αναλάβουν μικρές ευθύνες, όπως να βάλουν την χαρτοπετσέτα στα σκουπίδια, τα παπούτσια στο δωμάτιο, τα πιρούνια στο τραπέζι. Αν δεν έχει μάθει από μικρό να είναι υπεύθυνο, δεν μπορούμε να απαιτήσουμε να κάνει κάτι χωρίς γκρίνια όταν μεγαλώσει.
- Αφήνουμε τα παιδιά να μας βοηθήσουν. Ζητήστε να ξεσκονίσετε μαζί το σαλόνι ή να απλώσετε τα ρούχα. Μπορεί στην αρχή να πάρει περισσότερη ώρα ή να μη γίνει σωστά. Είναι όμως ομαδική προσπάθεια, σημαντικός χρόνος με το παιδί και ένα μάθημα που αργότερα θα το βοηθήσει να ξεχωρίζει τα σκούρα από τα άσπρα στη φοιτητική εστία!
- Τους δείχνουμε πώς να το κάνουν. Προσαρμόζουμε τις οδηγίες και τις απαιτήσεις στην ηλικία του παιδιού. Αν πετάει τα βρώμικα ρούχα στο πάτωμα, βάλτε ένα καλάθι στο δωμάτιό του και δείξτε του πώς να μαζεύει τα άπλυτα ρούχα. Χρησιμοποιήστε τη λέξη "ευθύνη" για τις δουλειές που θέλετε να κάνει το παιδί. Έτσι δείχνουμε ότι το θεωρούμε μεγάλο και ικανό και αυτό που κάνει σημαντικό.
- Γινόμαστε παράδειγμα και ζητάμε και από άλλους ανθρώπους στη ζωή του παιδιού (νταντά, γιαγιά, κτλ.) να κάνουν το ίδιο.
- Εκτιμούμε και επαινούμε. Τα παιδιά θέλουν να βοηθήσουν. Κρατάμε θετική στάση και δείχνουμε την εκτίμησή μας ευχαριστώντας το παιδί για τη βοήθεια ή για την ολοκλήρωση της εργασίας.
- Διαχειριζόμαστε τις προσδοκίες μας. Όταν έχουμε ένα πεντάχρονο και του ζητάμε να στρώσει το κρεβάτι του, μάλλον δεν θα είναι, τουλάχιστον στην αρχή, ακριβώς όπως το θέλουμε. Δεν ασκούμε κριτική, γιατί το παιδί δεν θα θέλει να το ξανακάνει. Επαινούμε την προσπάθεια και την επόμενη φορά που θα φτιάξουμε το δικό μας κρεβάτι δείχνουμε πώς γίνεται.
- Αποφεύγουμε την υλική επιβράβευση. Αυτό το είδος επιβράβευσης μας εξυπηρετεί πολλές φορές αλλά δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για την εκμάθηση της υπευθυνότητας. Η επιβράβευση σ' αυτή την περίπτωση είναι η υπερηφάνεια που νιώθει το παιδί, η εκτίμηση που προσφέρουμε και χρόνος που περνάμε μαζί.
- Προσφέρουμε δομή και ρουτίνα. Τα παιδιά λειτουργούν πολύ καλά όταν ξέρουν ότι υπάρχει σειρά και ρουτίνα. Αντί να προσφέρουμε επιβράβευση, φτιάχνουμε μια ρουτίνα που οδηγεί σε ένα θετικό αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, το πρωί πρέπει να πλύνει τα δόντια του, να φάει πρωινό και τέλος να δει τηλεόραση. ΠΡΟΣΟΧΗ: η τηλεόραση δεν είναι επιβράβευση. Είναι το τέλος μιας σειράς, η τελευταία δραστηριότητα στην πρωινή ρουτίνα.
- Διδάσκουμε συνέπειες. Όταν το παιδί μαθαίνει να φροντίζει τα πράγματά του, αναπτύσσει και την αίσθηση της ευθύνης για τις πράξεις του. Αν θέλουμε να μαζέψει το παιχνίδι, του εξηγούμε ότι εκεί που είναι ενοχλεί και ότι δεν θα μπορεί να παίξει ξανά μ' αυτό μέχρι την επόμενη μέρα. Αν τελικά δεν το μαζέψει, κάνουμε πράξη την προειδοποίηση και παίρνουμε το παιχνίδι για μια μέρα. Όσο πιο πολύ εφαρμόζουμε τους κανόνες, τόσο πιο πιθανό είναι να μάθει να μαζεύει χωρίς να του το λέμε - ή τουλάχιστον χωρίς να γκρινιάζει πολύ.
Η διδασκαλία της υπευθυνότητας δεν είναι εύκολη - αλλά ποιο κομμάτι του να είσαι γονιός είναι; Μπορεί να πάρει πολύ χρόνο και εξάσκηση, αλλά θα μεγαλώσετε ένα υπεύθυνο παιδί, που θα εξελιχθεί σε υπεύθυνο ενήλικα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου