Ημερομηνία δημοσίευσης άρθρου: Απριλίου 7, 2014 Συγγραφέας: KidsGo Κατηγορία: Ψυχολογία
Η σοφή παροιμία λέει «Μην κρίνεις για να μην κριθείς». Σε κανέναν μας δεν αρέσει να υπάρχει κάποιος που να αισθάνεται και να σκέφτεται αρνητικά για εμάς και να έχει επικριτική διάθεση απέναντί μας. Η κριτική όμως, μας τοποθετεί ακριβώς σε αυτήν τη θέση. Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να κρίνουμε τους πάντες και τα πάντα, κρίνοντας με βάση τα δικά μας μέτρα και σταθμά, και τα δικά μας πιστεύω για το σωστό και το λάθος.
Έρευνες δείχνουν ότι μετά τα εγκλήματα της σωματικής και σεξουαλικής κακοποίησης, η κριτική, η απόρριψη και η εγκατάλειψη, έχουν βρεθεί να έχουν τις πιο τραυματικές ψυχολογικές επιπτώσεις σε ένα άτομο. Από αυτά τα τρία, η κριτική είναι η πιο διαδεδομένη και η πιο επαναλαμβανόμενη στην κοινωνική αλληλεπίδραση των ανθρώπων.
Κάποιος θα μπορούσε να πει πως η κριτική έχει και τη θετική πλευρά γιατί μας βοηθάει να γινόμαστε καλύτεροι. Μπορεί να ισχύσει όμως αυτό για τα παιδιά; Ο Dr. Laurence Smith τονίζει πως η κριτική μπορεί να έχει θετικό αποτέλεσμα μόνο όταν το άτομο έχει αποκτήσει την επαρκή ωρίμανση και την ικανότητα να κρατήσει συναισθηματική απόσταση από αυτήν, αλλά και από το άτομο που την ασκεί, έτσι ώστε να εκτιμηθεί θετικά η αξία της.
Στην πλειοψηφία των ανθρώπων, η κριτική τροφοδοτεί αρνητικά την εικόνα του εαυτού γεμίζοντας το άτομο με αμφιβολίες για αυτό που είναι και συνδέεται σχεδόν πάντοτε με αρνητικά συναισθήματα – κάτι που ισχύει ιδιαίτερα για τα παιδιά δεδομένου ότι δεν έχουν αναπτύξει τη γνωστική ωρίμανση να χειριστούν την κριτική με εποικοδομητικό τρόπο.
Με ποιο τρόπο ασκούν κριτική οι γονείς στα παιδιά;Οι γονείς αρκετά συχνά είτε άθελά τους, είτε εν αγνοία τους, ασκούν κριτική στα παιδιά – «Μην κάνεις αυτό, μην ντύνεσαι έτσι, μη μιλάς με αυτόν τον τρόπο, μην κάθεσαι έτσι, μην κάνεις τέτοια γράμματα, δεν προσπάθησες αρκετά, δεν πήρες καλούς βαθμούς, θα μπορούσες να τα πας και καλύτερα». Η κριτική των γονιών μπορεί να είναι τις περισσότερες φορές καλοπροαίρετη και να έχει ως βάση της την ανησυχία και την επιθυμία να γίνει το παιδί καλύτερο σε έναν ανταγωνιστικό και σκληρό κόσμο.
Οι γονείς μπορεί να πιστεύουν ότι δεν ασκούν κριτική στα παιδιά απλά δίνουν συμβουλές και οδηγίες και μπορεί να εκπλήσσονται με τις αντιδράσεις των παιδιών θεωρώντας ότι είναι ανυπάκουα ή απρόθυμα να συνεργαστούν και να επικοινωνήσουν θετικά με τους γονείς. Σκεφτείτε για λίγο όμως ποια θα ήταν η δική σας αντίδραση αν δεχόσασταν μια συνεχόμενη κριτική από κάποιον. Θα θέλατε να συνεργάζεστε με αυτό το άτομο και να έχετε μια στενή σχέση μαζί του; Ή μήπως η ατελείωτη κριτική θα σας εξαντλούσε και θα αποφεύγατε κάθε επαφή με το συγκεκριμένο άτομο; Το πιθανότερο είναι ότι θα συνέβαινε το δεύτερο.
Η κριτική που ασκούν οι γονείς στα παιδιά τους, συχνά συνοδεύεται από τη σύγκριση – «Γιατί δεν διαβάζεις, δεν γράφεις, δεν παίζεις, δεν είσαι τόσο καλός, δεν ακούς, δεν μιλάς όπως η τάδε ή ο τάδε;». Η σύγκριση είτε γίνεται άμεσα, είτε γίνεται έμμεσα, είτε γίνεται με το αδελφάκι, είτε με ένα άλλο παιδί, δημιουργεί στο παιδί αισθήματα ζήλιας και αμφιβολίας για τον ίδιο του τον εαυτό. Ας αντιστρέψουμε για λίγο το ερώτημα. Πώς θα νιώθατε εσείς αν ο/η σύντροφός σας ασκούσε παρόμοια κριτική και σας σύγκρινε για θέματα της δουλειάς σας, της εμφάνισής σας ή άλλα προσωπικά σας θέματα; Τι εικόνα θα είχατε για τον εαυτό σας και πόσο καλά θα αισθανόσασταν;
Καμία σχέση δεν μπορεί να σταθεί και να αντέξει όταν υπάρχει συχνή επικριτική διάθεση. Όσο και αν προσπαθούν οι γονείς να βελτιώσουν την σχέση τους με το παιδί, αν δεν μειώσουν την αρνητική κριτική που ασκούν στα παιδιά, το πιθανότερο είναι ότι η προσπάθεια θα αποτύχει.
Ποια είναι η επίδραση της αρνητικής κριτικής στα παιδιά;Είτε το αντιλαμβανόμαστε είτε όχι, η συνεχής αρνητική κριτική στην ακραία της εκδοχή, μπορεί να πάρει τη μορφή της λεκτικής κακοποίησης και να προκαλέσει πολλά προβλήματα σε ένα παιδί έχοντας καταστροφικές επιπτώσεις σε πολύ βαθιά ψυχολογικά επίπεδα. Ο αρνητισμός και η κριτική έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην αυτοεκτίμηση, στις ικανότητες, στην παραγωγικότητα και στην ευτυχία του παιδιού, δημιουργώντας παράλληλα και πιθανά προβλήματα συμπεριφοράς.
Η αρνητική κριτική δυστυχώς επηρεάζει τα παιδιά όχι μόνο στιγμιαία, αλλά μπορεί να έχει μία τρομερή και μόνιμη επίδραση και στην ενήλικη ζωή. Οι λέξεις και οι πράξεις των γονιών διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην υγιή ανάπτυξη του παιδιού. Το παιδί που ακούει επανειλημμένα πόσο «κακό» είναι θα αρχίσει να νιώθει ανάξιο έχοντας αμφιβολίες για την αγάπη των γονιών του.
Όταν ένα παιδί δεν λαμβάνει την έμπρακτη αγάπη, τρυφερότητα και αποδοχή, μπορεί πολύ εύκολα να παρασυρθεί σε επικίνδυνα μονοπάτια αναζητώντας αλλού τη θετική προσοχή. Όταν ένα παιδί αντιμετωπίζεται με ασέβεια, κριτική διάθεση, και περιφρόνηση θα έχει πρόβλημα να φερθεί και το ίδιο στους άλλους καλά και να δημιουργήσει στενές σχέσεις και φιλίες. Μπορεί να απομονωθεί και να παραιτηθεί από ό,τι απαιτεί προσπάθεια και κόπο (πχ. σχολείο, αθλήματα, δραστηριότητες).
Απορροφώντας και καταγράφοντας κάθε αρνητικό σχόλιο, πιθανότατα θα μεγαλώσει νιώθοντας πως δεν είναι ποτέ αρκετά καλό και θα δημιουργήσει την πεποίθηση ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει σε τίποτα. Όταν το παιδί δημιουργεί αυτήν την εικόνα για τον εαυτό του, το πιθανότερο είναι ότι θα υποφέρει στο μέλλον τόσο συναισθηματικά, όσο κοινωνικά και επαγγελματικά.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;Τα παιδιά έχουν τεράστια ανάγκη και επιθυμία να κερδίζουν τον έπαινο, την έγκριση και την αποδοχή των γονιών τους και θέλουν να τους κάνουν περήφανους. Το κλειδί για να διαμορφωθεί μια καλή σχέση γονιού και παιδιού είναι ο σεβασμός και η επικοινωνία. Οι γονείς πριν βιαστούν να διαμορφώσουν κρίση και άποψη είναι πολύ σημαντικό να ακούν ουσιαστικά τα παιδιά.
Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να συμφωνούν με ό,τι πει το παιδί ή να ενδίδουν σε παράλογες απαιτήσεις. Όταν οι γονείς ακούν τα παιδιά θα πρέπει να κάνουν μια πραγματικήπροσπάθεια να κατανοήσουν και εκτιμήσουν την άποψη του παιδιού και να αναγνωρίσουν ποιο είναι το σωστό από αυτά που λέει πριν επισημάνουν το λάθος.
Τα παιδιά επιζητούν τη θετική επικοινωνία με τους γονείς τους όπως επιζητούν και το παιχνίδι. Αναζητήστε χρόνο μέσα στην ημέρα για συζήτηση με το παιδί έτσι ώστε να έχει την ευκαιρία να μιλήσει για αυτά που το απασχολούν και το προβληματίζουν. Έρευνες δείχνουν ότι οι γονείς που ακούν και επιτρέπουν το διάλογο με τα παιδιά τους, επηρεάζουν άμεσα και θετικά τη διάθεση και τη συμπεριφορά των παιδιών.
Είναι επίσης πολύ σημαντικό οι γονείς να αναγνωρίζουν τα λάθη τους και όταν υπάρχει λόγος να ζητούν συγνώμη από τα παιδιά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η συγνώμη αποτελεί δικαιολογία για την κακή συμπεριφορά του παιδιού. Όταν ο γονιός ζητάει συγνώμη, δίνει ένα πραγματικό μάθημα στο παιδί για τις ανθρώπινες σχέσεις και το σεβασμό.
Τέλος, αυτό που θα πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι κανένα παιδί δεν αξίζει να μεγαλώσει σε ένα αρνητικό περιβάλλον που το κριτικάρει συνέχεια. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανταμοιβή και ευτυχία για τα παιδιά, όταν βλέπουν τους γονείς τους να χαμογελούν και να νιώθουν περήφανοι, γνωρίζοντας ότι αυτά είναι οι αιτία που προκαλούν αυτά τα συναισθήματα. Μειώστε επομένως την κριτική, και δώστε απλόχερα την αποδοχή και την αγάπη σας!
Πηγή: www.parentshelp.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου