Ο έφηβος, με τις ταυτίσεις που κάνει, προσπαθεί να αντικαταστήσει τα γονεϊκά πρότυπα, με πρότυπα που είναι εξιδανικευμένες πατρικές ή μητρικές φιγούρες φιλίας.
Συχνά, ταυτίζεται με πρόσωπα ηρώων, ηθοποιών ή προσώπων από μυθιστορήματα – δευτερεύουσες ταυτίσεις.
Χαρακτηριστική ταύτιση αυτής της περιόδου είναι η ταύτιση του εφήβου με έναν από τους όμοιούς του συνομηλίκους, που έχει τα ίδια ή παρόμοια προβλήματα μ’ αυτόν, τις ίδιες ανησυχίες, τους ίδιους ενθουσιασμούς, αμφιβολίες και αντιδράσεις. Έτσι δημιουργείται η φιλία ανάμεσα στους εφήβους που παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της νεανικής κρίσης.
Η φιλία σαν μείγμα ψυχών εμφανίζεται για πρώτη φορά στην εφηβική ηλικία. Η παιδική φιλία δεν είναι στην πραγματικότητα φιλία με την κυριολεκτική έννοια αλλά μια συντροφικότητα που στηρίζεται κυρίως στο παιχνίδι.
Οι εφηβικές φιλίες είναι ζεστές, αποκλειστικές, γεμάτες θύελλες, τσακωμούς και χωρισμούς, συγνώμη και συμφιλιώσεις.
Η προδοσία ενός φίλου είναι οδυνηρή εμπειρία για τον έφηβο και αποτελεί πλήγμα στο αίσθημα της προσωπικής του αξίας.
Η φιλία στην εφηβεία είναι άλλο ένα Εγώ, ένα εξιδανικευμένο Εγώ, που προσφέρει μια ενθαρρυντική εικόνα του εαυτού.
Στη βάση της νεανικής φιλίας υπάρχει ναρκισσισμός, αφού η σχέση με το φίλο είναι σχέση καθρέφτη. Αυτός ο ναρκισσισμός δεν είναι αρνητικός, γιατί δεν αποκλείει τις εξάρσεις γενναιοδωρίας και αφιλοκέρδειας και αυξάνει την εμπιστοσύνη του εφήβου στον εαυτό του, ενισχύει το Εγώ και διευκολύνει τη συνοχή και την ενότητα της προσωπικότητας η οποία ψάχνει να βρει τον εαυτό της μέσα από τον άλλο.
Συχνά η εφηβική φιλία είναι μια μοναξιά για δύο, γιατί εμποδίζει την ενσωμάτωση στην ομάδα. Αυτό μπορεί να ενοχλήσει τους γονείς που επεμβαίνουν για να σταματήσουν τη συγκεκριμένη σχέση ιδιαίτερα αν ο φίλος του παιδιού τους δεν τους αρέσει. Αυτό είναι λάθος των γονέων γιατί σ’ αυτή την ηλικία η φιλία δεν αντέχει το χωρισμό. Έτσι κι αλλιώς οι φιλίες αυτής της ηλικίας διαλύονται σιγά σιγά, από τη στιγμή που ο ένας από τους δύο φίλους αρχίσει να στρέφεται προς το άλλο φύλο ή φύγει από το ίδιο σχολείο ή από τον τόπο που ζει.
Αυτή η αντίφαση ανάμεσα στα έντονα συναισθήματα και στον ευμετάβλητο χαρακτήρα τους, αντανακλά την ασταθή προσωπικότητα του εφήβου. Στο βαθμό που ο έφηβος προβάλλει πάνω στο φίλο του το εξιδανικευμένο Εγώ του, ο χωρισμός και η διάλυση της φιλίας, όσο δραματικός κι αν είναι, βρίσκει γρήγορα γιατρειά. Ο φίλος θα αντικατασταθεί σύντομα από έναν άλλο φίλο.
Από τη στιγμή που ο έφηβος παύει να ταυτίζεται με τον άλλο, για να ταυτιστεί μόνο με τον εαυτό του, οι φιλίες του γίνονται σταθερότερες γιατί αγαπά πια το φίλο του έτσι όπως είναι και γι’ αυτό που είναι.
Η φιλία βρίσκεται πολύ κοντά στον έρωτα και εξαιτίας αυτής της λανθάνουσας ομοφυλοφιλίας που υπάρχει στη βάση της, περιέχει ορισμένους κινδύνους. Όμως, η φάση αυτή είναι μεταβατική και αν ακόμα συμβεί οι έφηβοι φίλοι να επιδίδονται σε απαγορευμένες πράξεις, πρόκειται για στιγμιαίες ή προσωρινές παρεκκλίσεις που δεν πρέπει να δραματοποιούνται. Μια αδέξια και κακή παρέμβαση από τους γονείς ή από τρίτους, μπορεί όχι μόνο να ενισχύσει τη ενοχή αλλά και να κάνει τον έφηβο να επιμείνει σ’ αυτή τη συμπεριφορά από αντίδραση.
Παναγιώτα Δ. Κυπραίου, Ψυχοθεραπεύτρια – Συντονίστρια Σχολών Γονέων,www.psychotherapeia.net.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου