Άγχος στην εφηβεία: Ο ρόλος των γονιών

Παρασκευή, 04 Απριλίου 2014 18:33

Πολύ συχνά ως ενήλικες έχουμε την τάση να χαρακτηρίζουμε την εφηβεία ως μια ανέμελη περίοδο της ζωής ενός ανθρώπου. Πολλοί εμάς δυσκολευόμαστε να δούμε ότι το στρες στην εφηβεία είναι ένα πραγματικό πρόβλημα

που επηρεάζει ένα μεγάλο αριθμό ατόμων. Ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή, ολοένα και περισσότερες έρευνες δείχνουν την αυξημένη παρουσία συμπτωμάτων άγχους ανάμεσα στους εφήβους. Οι παρούσες συνθήκες της οικονομικής και πάνω από όλα της κοινωνικής κρίσης επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο το εφηβικό πληθυσμό στην χώρα μας.

Πώς όμως μπορεί κανείς να εντοπίσει τα σημάδια του άγχους σε έναν έφηβο; Είναι γεγονός ότι σε σχέση με τους ενήλικες οι έφηβοι είναι λιγότερο πιθανό να εκφράσουν λεκτικά και εκτενώς το άγχος τους αλλά και να ζητήσουν επαγγελματική βοήθεια για αυτό. Για το λόγο αυτό, ένας γονιός μπορεί να εντοπίσει σημάδια άγχους μέσα από μη λεκτικές συμπεριφορές ή σωματικά συμπτώματα. Για παράδειγμα, ένας έφηβος μπορεί να παραπονιέται για πονοκεφάλους, κούραση, αίσθημα ανηδονίας («δεν με ευχαριστεί τίποτα»), απόσυρση, εκρήξεις θυμού ή και διατροφικές διαταραχές. Τα συμπτώματα αυτά δεν πρέπει να συγχέονται με τις φυσιολογικές συναισθηματικές αντιδράσεις της εφηβείας αλλά πρέπει να μας προβληματίζονται όταν εμποδίζουν τη λειτουργικότητα και την καθημερινότητα του παιδιού.
Υπάρχει πληθώρα γεγονότων που μπορεί να οδηγήσει στην έκλυση του παθολογικού άγχους στην εφηβεία : ο χωρισμός από έναν/μια σύντροφο, οι εξετάσεις, ο χωρισμός των γονιών, οι σχέσεις με τους συνομήλικους (όπως είναι για παράδειγμα ο σχολικός εκφοβισμός), η απώλεια ή η σοβαρή/χρόνια ασθένεια ενός συγγενικού προσώπου, η κακοποίηση, οι δυσλειτουργικές σχέσεις με τους γονείς. Για έναν ενήλικα, τέτοια γεγονότα μπορεί να φαίνονται λιγότερο σημαντικά ή διαχειρίσιμα , είναι όμως σημαντικό να καταλάβουμε ότι ο έφηβος πραγματικά υποφέρει και αγωνιά αφού δεν έχει αναπτύξει ακόμα τους μηχανισμούς εκείνους που θα του επιτρέψουν να διαχειριστεί επαρκώς το συναίσθημά του.

Η παρουσία του υπερβολικού στρες στην ζωή ενός εφήβου πολλές φορές αναδεικνύει και τις δυσκολίες που υπάρχουν στη σχέση του με το γονιό. Η ακαμψία του γονιού ή/και από την άλλη η δυσκολία οριοθέτησης στη σχέση του με το παιδί είναι ένα μοτίβο που συναντούμε συχνά στις οικογένειες εφήβων με έντονο άγχος. Η υπερβολική αγωνία, η ανάγκη για έλεγχο και οι έντονες αντιδράσεις είναι πολλές φορές ένα κάλεσμα του παιδιού προς το γονιό για στήριξη και αποδοχή. Ο γονιός -που είναι επίσης αγχωμένος-χρειάζεται να κάνει τη σωστή «μετάφραση» και να προσπεράσει τους δικούς του φόβους και μη βοηθητικές σκέψεις, όπως για παράδειγμα ότι δεν λειτουργεί ως καλός γονιός. Στην εφηβεία, η σημαντικότερη ίσως ανάγκη του παιδιού είναι να νιώσει πως ο γονιός «αντέχει» και αποδέχεται τη συναισθηματική ταλάντευση του παιδιού του. Ο γονιός τόσο μέσα από την οριοθέτηση όσο και την αποδοχή θα βοηθήσει τον έφηβο να νιώσει ασφάλεια, να νιώσει ότι έχει «σημείο αναφοράς» και έτσι να προχωρήσει με μεγαλύτερη σταθερότητα προς την ενηλικίωση.
Το συμπέρασμα είναι ότι πρώτα από όλα είναι οι ενήλικες που χρειάζονται περισσότερη ευελιξία και λιγότερο… πανικό στη σχέση τους με τους εφήβους. Οι γονείς λοιπόν, μπορούν να βοηθήσουν το παιδί τους κρατώντας ανοιχτά τα κανάλια της επικοινωνίας και ταυτόχρονα «δουλεύοντας» τις δικές τους αγωνίες και φροντίζοντας τις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Όσο περισσότερο νιώσει ο έφηβος ότι περιβάλλεται από ένα υποστηρικτικό δίκτυο και ότι μπορεί να ανοιχτεί και να μιλήσει τόσο πιο εύκολα θα μπορέσει να βρει, να δοκιμάσει και να εμπιστευτεί αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης του συναισθήματός του.

Βασιλική Ντούμου,
ψυχολόγος και συνεργάτης του doctoranytime.gr

Πηγή: infokids.gr/ 

http://www.dimosiosxoleio.com/%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AC%CE%BC%CE%B5-%CE%B3%CE%B9%CE%B1/%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%B5%CE%BC%CE%AC%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CF%82/item/398-%CE%AC%CE%B3%CF%87%CE%BF%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CF%86%CE%B7%CE%B2%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CE%BF-%CF%81%CF%8C%CE%BB%CE%BF%CF%82-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CF%8E%CE%BD.html