Η ψυχική ασθένεια της κοινωνίας

Στην Ελλάδα χιλιάδες άνθρωποι έχουν μια ψυχιατρική διαταραχή ή ψυχιατρική ασθένεια. Πολλοί από αυτούς έχουν απορριφθεί από τον κοινωνικό τους περίγυρό και έχουν χειρότερες κοινωνικές σχέσεις, λιγότερες ευκαιρίες απασχόλησης και μεγαλύτερη κοινωνική απομόνωση, μεταξύ άλλων. Όλα αυτά φυσικά έχουν μια αρνητική επίδραση στην ίδια την εξέλιξη της νόσου. Αυτό το άρθρο ασχολείται με το στίγμα της ψυχικής ασθένειας και τις συνέπειες του.

Χιλιάδες στερεότυπα και προκαταλήψεις ταλαιπωρούν τα άτομα με κάποια ψυχιατρική ασθένεια. Οι άνθρωποι με σχιζοφρένεια «είναι βίαιοι», «Δεν μπορείς να εμπιστευτείς κάποιον με κατάθλιψη», «Οι άνθρωποι με διπολική διαταραχή δεν μπορούν να αλληλεπιδράσουν με τους ανθρώπους γύρω τους.» Το στίγμα που συνδέεται με την ψυχική ασθένεια είναι βαθιά ριζωμένο στην κοινωνία.

Το στίγμα της ψυχικής ασθένειας έχει τρεις συνιστώσες: η μία σχετίζεται με τις πεποιθήσεις (είναι βίαιοι, δεν μπορούν να εργαστούν, δεν μπορείς να τους εμπιστευτείς κτλ), το επόμενο συνδέεται με τα συναισθήματα (Φοβάμαι, αισθάνομαι αμήχανα και άσχημα όταν είμαι κοντά σε ένα άτομο που φαίνεται ψυχικά ασθενής κτλ) και άλλων συναφών δράσεων και απόψεων (Δεν θέλω να πλησιάζει τα παιδιά μου, δεν έχει σημασία η γνώμη του κτλ). Οι μελέτες δείχνουν ότι σχεδόν οι μισοί από τους ανθρώπους που πάσχουν από μια ψυχιατρική ασθένεια αισθάνονται ότι υφίστανται διακρίσεις. Η κατάσταση και η απομόνωση τις οποίες ζουν μπορεί να τους επηρεάσει σε πολλούς τομείς της ζωής τους. Αισθάνονται απόρριψη από τους φίλους ή τους γείτονες τους, δυσκολεύονται να βρουν δουλειά ή να κάνουν τη δουλειά τους, δυσκολεύονται να βρουν σύντροφο ή να κάνουν σεξ και πολλά άλλα.

Ωστόσο, δεν έχουν όλες οι ψυχιατρικές ασθένειες τον ίδιο βαθμό απόρριψης. Η σχιζοφρένεια είναι ακόμα και σήμερα η πιο στιγματισμένη ψυχική ασθένεια. Σε μεγάλο βαθμό ευθύνονται για αυτό το στίγμα τα ΜΜΕ. Για παράδειγμα, «Σχιζοφρενή άτομο σκοτώνει τη μητέρα του» μπορεί να διαβάσετε σε μια εφημερίδα ή να ακούσετε και να δείτε σε ένα δελτίο ειδήσεων. Ωστόσο, υπάρχουν πάρα πολλοί άλλοι που πάσχουν από σχιζοφρένεια αλλά δεν έχουν διαπράξει ποτέ κάποια πράξη βίας. Η σχιζοφρένεια είναι μια πολύ σύνθετη ασθένεια και μπορεί να έχει διαφορετικά συμπτώματα σε κάθε ασθενή. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει άλματα προόδου για την ίαση της ασθένειας. Σήμερα περίπου οι μισοί από όσους πάσχουν από σχιζοφρένεια μπορούν να έχουν κανονική δουλειά και να είναι λειτουργικοί λαμβάνοντας την αγωγή τους.

Η δεύτερη πιο στιγματισμένη ασθένεια είναι η Διπολική Διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από περιόδους κατά τις οποίες το άτομο είναι πολύ ενεργό και χαρούμενο και σε περιόδους που βυθίζεται σε έντονη και βαθιά κατάθλιψη. Και εδώ νέες θεραπείες φαίνεται να έχουν καλά αποτελέσματα όπως π.χ. η θεραπεία με την χρήση λιθίου.

Τελευταία ψυχιατρική ασθένεια και με μεγάλο ρυθμό ανάπτυξής στις μέρες μας είναι η κατάθλιψη. Επίσης μια στιγματισμένη ασθένεια, αφού τα κοινωνικά στερεότυπα λένε πως οι καταθλιπτικοί άνθρωποι είναι αδύναμοι, δεν μπορούν να αναλάβουν ευθύνες, δεν ξέρουν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της ζωής τους κλπ.

Το να είσαι στιγματισμένος σε οδηγεί σε χειρότερες και λιγότερες διαπροσωπικές σχέσεις, σε μηδαμινές ευκαιρίες απασχόλησης και σε απομόνωση. Όπως είναι λογικό όλα αυτά έχουν μια πολύ αρνητική εξέλιξη την πορεία της νόσου. Ο ασθενής εσωτερικεύει την απόρριψη και αποφασίζει να μην ακολουθήσει τις επιθυμίες και τους στόχους του και στην ουσία αυτό-στιγματίζεται. Δυστυχώς η παιδεία μας αλλά και το ίδιο το κράτος δεν βοήθα την κοινωνία να καταρρίψει της προκαταλήψεις της. Η απαξίωση των ψυχικά ασθενών είναι μεγάλη τόσο σε επίπεδο κράτους και πολιτείας, όσο και στο επίπεδο της κοινωνίας. Θα σας πρότεινα να αφαιρέσετε αυτές τις άσχημες ταμπέλες από το μυαλό σας και να κάνετε βήματα για την αποδοχή των ψυχικά ασθενών στην κοινωνία.

Οι ψυχικά ασθενείς δεν είναι όλοι επικίνδυνοι και βίαιοι. Κάποιοι, σε ακραίες συνθήκες και χωρίς να λαμβάνουν θεραπεία, έχουν διαπράξει βίαιες πράξεις. Οι άνθρωποι που ζουν στο δρόμο δεν είναι όλοι ψυχασθενείς.. Εκείνοι που πάσχουν από κάποια ψυχιατρική διαταραχή δεν είναι απαραίτητο να νοσηλευτούν ή να εισαχθούν απαραίτητα για εγκλεισμό σε κάποιο ψυχιατρείο. Μπορούν να ζήσουν με την οικογένειά τους αλλά και με άλλους ανθρώπους που είναι πρόθυμοι να τους υποστηρίξουν.

Το Κλειδί της Σκέψης -www.tokleidi.com

H προκατάληψη είναι ένα βαρύ φορτίο που θολώνει το παρελθόν,
απειλεί το μέλλον και κάνει το παρόν απρόσιτο.
Maya Angelou

Βιβλιογραφία: Για μια καλύτερη φροντίδα της ψυχικής υγεία, Graham Thornicroft, Michele Tansella, Εκδ Τόπος

Πηγή: http://www.tokleidi.com/2013/07/h-psyxiki-astheneia-tis-koinonias/