Το λέμε και το γράφουμε: Ενισχύουμε τη φωνολογική επίγνωση των μαθητών της Α Δημοτικού

Τα παιδιά της πρώτης δημοτικού, αρχίζουν σιγά σιγά να κατανοούν πως κάθε λέξη αποτελείται από ξεχωριστούς ήχους . Προσπαθούν να εξετάζουν την κάθε λέξη τόσο σε επίπεδο συλλαβών (πα-πι ) όσο και σε επίπεδο φθόγγων/φωνημάτων (π – α -π- ι ) κάτι που στη συνέχεια θα χρησιμοποιήσουν για να διαβάσουν και να γράψουν. Φωνολογική επίγνωση, λοιπόν, ονομάζουμε την ικανότητα των παιδιών να αντιλαμβάνονται ότι κάθε ήχος που προφέρουμε όταν μιλάμε αντιστοιχεί σε ένα γραπτό σύμβολο και άρα για να γράψουμε όλα όσα σκεφτόμαστε, αρκεί να συνδυάσουμε τα συγκεκριμένα γραπτά σύμβολα που μαθαίνουμε.

Πώς να ενισχύσουμε την ικανότητα αυτή;

Πολύ σημαντική εδώ είναι η αίσθηση της ακοής. Μερικά έξυπνα σενάρια για να ενισχύσουμε τη φωνολογική επίγνωση είναι τα εξής :

• Βοηθάμε τα παιδιά προφέροντας λέξεις , χωρίζοντάς τες στις συλλαβές τους π.χ. χτυπώντας τα χέρια μας σε κάθε συλλαβή. Πα – να – γιώ – της
• Μπορούμε ακόμα να τα ενθαρρύνουμε να λένε αργά – αργά τους ήχους από τους οποίους αποτελείται μια λέξη γ/α/τ/α/
• Μια ακόμα ιδέα θα ήταν να αλλάξουν το αρχικό γράμμα της αλλάζοντας παράλληλα και τη σημασία της χρησιμοποιώντας μικρά στιχάκια και εντοπίζοντας τις διαφορές. Στο πεπόνι έβγαλαν το π έβαλαν το λ και έγινε λεμόνι. Ήρθαν τα τέσσερα αδέρφια ο Τάκης, ο Μάκης, ο Σάκης και ο Λάκης
• Προσθέτουμε, αφαιρούμε γράμματα ή να αντιστρέφουμε συλλαβές από τη λέξη( ακόμα και φτιάχνοντας λέξεις χωρίς νόημα).άστρο-κάστρο , αχλάδι-λάδι, παπί-πίπα
• Ακόμα μπορούμε να αφηγηθούμε ένα παραμύθι στο οποίο τα παιδιά θα συμμετέχουν κατασκευάζοντας λέξεις….ο Κώστας βρέθηκε σε ένα μαγικό παντοπωλείο που μπορούσε να αγοράσει μόνο ό,τι άρχιζε από α ….. τι μπορεί να αγοράσει(Στο παραμύθι του Ε. Τριβιζά : Ο λαίμαργος Τουνελόδρακος υπάρχει μια μορφή τέτοιας άσκησης όταν ο ήρωας καλείται “να βάλει 100 φισ και 100 τίκια και να φτιάξει 100 φιστίκια)
• Σε κάθε περίπτωση οι ασκήσεις φωνολογικής επίγνωσης αποτελούν ένα σημαντικό (και διασκεδαστικό) κομμάτι για το ξεκίνημα της Α΄ Δημοτικού.

Γλωσσάρι

Φωνήματα : ονομάζονται οι ελάχιστες μονάδες ήχου κάθε γλώσσας που λειτουργούν διακριτικά, δηλ. διακρίνουν σημασίες, π.χ. πόνος, τόνος.

Φθόγγος : κάθε ήχος που χρησιμοποιείται από τους ομιλητές μιας γλώσσας.

Γράφημα : η βασική μονάδα κάθε συστήματος γραφής (π.χ. στα αλφαβητικά συστήματα γραφής το γράμμα)

Πηγή: http://psifiakoprotaki.wordpress.com/

http://mikroimegaloi.gr